Dagblaðið Vísir - DV - 18.02.1987, Qupperneq 10

10
MIÐVIKUDAGUR 18. FEBRÚAR 1987.
DV
UÚönd
Vinsælustu loóskinnin eru minkaskinn, svört eða dökkbrun.
Gífúrleg söluaukning
á kanadískum loðskinnum
Metsala hefur verið á kanadískum
loðskinnum að undanfórnu vegna
aukinnar eftirspurnar um allan
heim. Verð á skinnunum hefur
hækkað um fjörutíu prósent og eru
loðskinnaframleiðendur i sjöunda
himni.
Kanada er þriðji stærsti loð-
skinnaframleiðandinn á eftir
Bandaríkjunum og Sovétríkjunum
og selur á hverju ári loðskinn og
tilbúnar flíkur úr loðskinnum fyrir
fjögur hundruð og fimmtíu milljónir
bandarískra dollara á ári.
Loðskinnaframleiðendur segja að
þessi óvænta eftirspum í vetur frá
Evrópu og Austurlöndum fjær hafi
orðið til þess að verð á minkaskinn-
um og safalafeldum hækkaði mikið.
Nokkrar tegundir ósútaðra skinna
seljast á helmingi hærra verði en í
fyrra.
Bjartsýnir
A meðan Kanadarhenn fá helmingi
hærra verð fyrir loðskinnin eru Jap-
anir í raun og veru að borga sama
verð og í fyrra vegna þess að yenið
hefur hækkað um fimmtíu prósent
miðað við dollarann. Eru Kanada-
menn mjög bjartsýnir og gera ráð
fyrir jafnmikilli eftirspurn næstu
árin. Fullyrða skinnasalar að við-
horf fólks sé að breytast og að fólk
skammist sín ekki lengur fyrir að
klæðast loðfeldum.
Þeir segja ennfremur að dýra-
verndunarsamtök, sem eyðilögðu
markaðinn fyrir selaafurðir fyrir
nokkrum árum, séu hætt að hrjá
neytendur. Mannúðlegri aflífunar-
aðferðir eigi einnig sinn þátt í
breyttu hugarfari þeima. Neytendur
séu líka farnir að spyrja sig hvers
vegna þeir geti ekki klæðst loðfeld-
um þar sem þeir borði kjöt og gangi
í leðurflíkum.
Grænfriðungar til friðs
Það gaf loðskinnaframleiðendum
byr undir báða vængi árið 1985 þeg-
ar breskir grænfriðungar sögðu að
þeir gætu ekki lengur barist gegn
þeim vegna þeirra afleiðinga sem
það hefði i för með sér fyrir veiði-
menn og hefðbundna lifnaðarhætti
þeirra. Loðdýraveiðar eru mikilvæg
tekjulind fyrir Kanadamenn. Helm-
ingur allra skinna er fenginn af
villtum dýrum en hinn helmingurinn
úr loðdýrarækt.
Ný tegundkaupenda
Seljendur hafa orðið varir við nýja
tegund kaupenda. Ungar konur í
atvinnulífinu kaupa sér sjálfar pels,
þær bíða ekki eftir því að eigin-
maðurinn kaupi hann handa þeim.
En þrátt fyrir yngri kaupendur eru
minkapelsar enn vinsælastir og allra
vinsælastir eru síðir minkapelsar,
svartir eða dökkbrúnir á litinn.
Flestir þeirra sem keyptu kana-
dískan mink í fyrra komu frá Hong
Kong og Bandaríkjunum en margir
þeirra sjá Japönum fyrir loðskinn-
um. Einnig komu margir kaupendur
frá Sviss. Sala á tilbúnum flíkum
hefur einnig aukist gífurlega og
fyrstu átta mánuði ársins 1986 þre-
faldaðist salan til Frakklands.
Fullyrða Kanadamenn að salan
gangi vel vegna gæðanna á loð-
skinnunum og vegna þess að þeir fá
þekkta tískuteiknara til liðs við sig.
Geislavirkur úrgangur í miðborg Madrid
í gömlum bækistöðvum spánska
kjarnorkuráðsins, miðsvæðis í
Madridborg, hafa svo árum skiptir
verið gevmd geislavirk úrgangsefni,
alls um 132 tonn.
Þessu var ljóstrað upp nú nýverið
en svo mikil leynd hefúr hvílt yfir
máli þessu að svo virðist sem stjórn-
málamenn hafi ekki einu sinni vitað
af þessu.
Hlegið að stjórninni
Þetta mál er allt hið neyðarlegasta
íyrir stjóm landsins því fyrir
skömmu undirritaði hún alþjóðlegt
bann við að kjarnorkuúrgangi verði
sökkt í sæ.
