Dagblaðið Vísir - DV - 23.10.1984, Blaðsíða 6

6
DV. ÞRIÐJUDAGUR 23. OKTOBER1984.
Neytendur Neytendur Neytendur Neytendur
Matarreikningar
—á síðasta ári og nú_
— dæmi frá þremur f jölskyldum
Aðalkostirnir viö að halda heimilis-
bókhald eru að sjálfsögðu að vita eftir
að buddan tæmist í hvað peningarnir
hafa fariö. Og síöar að geta flett upp í
bókhaldsgögnum og séð svart á hvítu
hvaða útgjaldaliðir hafa reynst
þyngstir í rekstrinum og hverju mætti
breyta.
Heimilisbókhald okkar hér á DV með
neytendum byggist á kostnaði heimila
á mat- og hreinlætisvörum, nánar
íörum viö yfirleitt ekki í heimilis-
reksturinn. Þó eru margir neytendur
sem senda okkur á sínum upplýsinga-
seðlum tölur yfir aöra útgjaldaliði
heimilanna og á þeim tölum má margt
byggja.
En kostnaöur vegna matarkaupa og
hreinlætisvara er sá liður sem ekkert
heimili getur sniðgengið, aðrir
kostnaðarþættir eru breytilegir eftir
umfangi heimilanna og aöstæðum.
Dýrtíðina mælum við oftast eftir
matarkaupum, svona dagsdaglega.
Hækkun fasteigna á markaðnum eöa
tollahækkanir á heimilistækjum eða
öðrum hlutum kemur ööruvísi út í
heimilisrekstrinum.
Við höfum fært hér í bókhaldsbækur
tölur yfir þann framfærsluþátt fjöl-
skyldna sem að mat- og hreinlætis-
vörum snýr. Því er samanburður við
fortíðartölur auðveldur.
Samanburður á milli ára
Okkur datt í hug að taka þrjú dæmi
úr gögnum okkar til að gera saman-
burö á milli ára á rekstri heimilanna
að einhverju leyti. Það kom nýlega
fram í fréttum að matvæli almennt
hafa hækkað um 54,3% á tímabilinu 1.
maí 1983 til 1. september 1984. Þetta
kom meðal annars fram í útreikning-
um Verðlagsstofnunar á sextán út-
gjaldaliöum heimilanna þetta timabil
eða á starfstíma ríkisstjórnarinnar.
Utreikningana gerði Verðlagsstofnun
fyrir fréttastofu sjónvarps.
Þar kemur einnig fram að fram-
færsluvísitalan hefur hækkað um
44,3%. Dilkakjöt, heilir skrokkar, hef-
ur hækkað um 68,2%, egg um 77,5% og
mjólk um 77,7%, svínakjöt (læri með
beini) um 38,1%. Á sama tíma hafa
laun hækkaö um 20,3%.
Tæp 60% hækkun
Hvað segja okkar tölur? Fyrsta
dæmið tökum við af fjölskyldu á
Norðurlandi sem hefur sent okkur upp-
lýsingaseöla mánaðarlega um langt
skeið. Við sjáum aö þessi fjölskylda,
sem er þriggja manna, keypti mat fyr-
ir tæpar þrjátíu þúsund krónur fyrstu
sjö mánuði síðasta árs 1983. Og norðan-
fjölskyldan okkar hefur í ár, tímabilið
jan.—júlí, varið tæpum f jörutíu og átta
þúsundum króna í mat og hreinlætis-
vörur.
Aö meðaltali þurfti hver einstakl-
ingur í fjölskyldunni rúmar 1400
krónur á mánuði fyrir þessum vörum
eða tæpar 10 þúsund krónur í sjö mán-
uði. Nákvæmlega voru matarreikning-
ar viðkomandi fjölskyldu 29.826
krónur, tímabilið jan,—júlí 1983. En í
ár hefur sama f jölskylda keypt mat- og
hreinlætisvörur fyrir 47.514 krónur,
sama tímabil. Mánaðarlegt meðaltal
hvers einstaklings 2263 krónur, í fyrra
rúmlega 1400 krónur.
Þessi heimiliskostnaður þriggja
manna fjölskyldunnar fyrir noröan er
rúmlega 59% hærri fyrir fyrstu sjö
mánuði ársins 1984 en hann var árið
1983.
Sex á Austurlandi —
fimm í Reykjavík
Þá getum við næst tekið dæmi af sex
manna fjölskyldu á Austurlandi sem
einnig hefur sent okkur upplýsinga-
seðla mánaðarlega í nokkur ár. Matar-
reikningur þeirrar fjölskyldu er rúm-
um 43% hærri fyrir áðurnefnd tímabil
nú í ár en var í fyrra.
A tímabilinu jan.—júlí greiddi fjöl-
skyldan sú rúmar 55 þúsund króna
matarreikning árið 1983 en rúmar 80
þúsund krónur í ár.
Síðasta dæmið er frá fimm manna
fjölskyldu i Reykjavík. Hver einstakl-
ingur í Reykjavíkurfjölskyldunni
þurfti rúmar 11 þúsund krónur fyrir
mat- og hreinlætisvörum sjö mánaöa
tímabiliö 1983. Samtals var matar-
reikningur fjölskyldunnar þá 57.200
krónur.
Nauðþurftirnar kostuðu þessa
einstaklinga sömu mánuði ári síðar
17.372 á mann eða tæpar 87 þúsund
krónur samtals.
