Dagblaðið Vísir - DV - 29.05.1987, Blaðsíða 14

14
FÖSTUDAGUR 29. MAÍ 1987.
Frjálst,óháð dagblað
Útgáfufélag: FRJALS FJÖLMIÐLUN HF.
Stjórnarformaður og útgáfustjóri: SVEINN R. EYJÓLFSSON
Framkvæmdastjóri og útgáfustjóri: HÖRÐUR EINARSSON
Ritstjórar: JÓNAS KRISTJÁNSSON og ELLERT B. SCHRAM
Aðstoðarritstjórar: HAUKUR HELGASON og ELlAS SNÆLAND JÓNSSON
Fréttastjóri: JÓNAS HARALDSSON
Auglýsingastjórar: PÁLL STEFÁNSSON og INGÚLFUR P. STEINSSON
Ritstjórn, skrifstofur, auglýsingar, smáauglýsingar, blaðaafgreiðsla, áskrift,
ÞVERHOLTI 11, SlMI 27022
Setning, umbrot, mynda- og plötugerð: HILMIR HF„ ÞVERHOLTI 11
Prentun: ÁRVAKUR HF. - Áskriftarverð á mánuði 550 kr.
Verð I lausasölu virka daga 55 kr. - Helgarblað 65 kr.
Síbylja I sífurtóni
Þegar við lærðum og náðum tökum á að beita fryst-
ingu til að verja fisk skemmdum og geyma hann í langan
tíma, opnaðist Bandaríkjamarkaður og blómaskeið
hófst í sjávarútvegi okkar. Við urðum svo ánægð með
nýjungina, að við misskildum, hvað hún fól í sér.
Almennt er talið, að svokölluð fullvinnsla felist í að
fara með fisk í gegnum frystihús með ærnum tilkostn-
aði, í stað þess að selja hann beint til útlanda eins og
hann kemur upp úr sjónum. Það síðara er kallað að
selja útlendingum hráefni í stað fullunninnar vöru.
Ekkert þýðir að benda á, að hærra verð fæst fyrir
svokallað hráefni en svokallaða fullunna vöru. Enda
sjá ráðamenn og talsmenn fiskvinnslunnar, einkum
samtaka frystihúsa, sér hag í að viðhalda misskilningi
sundurgreiningar milli hráefnis og fullvinnslu.
Umræður um stöðu fiskvinnslu eru að verða eins
vonlausar og umræður um hinn hefðbundna landbúnað.
Talsmenn fiskvinnslunnar endurtaka bara í síbylju
gömlu slagorðin um hráefni og fullvinnslu, þegar þeir
berjast gegn frjálsu fiskverði, fiskmarkaði og gámafiski.
Þetta kom greinilega fram í síðustu viku í ræðum
stjórnarformanns og nýlegs forstjóra Sölumiðstöðvar
hraðfrystihúsanna á aðalfundi fyrirtækisins. Svipuð sí-
bylja kom skömmu áður fram í viðtali nýlegs forstjóra
Sölusambands íslenzkra fiskframleiðenda við DV.
Sífrað er um, að efnahagslegt sjálfstæði þjóðarinnar
sé í voða, ef útgerðarmenn og sjómenn græða stórfé á
að selja verðmætan ísfisk til landa Evrópubandalags-
ins, í stað þess að selja hann á lágu verði til fiskvinnslu,
svo að þar megi varðveita vítahring lága kaupsins.
Þetta sífur er athyglisvert í þjóðfélagi fullrar at-
vinnu, þar sem barizt er um vinnuaflið. í stað þess að
ýta fólki út í arðsamari atvinnugreinar, sem gefa meiri
laun, er verið að reyna að byggja upp landbúnaðarlegt
verndarkerfi utan um lágu launin í fiskvinnslunni.
Síbylja forvígismanna fiskvinnslunnar stríðir gegn
grundvallarlögmáli, sem segir, að hagkvæmast sé að
ná sem mestum árangri með sem minnstri fyrirhöfn.
Þetta grundvallarlögmál vinnsluvirðis og markaðar er
meginþáttur allrar skynsamlegrar hagfræði.