Og mönnum er enn í fersku minni
deila Spánverja við ýmis ríki Evr-
ópubandalagsins vegna áforma
hinna síðarnefndu um að breyta
Biskayaflóa í allsheijar kjamorku-
sorphaug fyrir ríki bandalagsins.
Spánn, sem hafði ekki enn fengið
inngöngu í bandalagið, fékk því
framgengt að horfið var frá þessum
áformum.
Þar sem efnin eru geymd vom
áður bækistöðvar kjarnorkuráðsins
en það hefur nú verið lagt niður og
starfsemi þess dreift á umhverfisráð
og tækniráð.
Spænsk bomba
Fljótlega eftir atburðina í Hiros-
hima og Nagasaki var stofnað
kjamorkuráð á Spáni. Var því ætlað
að kanna möguleika á smíði
spænskrar sprengju. Það vann störf
sín af kostgæfni og um 1955 var öll
tækniþekking til staðar. Aðeins
vantaði eldsneytið, plútóníum, en
það lá ekki á lausu, síst fyrir einu
fasistastjómina sem enn var við vöíd
í Evrópu, í algerri einangrun.
Það var ekki fyrr en 1963 að mögu-
leikar vom á að leysa úr þessu
vandamáli. Þáverandi forseti Frakk-
lands, Charles de Gaulle, átti sér
draum um óháð vamarkerfi Evrópu
sem gæti staðist risaveldunum tveim
snúning og áunnið Evrópu virðingu
á nýjan leik meðal þjóða. Um þessar
mundir var hann Bretum gramur en
þeir vildu ekki smíða eigin kjam-
orkuvopn. Hann bauð því Spánverj-
um aðstoð við að smíða kjamorku-
ver sem gæti framleitt plútóníum.
Ógn frá Arabaríkjum
Herinn tók þessu tveim höndum
því menn vom uggandi um að hinn
forni fjandi í suðri væri að styrkja
stöðu sína en Alsír hafði þá nýverið
brotist til sjálfstæðis undan Frökk-
um og þótti stjómin þar nokkuð
höll undir Sovétmenn. Líkur vom á
samkomulagi milli Marokkó og Als-
ír og gæti þá farið að hitna undir
nýlendustjómum Spánverja í Ceuta,
Melilla og auðnum Sahara.
Vegna þess hve Rússar og Banda-
ríkjamenn lögðu mikla áherslu á að
ekki fjölgaði þeim ríkjum sem hefðu
yfir kjamorkuvopnum að ráða hurfu
Spánveijar frá smíði eigin sprengju.
En rannsóknum var haldið áfram
og Spánverjar neituðu að skrifa und-
ir yfirlýsingu um að þeir hygðust
ekki koma sér upp kjamorkuvopn-
um.
Áætlunum slegið á frest
Árið 1971 var svo rannsóknum
hætt. Voru þær þá komnar svo vel
á veg að unnt var talið að smíða
sprengju með stuttum fyrirvara ef
þörf krefði.
Það er einmitt efniviður þessara
rannsókna sem geymdur er í Madrid,
í aðeins tveggja kílómetra fjarlægð
frá forsætisráðuneytinu. Þrátt fyrir
að sérfræðingar segi tryggt að engin
efni geti sloppið út em menn ugg-
andi vegna þess að á Spáni hafa
tvisvar orðið slys vegna þess að
geislavirk efhi hafa sloppið út í um-
hverfið, 1970 og 1984.
Of geislavirk fyrir geymslur
Samkvæmt lögum eiga slík efni að
vera í vörslu sérstakrar stofnunar
sem hefur geymslu fyrir geislavirkan
úrgang á öræfúm í Kordóba fylki.
Þessi stofnun bendir þó á að hún
varðveiti aðeins úrgang á lágri tíðni
en efnin sem geymd em í Madrid séu
geislavirkari en húsnæði hennar
ráði við og séu þau því enn í Madrid.
Vegna þess hve geislavirk efnin
em og einnig vegna þess að um
nokkurt magn plútóníums er að
ræða hefúr þagnarhjúpur umlukið
þau. Óttinn um að hryðjuverkamenn
komist yfir þau og komi þ'eim í hend-
ur óvandaðra manna, s.s. Lýbíu-
manna, auk sívaxandi ótta við
almenningsálit, hefur gert það að
verkum að embættismenn hafa verið
þögulir sem gröfin og jafnvel haldið
málinu leyndu fyrir ríkisstjómum. Á
þennan hátt hefúr úrgangurinn legið
í Madrid án þess að nokkur hafi vit-
að hvað gera ætti við hann, í fjöl-
mennu íbúðahverfi, en í næsta
nágrenni við staðinn býr nú um
hálf milljón manna.
-PLP

Spánverjar hafa lýst sig andvíga þvi að geislavirkum úrgangi sé varpað
í sjó. Þess í stað geyma þeir hann í eigin höfuðborg.