Dagblaðið Vísir - DV - 18.10.1985, Blaðsíða 12

12
DV. FÖSTUDAGUR18. OKTÖBER1985.
Ötgáfufélag: FRJALS FJÖLMIÐLUN HF.
Stjómarformaðurog útgáfustjóri: SVEINN R. EYJÓLFSSON
Framkvæmdastjóriog útgáfustjóri: HÖRÐUR EINARSSON
Ritstjórar: JONÁS KRISTJÁNSSON og ELLERT B. SCHRAM
Aðstoðarritstjórar: HAUKUR HELGASON og ELlASSNÆLAND JÓNSSON
Fréttastjórar: JÓNAS HARALDSSON ogÓSKAR MAGNÖSSON
' Auglýsingastjórar: PALLSTEFANSSON og INGÓLFUR P. STEINSSON
Ritstjórn: SÍÐUMÚLA12-14, SlMI 686611
Auglýsingár: SlÐUMÚLA33, SlMI 27022
Afgreiðsla.áskriftir.smáauglýsingarogskrifstofa: ÞVERHOLT111,SlMI 27022
Slmi ritstjórnar: 686611
Setning.umbrot.mynda- oa plötugerö: HILMIR HF., SlÐUMÚLA 12
Prentun: ARVAKU R H F. -Áskriftarverð á mánuði 400 kr.
Verð í lausasölu virka daga 40 kr. - Helgarblaö 45 kr.
Draumar Steingríms
Raunsæi virtist skorta í stefnuræðu Steingríms Her-
mannssonar forsætisráðherra í gærkvöld. Stjórnarstefn-
an virðist byggjast á óskhyggju fremur en raunsæju
mati.
Gott var að heyra, að betra jafnvægi gæfi nú svigrúm
til að einbeita kröftunum að því viöfangsefni að auka
þjóðartekjur, bæta lífskjör og minnka erlendar skuldir.
Svigrúmið er þó í reynd næsta lítið.
Forsætisráðherra stærði sig enn af því, að ríkisstjórnin
hefði árið 1983 og fyrri hluta ársins 1984 fært veröbólgu-
hraðann úr 130 niður í 20 af hundraði. Forsætisráðherra
ræddi um aukningu verðbólgu eftir kjarasamningana
fyrir ári, en taldi, að hún lækkaði aftur í um 20 af
hundraði. í lok yfirstandandi árs.
Oskhyggjan birtist meðal annars í því, að lögð er fram
þjóðhagsáætlun, þar sem gefið er í skyn, að „ríkisstjórnin
telji”, að koma megi verðbólgu niður í 12—14 prósent frá
upphafi til loka næsta árs. 1 þjóðhagsáætlun eru einnig
stærðir fyrir verðbólgu árin 1987 og 1988. Þar er
verðbólga talin munu verða um 10 prósent 1987 og 6
prósent 1988.
Þetta plagg kemur fram í sama mund og forsætis-
ráðherra flytur stefnuræðu sína og tengist ræðunni og
framlagningu fjárlagafrumvarps. Hvað segja staðreynd-
ir okkur um þessa óskhyggju ríkisstjórnarinnar?
Því fer fjarri, að sérstaklega stefni í minnkun
verðbólgu á næstunni.
Ríkisstjómin hefur vitandi eða óafvitandi hækkað laun
í landinu um þrjú prósent síðustu daga. Augljóst er, að
gengissig eða gengisfelling með öðrum hætti er skammt
undan. Verðbólga hefur fyrir það verið meiri en gert var
ráð fyrir í síðustu almennum kjarasamningum. Hraði
verðbólgunnar er nálægt 40 af hundraði. Því virðist
ólíklegt, að vonir Steingríms rætist um 20 prósent hraöa í
árslok.
Oft hafa fundizt kynlegir kvistir, þegar stefnuræður
hafa verið fluttar og fjárlagafrumvörp lögð fram. Það á
einkum við, að miklu lægri tölur hafa sést um fyrirsjá-
anlega verðbólgu en raunhæft hefur verið. Þó er næsta
einstakt að birta tölur um, að verðbólgan fari niður í 12—
14%, síðan í 10% og enn síðar í 6% í nánustu framtíð.
Ríkisstjómin virðist byggja þriggja ára „áætlun” sína á
slíkum forsendum. Jafnframt verði kaupmáttur launa
aukinn óverulega.
Staðreyndir segja okkur allt annað. Enn sem komið er
liggur ekkert fyrir nema það, sem Ásmundur Stefánsson,
forseti Alþýðusambandsins, kallar „þjóðarsátt ekki
neitt”. Gera má ráð fyrir, að sterkir verkalýðsforingjar
leggi upp úr áramótum áherzlu á verðtryggingu launa,
sem auðvitað mundi endurvekja óðaverðbólgu. Jafnvel
þótt slíku yrði afstýrt, sjást þess engin merki, að draum-
ar forsætisráðherra muni rætast. „Áætlun” ríkisstjóm-
arinnar er byggð á sandi.