Frá Japan eru okkur sagðar þær fréttir, að markaðs-
verð sé mun hærra og jafnvel margfalt hærra á ferskum
fiski en á frystum. Þetta stafar af, að Japanir hafa mun
meira vit á fiskgæðum en Vesturlandabúar. Japönskum
sjónarmiðum mun vaxa fiskur um hrygg hér vestra.
Ferskur fiskur er enn innan við 20% af sölu ís-
lenzkra þorskfiskafurða. Eðlilegt er, að hlutdeildin fari
vaxandi með auknu áliti erlendra neytenda á ferskum
fiski og tilsvarandi hækkun á verði hans. Ekki er frá-
leitt að stefna að um það bil helmingi útflutningsins.
Frystur fiskur mun áfram verða mikilvægur í út-
flutningi. Nóg er til í útlöndum af skólum, sjúkrahúsum
og fangelsum, sem vilja kaupa slíka vöru. Og einnig er
þar nóg til af sjónvarpssjúklingum, sem vilja kaupa
þrautunninn ruslmat, sem er tilbúinn í örbylgjuofninn.
Mestu máli skiptir, að við vörum okkur á tilraunum
forustumanna fiskvinnslunnar til að bregða fæti fyrir
útflutning á ferskum fiski, alveg eins og við vörum
okkur á tilraunum þeirra til að koma í veg fyrir aðra
markaðshyggju, svo sem frjálst fiskverð og fiskmarkaði.
Þegar talsmenn fiskvinnslunnar eru komnir með sí-
bylju í sífurtóni, sem við þekkjum úr landbúnaðinum,
megum við vita, hver á að borga brúsann, - þjóðin.
Jónas Kristjánsson
„Það væri full ástæða til þess að fara strax að hugsa til uppstokkunar á íslensku flokkakerfi, þannig að á það
verði komin betri skikkan í næstu kosningum."
Þrjátíu ára kven-
mannsleysi
Þá er rúmur einn mánuður liðinn
síðan þjóðin gekk að kjörborðinu
og kaus sér fulltrúa til setu á löggjaf-
arþinginu.
Margt hefur verið rætt og ritað
um úrslit kosninganna enda voru
þau óvænt á margan hátt. Ef litið
er á úrslit gömiu flokkanna fjögurra
þá eru þeir allir í sárum nema þá
helst Framsóknarflokkurinn. Þó að
úrslit þar séu kannski ekkert til að
hrópa húrra yfir þá gerðist tvennt
mjög ánægjulegt. Formaðurinn
vann kosningasigur í Reykjanesi og
kona komst á þing fyrir flokkinn
eftir yfir 30 ára kvennmannsleysi á
þeim vettvangi. Það hefðu orðið
mikil vonbrigði innan Landssam-
bands framsóknarkvenna ef flokkur-
inn hefði orðið kvenmannslaus eftir
sem áður. Það hefði ekki þurft að
koma neinum á óvart þótt þær ósér-
hlífnu konur, sem þar hafa unnið
gífurlegt starf, hefðu hreinlega gefist
upp. Auðvitað hefðum við allar vilj-
að að fleiri en ein kona hefði náð
kjöri fyrir Framsóknarflokkinn að
minu mati hefðu þær þurft að vera
a.m.k. 3.
Konur að vakna til meðvit-
undar
Utkoma Kvennalistans úr þessum
kosningum hefúr vakið heimsat-
hygli. Velgengni þeirra stafar í fyrsta
lagi af því að konur eru að vakna
til meðvitundar um það að þær eru
misrétti beittar í þjóðfélaginu. Laun
kvenna eru óþolandi lág og heimilis-
og uppeldisstörf lítils metin. Önnur
ástæða þess að Kvennalistinn kemur
vel út úr þessum kosningum er að
mínu mati sú að þær konur, sem eru
mest í forsvari fyrir samtökin, eru
mjög frambærilegar og klárar. Við
sem störfum innan kynblönduðu
flokkanna erum að sjálfsögðu svolít-
ið ósátt við þessa velgengni Kvenna-
listans, bæði fyrir það að okkur
finnst hann taka fylgi frá okkur og
eins fyrir það að við vildum gjaman
hafa þessar ágætu konur innan okk-
ar raða. Sérframboð kvenna hefúr
nú þegar komið að heilmiklu gagni.
