Dagblaðið Vísir - DV - 23.07.1987, Síða 15

FIMMTUDAGUR 23. JÚLÍ 1987.
15
í endumýjun
- eftir 40 ár
Skipan nýrrar ríkisstjómar er
tímamót sem hvem mann skipta
máli. Þeir stjómmálaflokkar, sem
nú mynda þingmeirihluta, hafa að-
eins einni sinni áður setið samtímis
í ríkisstjóm - fyrir réttum fjörutíu
árum.
Sú stjóm var undir forsæti Al-
þýðuflokksins og sat í rösk tvö ár.
í þingsögu íslendinga mun hennar
trúlega lengst minnst vegna þess að
þá var einn traustasti homsteinn í
íslenkri utanríkisstefnu lagður með
þátttökunni i Atlantshafsbandalag-
inu.
Enda þótt íslendingar séu sjálfsagt
flestum fremur þrætugjamir um
pólitík verður því vart á móti mælt
að sú umdeilda afstaða að ganga í
Nató hafi unnið sér ömggt meiri-
Kjallaiiim
Óli Þ. Guðbjartsson,
þingmaður fyrir Borgaraflokkinn
hlutafylgi með þjóðinni. Þannig að
marktæk andstaða gegn þessu sam-
starfi er tæpast til lengur.
Málefnasamningurinn
Flokkamir þrír, sem mynda nýju
ríkisstjómina, hefðu sjálfsagt allir
hver um sig fi-emur kosið annað
stjómarsamstarf en hér varð raunin
á.
Alþýðuflokkurinn fékk í sinn hlut
fjár- og efiiahagsmál þjóðarinnar, að
vemlegu leyti, því að hagstofan kom
einnig í þeirra hlut, auk félagsmála-
ráðuneytis, dóms- og kirkjumála-.
Sjálfstæðisflokkurinn hefur áfram
mennta-, iðnaðar- og samgönguráðu-
neyti en hefur látið fjármála-,
viðskipta-, utánríkis-, heilbrigðis- og
„..tæpast vekja fyrstu aðgerðir vonir um
að sú heildarsýn ráði för sem nauðsyn
krefur.“
„Þessa útfærslu boðaði enginn í vor. Var einhver að tala um rétta leið!
Eða klett í hafi?“
Þeir eiga það þó sammerkt að vera
elstu stjómmálaflokkamir í landinu
og þó að þeir hafi sameiginlega
drjúgan þingmeirihluta hafa þeir
hver um sig minni þingstyrk en þeir
áttu að fagna fyrir fjórum áratugum,
er seinast reyndi á samstarf þeirra.
Málefhasamningur þeirra ber það
hins vegar með sér að hann brýtur
hvergi blað, hann er sama almenna
marki brenndur og annarra sam-
steypustjóma, að vera samsuða
margra ólíkra sjónai-miða, þannig
að margt rekur sig á annars hom
þegar grannt er skoðað. Heildamið-
urstaðan virðist status quo á flestum
sviðum.
Þess vegna verður meginspuming-
in um styrk flokkanna innan stjóm-
arinnar háð þeim ráðuneytum sem
fulltrúar þeirra hafa með höndum.
Þar vekur mesta athygli verðið sem
forsætið var keypt.
Framókn stýrir enn ráðuneytum
sjávarútvegs og landbúnaðar auk
heilbrigðis-, tiygginga-, og utanríkis-
viðskipta.
tryggingaráðuneytið í stað forsætis-
ráðuneytis án hagstofu.
Engu skal á þessu stigi spáð um
gengi stjómarinnar. Þar mun vísast
sem fyrr ráða innri styrkur og raun-
vemlegur vilji til samstarfs.
En tæpast vekja fyrstu aðgerðir
vonir um að sú heildarsýn ráði for
sem nauðsyn krefur.
Fyrstu aðgerðir
A einum stað í málefhsasamning-
um segir: „Ríkisstjómin mun stuðla
að jafnvægi á lánamarkaði og lækk-
un vaxta."
Fyrsta aðgerð í peningamálum er
hins vegar: „að hækka vexti af spari-
skírteinum ríkissjóðs um 1,5% til að
greiða fyrir sölu þeirra."
Þá er og ákveðið að leggja sérstakt
lántökugjald á erlend lán auk hækk-
unar ríkisábyrgðargjalds.
Tæpast verður sú gjaldheimta rík-
issjóði dijúg tekjulind því flestum
er ljóst að ríkið sjálft og fyrirtæki
þess hafa öðrum fremur seilst til er-
lendrar lántöku með ríkisábyrgð.
Nema að þessi regla eigi að verka
sem sálrænn hemill á forsjármenn
eins og rafmagnsgirðing á naut-
pening.
Lögð er áhersla á að gera skatta-
kerfið „einfaldara, réttlátara og
skilvirkara.“
íslenskir skattþegnar sjá nú og
finna útfærslu þess með nýjum sölu-
skatti á matvöm og ýmiss konar
þjónustu. Hækkun þessara gæða um
10% ^ verulegan hluta í daglegri
neyslu hvers einasta manns.