Forsætisráðherra lagði áherslu á, að erlendar skuldir
yrðu minnkaðar á næstunni. Það er góðra gjalda vert.
Hann sagði í gærkvöld, að í fjárlagafrumvarpinu yrði
gert ráð fyrir, að erlendar lántökur á vegum hins
opinbera yrðu á næsta ári ekki umfram afborganir og
fjárlög yrðu sem næst hallalaus. Halli á viðskiptum við
útlönd er, næst á eftir verðbólgunni, einn meginvandinn.
Ríkisstjómin ætlar að draga úr honum og eyða honum á
næstu árin. Þetta eru góð fyrirheit. En reynslan lofar ekki
góðu. Rekstrarhalli ríkissjóðs verður í ár 1,8 milljarðar,
sem greiddir verða með erlendum slætti.
Haukur Helgason.
Logniö
áundan
storminum
Stjómmál snúast um menn og þau
málefni, sem þeir bera f ram.
Þessa stundina beinist kastljós
stjómmálanna að Þorsteini Pálssyni
— nýjum fjármálaráðberra, sem ég
hér með áraa velfaraaðar í vanda-
sömu starfi.
Samt spyr ég: Hvers vegna er svo
ungur maður aö leita athvarfs á póli-
tísku elliheimili — svona langt um
aldur fram?
Vill hann leggja pólitiskt líf sitt aö
veði fyrir stjórnarsamstarfi út kjör-
tímabilið, undir forustu íhaldssam-
asta kerfisflokks landsins?
Eða vill hann fá vald á stjórnar-
slitatilefni, sem finnast næg í fjár-
málaráðuneytinu, og forða þannig
flokki sínum frá sameiginlegu skip-
broti með Framsókn?
Svarið við þessum spurningum
fæst ekki fyrr en hann sýnir þingi og
þjóð nýtt fjárlagafrumvarp — ein-
hvern tíma fyrir jólin.
Að vísu fellst ég á aö ekki mátti
lengur dragast að lýsa vantrausti á
fyrrverandifjármálaráðherra; hann
lauk ferli sínum meö ónýtu f járlaga-
frumvarpi og þúsund milljóna mis-
skilningi í launamálum — að sögn
þeirra Þorsteins og Steingríms.
En maður breytir ekki ríkisstjórn
til bóta með því að skipta um stóla —
heldur menn. Þar brast unga mann-
inn kjark. Kannske er hægara um að
tala en í að komast í þeim orma-
garði, sem Sjálfstæðisflokkurinn er
orðinn, að sögn Morgunblaðsins.
„Merry-Go-Round"
En hverju breytir svo ráðherra-
hringekjan?
Þorsteinn Pálsson er fyrrverandi
blaöafulltrúi atvinnurekenda. Nú
gæti hvaða atvinnurekandi sem er
leitt hann í allan sannleika um, að
því miður er framundan meiri háttar
kollsteypa í efnahagsmálum, sem
vonlaust er að ráða við — með Fram-
sókníbrúnni.
Ástæðan er einföld.
Gengi Nordals-sláttu er á þessari
stundu kolfallið.
Utgerð og fiskvinnsla, sem hafa
tapað sex milljörðum króna til er-
lendra lánardrottna á sl. 4 árum,
einkum í sjávarútvegsráöherratíð
núverandi forsætisráðherra, eru að
selja afurðir sínar á óbreyttu
dollaraverði frá upphafi árs. En
tilkostnaöur þeirra hefur aukist um
a.m.k. 30%.
Nýlegar fiskverðsákvarðanir inn-
sigla gengisfali.
Þetta vita þeir vel hjá
Vinnuveitendasambandinu.
Þetta þýðir að allar forsendur
núverandi ríkisstjórnar um verð-
bólgu, viðskiptahalla, erlendar
skuldir, rikisfjármál o.s.frv. eru
foknar út í veður og vind.
Tilraun Þorsteins til aö umbylta
fjárlagafrumvarpi Alberts er
reyndar staðfesting á þessum
horfum.
Okkur rekur m.ö.o. óðfluga inn í
víxlhækkunarverðbólgu á bilinu 60—
80%.
Kjallarinn
JÓN BALDVIN
HANNIBALSSON,
FORMAÐUR
ALÞÝÐUFLOKKSINS
Vinstra megin
við miðju
Þar með hefur ríkisstjórn Stein-
gríms Hermannssonar farið sömu
leiðina og allar aðrar ríkisstjórnir
Framsóknarflokksins á vitlausa
áratugnum.