Fjórar konur á þingi?
Við getum rétt ímyndað okkur
hvemig staðan væri í dag á Alþingi
ef framboð Kvennalistans hefði aldr-
ei komið til, ætli þar sætu ekki fjórar
konur, þær Guðrún, Jóhanna, Ragn-
hildur og Salóme. Hitt er svo annað
mál að við vonum að sérframboð
kvenna sé stundarfyrirbæri. Jafn-
KjaUaiiim
Valgerður Sverrisdóttir
alþingismaður fyrir
Framsóknarflokkinn
réttisbaráttan þarf fyrst og fremst
að fara fram innan stjómmálaflokka
karla og kvenna.
Talandi um sérframboð kvenna er
ekki úr vegi að fara nokkrum orðum
um sérframboð tveggja roskinna
stjómmálamanna sem buðu fram í
þessum kosningum. Sérframboð
Stefáns Valgeirssonar hér í Norður-
landi eystra fékk meira fylgi en
flestir áttu von á og Borgaraflokkur-
inn, sem a.m.k. í þessum kosningum
hlýtur að teljast fyrst og fremst sér-
framboð Alberts Guðmundssonar,
vann kosningasigur.
Að nokkm leyti vom því úrslitin
sigur klofningsframboðanna og væri
hægt að hafa mörg orð um það. Hlut-
ur fjölmiðla í þeim sigri er/þó nokkur
og ekki óeðlilegt að menn velti því
fyrir sér hvort það sé rétt og sjálf-
sagt að framboð sem þessi fái meiri
athygli en önnur og séu meira frétta-
efni, eins og raun bar vitni í þessum
kosningum.
Flokkur frjálslyndra félags-
hyggjumanna
En það sem einkenndi þessar kosn-
ingar hvað mest var fjöldi framboð-
anna. Það væri full ástæða til þess
að fara strax að hugsa til uppstokk-
unar í íslensku flokkakerfi þannig
að á það verði komin betri skikkan
í næstu kosningum. Ég sé fyrir mér
stóran flokk frjálslyndra félags-
hyggjumanna sem styðja blandað
hagkerfi og em vel meðvitaðir um
uppruna sinn. Til hægri við þann
flokk yrði frjálshyggjufólkið, sem
vill Mta fjármagnið ráða ferðinni,
er á móti samvinnurekstri og lítur
jafhan til grannans í vestri áður en
hugsað er í utanríkismálum.
Til vinstri við flokkinn yrði tak-
markaður hópur fijálshyggjumanna,
hlynntir ríkisrekstri sérstaklega en
kannski fyrst og fremst á móti einka-
framtakinu og vem okkar í NATO.
Gull og grænir skógar
En málefni dagsins í dag er ekki
breytt flokkakerfi heldur myndun
ríkisstjómar. Mörgum þótti sýnt,
þegar úrslit kosninganna lágu fyrir,
að erfitt yrði að koma saman stjóm.
Aðrir sögðu að svo yrði ekki þar sem
þjóðin ætti nú svo marga fallna for-
menn sem ættu framtíð sína undir
því að fá að spreyta sig í stjóm en
verst væri að þeir þyrftu líklegast
allir að verða forsætisráðherrar.
Þeir sem þetta sögðu hafa sennilega
verið nokkuð sannspáir. Þeir Þor-
steinn og Jón Baldvin bjóða nú
konunum gull og græna skóga í svo
ríkum mæli að þær em gáttaðar.
Kannski tekst þessum flokkum að
mynda ríkisstjóm sem tekur stórt
skref i átt til jafnréttis kynjanna hér
á landi, og þá er vel. Ég vona líka
að öllum flokkunum og öllum fram-
bjóðendum þeirra og núverandi
þingmönnum þyki jafiivænt um
bændur og landsbyggðina nú og var
í kosningabaráttunni. Það skiptir
miklu máli.
Valgerður Sverrisdóttir
„Það hefðu orðið mikil vonbrigði innan
Landssambands framsóknarkvenna ef
flokkurinn hefði orðið kvenmannslaus eft-
ir sem áður.“