Dagblaðið Vísir - DV - 25.10.1985, Blaðsíða 3

DV. FÖSTUDAGUR 25. OKTÖBER1985.
3
Ákvörðun forseta Islands:
Hrikti í stoðum
ríkisstjórnar-
innar?
Samkvæmt heimildum DV greip um
sig mikil skelfing þegar ljóst varö að
Vigdís Finnbogadóttir, forseti Islands,
haföi frestað því að skrifa undir frum-
varp ríkisstjórnarinnar, svo mikil að
samgöngumálaráðherra íhugaði að
segja af sér ef forsetinn héldi þessu til
streitu sem hefði einnig getað leitt til
þess að forsætisráðherra hefði beðist
lausnar fyrir ríkisstjómina.
I 26. grein stjómarskrárinnar segir
svo: „Ef Alþingi hefur samþykkt laga-
frumvarp skal það lagt fyrir forseta
lýðveldisins til staðfestingar eigi síðar
en tveimur vikum eftir að það var
samþykkt og veitir staðfestingin því
lagagildi. Nú synjar forseti lagafrum-
varpi staðfestingar og fær það þó engu
að síður lagagildi en leggja skal þá það
svo fljótt sem kostur er undir atkvæði
allra atkvæðabærra manna í landinu
til samþykktar eða synjunar með
leynilegri atkvæðagreiðslu. Lögin falla
úr gildi ef samþykkis sé synjað en ella
halda þau gildi sínu.”
Þetta þýðir að forseti Islands hefur
ekki heimild til að fresta staðfestingu
lagasetningar heldur einungis aö
synja. Frestun forseta Islands í gær
þýddi því í raun synjun. I þessu ljósi
leit rikisstjómin alvarlegum augum á
ráðagerð forsetans. Einn ráðherra
Undirskrift Vigdísar:
Kom skömmu
eftirfundmeð
forsætis-
ráðherra
Strax á miövikudaginn fóru menn að
velta því fyrir sér hvort forseti Islands
myndi neita að skrifa undir frumvarp
ríkisstjómarinnar um kjaradeilu flug-
freyja og Flugleiöa vegna yfirlýsinga
frá forsetaembættinu um að forsetinn
myndi taka sér frí á kvennadaginn.
I gær, þegar ljóst var að Alþingi
hafði samþykkt frumvarpið, bárust
þær fregnir snemma morguns að for-
setinn ætlaði að skrifa undir frumvarp-
ið. Um klukkan 10.30 í gærmorgun
komu ráðuneytisstjóri samgöngu-
málaráðuneytisins og forsetaritari til
Bessastaða i þeim erindagjöröum að
fá undirskrift forseta. Þá gerðist það
óvænta. Forsetinn bað um umhugsun-
arfrest og tilgreindi ekki hversu langur
hann yrði. Ráðuneytisstjóri og forseta-
ritari fóru því tómhentir til baka.
Laust fyrir hádegi gerði forseti Is-
lands Halldóri Asgrímssyni, sem gegn-
ir störfum forsætisráðherra, boð um að
koma á sinn fund. Haldinn var stuttur
fundur þeirra á Bessastöðum. Að hon-
um loknum fór forsætisráðherra til
Reykjavíkur.
Skömmu eftir að Halldór fór frá
Bessastöðum skrifaöi forsetinn undir
frumvarpið og staöfesti þar með að
lögin hefðu öðlast gildi.
„Forsetinn kallaöi forsætisráðherra
á sinn fund. Fundurinn var stuttur og
skömmu eftir að Halldór fór, eöa um
eittleytið, skrifaði forsetinn undir
frumvarpið,” sagði Halldór Reynisson
forsetaritari við DV.
Halldór Ásgrímsson vildi ekki tjá sig
um hvað gerðist á fundi hans og for-
seta.
„Forsetinn bað mig um að koma til
að ræða þá lagasetningu sem Alþingi
samþykkti í gær. Þetta var ákaflega
vinsamlegur fundur,” sagði ráðherr-
ann. APH
Vigdís Finnbogadóttir, forseti Is-
lands.
sagði við DV: „Henni var þar gert ljóst
að ráðherra myndi sjálfur skrifa undir
frumvarpið klukkan tvö og það tæki
þar með gildi og þjóðaratkvæða-
greiðsla fylgdi í kjölfarið.” Með þess-
ari óvæntu íhlutun forsetans, sem ekki
á sér fordæmi, leit ríkisstjómin svo á
að hér væri um að ræða svo alvarlega
íhlutun í stjómarfarslegar gerðir ríkis-
stjómarinnar að upplausn ríkisstjóm-
arinnar stæði fyrir dyrum.
Matthías Bjarnason samgöngumála-
ráðherra vildi lítið segja um þetta mál
en sagði þó: „Ég tel að forseti geti ekki
gert þetta. Hann ber ekki ábyrgð á
stjórnarfarslegum athöfnum heldur
viðkomandi ráöherra. Og það hefði
ekki liðið einn dagur án þess aö frum-
varpiö tæki gildi,” segir ráðherrann.
DV hafði samband við einn aðila sem
mjög kunnur er stjómarfarslegum
atriðum. Hann sagði að sér virtust við-
brögð ríkisstjómarinnar vera ákaf-
lega harkaleg. Hann sagði að það væri
óeðlilegt að líta á þetta á þennan hátt.
Eðlilegt hefði verið að líta á þetta í ljósi
þess hvaða dagur var í gær og þetta
væri líklega táknrænt hjá forsetanum.
Það væri mjög óeðlilegt að það hrikti í
ríkisstjórninni við þetta. Hann sagði að
forsetinn hefði vald til að synja sem er
málskotsréttur sem forsetinn hefði til
þjóðarinnar. Hann sagöist ekki sjá
hvers vegna ráðherrar ættu að bregð-
ast svo hart við þegar forseti notaði
rétt sinn. Hins vegar væri rétt að for-
seti hefði ekki heimild til að fresta gild-
istöku frumvarpsins. APH
Ertu með sterkar taugar?
Efsvoer þáerþetta
mynd fyrir þig
Vkleo
Pantanir í síma 33943.
BOÐ
á IBM PC viku 28.10. — 01.11.
IBM býður til kynningar á IBM PC
vélbúnaði og nýjum hugbúnaði.
Kynningin er einkum ætluð þeim,
sem áhuga hafa á nýjum hugbúnaði
eða hugleiða kaup á PC tölvu.
Kynningin hefst kl. 11 hvern dag og
henni lýkur með hádegisverði.
Fjöldi þátttakenda verður takmark-
aður hverju sinni og því er nauðsyn-
legt að skrá sig tímanlega í síma
27700.
ÍSLENSK ÞEKKING - ALÞJÓÐLEG TÆKNI
SKAFTAHLÍÐ 24 REYKJAVÍK SÍMI 27700