Sem sagt mat- og hreinlætisvörur
fimm manna fjölskyldunnar okkar í
Reykjavík kostar nærri 52% meira
fyrstu sjö mánuði ársins 1984 en
Upplýsingaseðill
til samanbuiðar á heimiliskostnaði
Hvað kostar heimilishaldið?
k'insamlega scndið okkur þennan svarseðil. Þannig eruð þér orðinn virkur þálttak-
indi í upplýsingamiðlun meðal almennings um hvert sé meðaltal heimiliskostnaðar
jölsks Idu af sömu stærð og yðar. Þar að auki eigið þér von um að fá nytsamt heimilis-
æki.
Nafn áskrifanda ___________________________________________—
Heimili
Sími
Fjöldi heimilisfólks _
Kostnaður í ágúst 1984.
Matur og hreinlætisvörur kr.
Annað kr.
Alls kr.
vörurnar kostuðu sama tímabil árinu
áður.
Þrátt fyrir allt og allt
Niðurstööur þessarar lauslegu
samantektar á hækkun matarkostnaö-
ar samkvæmt heimilisbókhaldi DV eru
eftirfarandi: Umræddur kostnaður hjá
þriggja manna fjölskyldu hefur
hækkað á þessu tímabili um rúm 59%.
Hjá sex manna fjölskyldu nemur
hækkun 43% og hjá fimm manna fjöl-
skyldunni um 52%.
Meö þessum orðum og tölum erum
viö ekki að slá því föstu að matur hafi
hækkað nákvæmlega sem þessu nem-
ur. Það getur líka veriö að fjölskyld-
urnar hafi eytt meiru — að neyslu-
mynstriö hafi breyst á einhvern hátt.
Það eina sem liggur til grundvallar eru
tölur yfir mánaðarlegan kostnað mat-
og hreinlætisvara þennan tíma. En
nokkuö eru þessar hækkanir á svipuðu
róli og útreikningar Verðlagsstofnunar
sem áður er getiö. Þaö er að matvara
almennt hafi hækkað um 54,3% —
reyndar ná útreikningar Verðlags-
stofnunar yfir aðeins styttra tímabil en
í okkar dæmum.
Allar líkur benda til að matar-
kostnaðurinn í heimilishaldinu hafi
hækkað töluvert — þrátt fyrir „hjöðn-
un” verðbólgu — verðsamkeppni og
aukið vöruúrval. Þeim mun áþreifan-
legar koma þessar hækkanir á mat-
vöru við budduna okkar þegar launa-
hækkanir hafa ekki hækkað sem þessu
nemur.
-ÞG
* - -

Þrátt fyrir aðgát neytenda viö innkaup, verðsamanburð og fíeira hækkar
kostneöu. Jnn viÖ matarkaup sífellt iheimilishaldinu.
Náttúruverndarráð hefur
áhyggjur af einnota umbúðum
Á fundi sem haldinn var í Náttúru-
vemdarráði var samþykkt að mikil-
vægt væri aö settar yrðu ákveðnar
reglur og lög um innflutning, notkun og
endumotkun umbúða hér á landi.
Þetta er í raun ítrekun á fyrri sam-
þykktum ráðsins og beinir það enn
einu sinni þeim tilmælum til ríkis-
stjómarinnar og Alþingis aö gert verði
átak í þessum efnum.
I frétt frá Náttúruvemdarráði segir
að á undanförnum árum hafi verið
fjallað um þá hættu sem stafar af
notkun umbúða af ýmsu tagi og
einkum þeim umbúðum sem aðeins
eru notaðar einu sinni.
I samþykkt Náttúruvemdarráðs frá
1981 er þegar bent á að löngu sé oröiö
nauðsynlegt að semja lög og reglu-
gerðir um notkun þessara umbúöa.
I fréttinni segir einnig: Þar sem
notkun einnota umbúða hefur aukist
síöan þessi samþykkt var gerð, og nú
nýlega er farið að auglýsa sérstaklega
hagræði þess að kaupa íslenska gos-
drykki í einnota umbúðum, þá fjallaði
Náttúruvemdarráð um þessi mál á
fundum sínum 14. og 15. ágúst sl.
Þar kom fram að full ástæöa væri til
að staldra viö og athuga nánar hve
mikinn kostnað þessi síaukna notkun
umbúða hefði í för með sér fyrir þá
sem sjá um hirðingu sorps og úrgangs,
bæði í bæjum, til sveita og á ferða-
mannastöðum. Þá væri ekki síður
ástæða til að menn gerðu sér betur
grein fyrir því hér á landi að auðæfi
jarðar eru ekki óþrjótandi og því nauð-
synlegt að endumýta sem mest af
þeim margvíslegu efnum sem notuö
eru til hinna ýmsu þarfa í nútíma þjóð-
félagi, svo sem áhöld, verkfæri, dag-
blöð og umbúðir en þetta er gert í
síauknum mæli í nágrannalöndum
okkar.
-APH.
Heimilisbókhald DV:
Júlíverðlaun
— íBorgarnes
Verðlaunaseðill júlímánaðar var
dreginn úr innsendum upplýsinga-
seðlum fyrir skömmu. Nafn áskrif-
anda DV á þeim seðli sem dreginn
var úr bunkanum er Helga Jósefs-
dóttir, Fálkakletti 6 Borgamesi.
Samkvæmt upplýsingum á seðlin-
um er fjöldi heimilisfólks þar fjór-
ir.
Vinningshafinn, Helga Jósefs-
dóttir, mun velja sér heimilistæki
að andvirði þrjú þúsund og fimm
hundruð króna sem verðlaun frá
DV vegna þátttöku í heimilisbók-
haldinu okkar.
Síðar verður greint frá vali
Helgu og afhendingu verðlauna
júlímánaöar.
-ÞG
Náttúruverndarráö er ekki hrifið af þviað nú eru komnar á markaö einnota
gosfíöskur og villað samin verði iög um notkun siikra umbúöa.