Ný ríkisstjórn
Það er unnt aö afstýra brotinu.
En það er vita vonlaust verk með
framsóknarmaddömuna hvíandi í
brúnni.
Nú reynir því í fyrsta sinn á það í
alvöru, hvort kompásinn hjá hinum
unga formanni Sjálfstæðisflokksins
er í lagi.
Ég geng út frá því sem gefnu að
aðeins ný ríkisstjórn okkar jafnaðar-
manna og Sjálfstæðisflokksins, með
eöa án Alþýöubandalagsins, geti
skapaö þá þjóðarsamstöðu sem nú er
lífsnauösyn.
Formaður Sjálfstæðisflokksins
talar manna mest um þjóðarsátt.
Hann hefur hins vegar aldrei út-
skýrt, í hverju hún geti verið fólgin,
né heldur, hvernig eigi að skapa
hana.
Viö höfum hins vegar svör á
reiðum höndum um það.
Það þarf að breyta eigna- og
tekjuskiptingunni í þjóðfélaginu í
grundvallaratriðum.
Hvernig er unnt að vekja með þjóð-
inni von um, að það megi takast?
Stjórnarandstaðan
Lítum á stjórnarandstöðuna.
Sunnudaginn 6. okt. komu saman
til funda landsnefnd BJ, miöstjórn
AB og flokksstjórn Alþýðuflokksins.
Að loknum landsnefndarfundi BJ
var ljóst, að dagar þess eru taldir.
Það snýst nú oröið um einkamál,
ekki stjórnmál.
Á miðstjómarfundi AB kom fram,
að sögn viðstaddra „bullandi gagn-
rýni á forustu flokksins, formann og
þingflokk, á stefnuleysi og skort á
nútímaskilningi” — allt byggt á
frægri mæðraskýrslu. Þetta minnir á
fleyg ummæli Guðrúnar Helgadóttur
í blaðaviðtali í sumar: „Það er allt í
lagi með flokkinn fyrir utan það að
það skilur hann enginn.”
Á flokksstjórnarfundi Alþýðu-
flokksins var starfsáætlun flokksins
næsta árið einróma samþykkt. Til-
kynnt var um að tugir nýrra manna
hefðu komið til starfa í fastanefndum
á vegum flokksins. Þessar nefndir
hafa frá sl. sumri unnið að staðaldri
að ítarlegri útfærslu á kosninga-
stefnuskrá flokksins og þar meö
stjóraarsáttmála næstu rikis-
stjóraar.
Hvað má álykta út frá þessu?
1. Vilji þingmenn BJ láta taka sig
alvarlega og sýna málefnum
sínum trúnaö í verki ættu þeir nú
að sýna þann manndóm að taka í
útrétta sáttahönd okkar; og svara
stólahringekju sjálfstæðisráð-
herranna með tafarlausri
sameiningu þingflokkanna i einn
þingflokk jafnaðarmanna.
Þar með hefðum við skapaö
forsendur fyrir nýrri sókn
jafnaöarmanna sem gæti leitt
okkur yfir 30% fylgismarkið á
þessum vetri.
2. Á landsfundi AB getur sagan frá
1967 endurtekið sig. Þeir menn
innan AB, sem eru í verki verka-
lýðssinnar og sósíaldemókratar,
eiga þar að láta til skarar skríða
gegn flokkseigendafélagi afdank-
aðra stalínista; gera tilraun til
uppgjörs við fortiðina; hafna
fomaldarhugmyndum um ríkis-
forsjá og kerfismennsku og láta
af andstöðu við aðild íslands að
Nató. Verði þeir undir ættu þeir
að bregðast hart við og taka
höndum saman með okkur hinum,
undir merkjum Alþýðuflokksins,
um að skapa á þessum vetri
sameinað sóknarafl jafnaðar-
manna, sem mundi gefa iang-
hrjáðum launþegum þessa lands
nýja og verðskuldaða von.
Þetta væri rökrétt niðurstaða
þeirra breytinga sem hófust á sein-
asta flokksþingi Alþýðuflokksins og
fjórfölduðu fylgi hans á einum vetri.
Nýir sóknarmöguleikar eru enn
óþrjótandi.
Þá hefði á sannast að ládeyða
sumarsins væri aðeins — lognið á
undan storminum.
-Jón Baldvin.
0 „Ég geng út frá því sem gefnu aö
aðeins ný ríkisstjórn okkar
jafnaðarmanna og Sjálfstæðis-
flokksins, með eða án Alþýðubanda-
lagsins, geti skapað þá þjóðarsamstöðu
sem nú er lífsnauðsyn.”