Dagblaðið Vísir - DV - 27.05.1987, Side 32

32
MIÐVIKUDAGUR 27. MAÍ 1987.
Dægradvöl
Veröldin og við, hver er hamtíðarsýnin?
Munu róbótar endanlega leysa
okkur undan einhæfri og erfiðri
vinnu?
Verður meiri þörf fyrir vinnukraft
hinna fullorðnu sem verða í meiri-
hluta þar sem bameignum fer sífellt
fækkandi og verðum við þá jafnvel
um sjötugt send á skólabekk til að
læra nýja hluti?
Koma skólamir til með að leggja
aðaláhersluna á það hvemig við eig-
um að læra að tileinka okkur
þekkingu írá upplýsingum sem fyrir
liggja og læra að leita að upplýsing-
um í tölvukerfum í stað þess að
íþyngja þessum litlu gráu með
aragrúa af staðreyndum?
Hvað gerum við með allan þann
fritíma sem er fyrirsjáanlegur ef
krafan um fækkun vinnustunda nær
fram að ganga? Verða frítímastúdíó
sett upp um allar jarðir sem skipu-
leggja aðgerðir til að drepa fh'tima
fólks og aðgerðarleysi og jafhvel leið-
indi sem gætu fylgt í kjölfarið?
Verðum við þar með komin í sama
stressið og við höfðum í vinnunni,
þ.e.a.s. sund klukkan eitt, golf klukk-
an þrjú, bíó klukkan sjö og diskótek
um kvöldið? Hvenær fæ ég eiginlega
„frí“?
Eitt er þó víst að farþegaþotur og
ökutæki verða sífellt hraðskreiðari
og mjög sennilega leiðir það af sér
tíðari ferðalög fólks á milli landa.
Hví ætti ég að keyra til Raufarhafnar
ef það tekur jafhlangan tíma og að
fljúga til Hawaii?
Hinn möguleikinn, sá svarti, er
einnig fyrir hendi. Kemur veröldin
kannski til með að lifa i skugga lífs-
ins vegna hamfara, sjúkdóma og
óvæntra ógnvænlegra atburða?
Verður stór hluti allrar fæðu okkar
geislavirkur vegna álíka slysa og í
Tsjemobyl? Og hvað um ósonlagið
sem sífellt verður gloppóttara? Er
kannski hægt að rekja flestallar
raunir mannskepnunnar til hins ó-
gáfulega og illa úthugsaða lífsmáta
okkar?
Svona væri hægt að halda áfram
að spyrja sjálfan sig lengi vel án þess
að geta sagt fyrir með vissu um hvað
verður. Engu að síður er þetta verð-
ugt og skemmtilegt umhugsunarefhi
og því var ekki úr vegi að fá nokkra
aðila, lærða og leika, til að velta
framtíðinni fyrir sér með árið 2010 í
huga.
Texti: Dröfn Hreiðarsdóttir
Myndir: Kristján Ari Einarsson
Við erum alltaf að reka okkur á það hvað heimurinn er raunverulega lítill. En hvemig ætli honum og okkur komi til
með að reiða af á næstu áratugum?
Vilhjálmur Amason heimspekingur, vann að framtíðarkönnun fyrir ríkisstjómina
Þegar ég hugsa til framtíðar, hvort
sem það er til ársins 2010 eða einhvers
annars árs, finnst mér það eitt skipta
máli að menn verði orðnir færari um
að ráða málum sínum en þeir eru nú.
Þau mál sem ég hef í huga eru margs
konar: heimsmálin þjóðmálin og alls
konar mál sem lúta meir að einkahög-
um fólks. Á öllum þessum sviðum er
það reyndar sams konar vandi sem
steðjar að, en það er skortur á einlæg-
um og skynsamlegum samræðum
manna á milli. Slíkar samræður taka
tíma og þann tíma höfum við ekki, eða
réttara sagt gefum okkur ekki, í nú-
tímaþjóðfélagi. Brýnasta verkefrú
okkar er því að móta samræðuaðstæð-
ur sem gerir mönnum kleift að takast
betur á við þau verkefhi sem við þeim
blasa. Við lifum í von um framfarir, en
við verðum alltaf að hafa það í huga
að einu raunverulegu framfarimar eru
siðferðilegar framfarir, þ.e. framfarir í
því hvemig við lifum okkar eigin lífi
og deilum því með öðrum.
Einlægni og hreinskilni
Einlægar skynsamlegar samræður
krefjast heilinda og ábyrgðar af ein-
staklingum og þær krefjast þess að
hugsuð sem stjóm skynsamlegrar sam-
ræðu. En hversu oft skyldu málin vera
til lykta leidd með þeim hætti?
Hreinsa skúmaskot heimsins
Ég er sannfærður um það að órétt-
læti af öllu tagi nærist á því að málefhi
em ekki dregin fram og rædd fyrir opn-
um tjöldum. „Opin umræða“ er slagorð-
ið í Sovétríkjunum núna og ekki
vanþörf á en ég held að það sé ekkert
rfld í heiminum sem ekki hefði þörf fyr-
ir opinskárri umræðu. Þessi krafa er
að mínu mati lykilatriði ef takast á að
leysa þann margvíslega vanda sem nú-
tímafólk stendur frammi fyrir.
Nú er mikið talað um byltingu í hvers
konar boðskiptatækni í heiminum. Ef
þessi tækni verður til þess að hreinsa
skúmaskot heimsins og gera samræður
manna skynsamlegri og einlægari þá
er hér um raunverulega byltingu að
ræða.
Það eina sem okkur er gefið umfram
önnur dýr er hæfileikinn til þess að
ræða mál okkar og ráða þeim réttlát-
lega til lykta. Vonandi verðum við
hæfari til þess að ræða saman um
vandamál okkar á árinu 2010 en við
erum nú.
er sannfærður um það aö óréttlæti af öllu tagi nærist á þvi að málefni eru ekki
tjöldum,“ segir Vilhjálmur Ámason heimspekingur.
þeir hugsi um sameiginlega hagsmuni
en ekki skammtíma sérhagsmuni sína.
Mjög mörg þeirra vandamála sem við
stöndum frammi fyrir í lífinu, hvort
heldur er á heimili, á vinnustað eða
annars staðar, eru þess eðlis að þau
verða ekki leyst nema með þvi einu
að fólk ræði saman í einlægni og af
dregin fram og rædd fyrir opnum
hreinskilni. Þetta á auðvitað ekki síður
við á opinberum vettvangi, svo sem í
stjómmálum. Hugmyndin um lýðræð-
islegt þjóðþing er til dæmis beinlínis