Þessa útfærslu boðaði enginn í vor.
Var einhver að tala um rétta leið!
Eða klett í hafi?
Enginn spyr nú hver eigi Island
né rejmir að svara því á einum ein-
asta fundi hvað þá hundrað!
Ölfusvegur
Um samgöngumál i málefhasamn-
ingi ríkisstjómarinnar segir: „Unnið
verður að vegagerð á gmndvelli
langtímaáætlunar og hún endur-
skoðuð m.a. með það fyrir augum
að flýta lagningu bundins slitlags á
vegi sem tengja saman þéttbýlis-
staði.“
Hvergi á íslandi er jafhslæmur og
illa farinn vegur, ef veg skyldi kalla,
í jafnmiklu þéttbýli og Ölfusvegur
milli Hveragerðis og Þorlákshafiiar.
Þessi vegur er mjög þýðingarmikill
hluti vegakerfis í 7-8000 manna
byggð. Meðfram honum em að auki
margar fiskeldisstöðvar í örum vexti.
Þegar nú er unnið, góðu heilli, að
flýtingu framkvæmda á Mýrdals-
sandi og tengingu Ósbrúar yfir
Ölfusá við vegakerfið utan ár þá
mega menn ekki undir neinum
kringumstæðum láta sig muna um
að taka Ölfusið með í heildarlausn-
inni. Því mun eftir tekið í héraði
hvemig þeir, sem við stjómvölinn
standa, beita afli sínu og áhrifum.
Óli Þ. Guðbjartsson
Andleg nauðgun
„í mínum eyrum er sem hver stöð spili yfirleitt sama lagið frá morgni til
kvölds, og allar sama lagið. Talað efni er oftast eitthvert gjálfur i kringum
þessa eilifðarhljóma, oft mislukkað, stundum bara leiðinlegt,...“
Nýverið var Kjartan Gunnarsson,
formaður útvarpsréttamefndar,
inntur eftir því í Morgunblaðinu,
hver skoðun hans væri á þeim breyt-
ingum sem orðið hafa á útvarpsmál-
um okkar íslendinga, síðan
útvarpsrekstur var gefinn frjáls fyrir
einu og hálfu ári „síðan”, eins og
Moggi orðar það að dönskum hætti.
Ekkert hef ég upp á það að klaga
að Kjartan Gunnarsson sé spurður
út úr um þetta efni, né heldur er
neitt í svörum hans sem vekur mig
til mótmæla. Aftur á móti varð
klausan öll mér tilefhi til að viðra
nokkrar hugleiðingar um útvarps-
mál okkar eins og þeim er nú háttað.
Þar er skemmst frá að segja að ekk-
ert í þeim málum hefur komið
Kjartani Gunnarssyni á óvart. Því
miður verð ég að játa að ég hef ekki
verið eins framsýnn og Kjartan, því
mér kemur á óvart að allar þær
stöðvar sem ég hef getað heyrt til,
að RÚV rás 1 giftusamlega undan-
skilinni, skuli á svo skömmum tíma
og með svo áþekkum hætti hafa get-
að orðið svona dæmalaust sviplitlar
og flatneskjulegar.
„Fjölbreytnin hefur aukist og sýn-
ist sitt hverjum um ágæti þeirra
stöðva sem hafa verið settar á stofn,”
segir formaður útvarpsréttamefhdar
ennfremur, svo ég haldi áfram að
vitna í téða Morgunblaðsgrein. „En
vert er að hafa í huga,” segir hann,
„að þó manni finnist sum blöð og
tímarit leiðinleg þá kennir enginn
prentfrelsinu um það.”
Skammdræg samlíking
Mikið rétt. Því miður nær samlík-
ingin heldur ekki lengra. í allt vor
Kjallariim
Sigurður Hreiðar
ritstjóri Úrvals
og það sem af er sumri hefur svo
háttað til að menn hafa verið við
útivinnu svo að segja við girðinguna
mína; nú upp á síðkastið einnig
steinsnari lengra. Trúir tíðarandan-
um hafa þeir iðulega látið sér sæma
að hafa opið útvarp á einhverja þess-
ara rása sem ég þekki ekki í sundur
nema þegar þær nefna sig. Líklega
til þess að þurfa ekki að slá slöku
við vinnu sína til að hlera eftir
skallapoppinu og graðhestarokkinu
hafa þeir spennt upp hljóðið, jafnvel
meira en magnarar viðtækja þeirra
og hátalarar þola.
Þetta er andleg nauðgun.
Hins vegar gæti granni minn legið
upp að girðingunni sólai'hringinn
út ef honum sýndist svo og lesið leið-
inleg blöð og tímarit, án þess að það
káfaði hið minnsta upp á mig.
Þetta er grundvallarmunur á
hljóðmiðlum og prentmiðlum.
Enginn neyðir mig til að lesa blöð
og tímarit móti vilja mínum.
Sama lagið frá morgni til
kvölds
Vera má að ég sé hér nokkuð dóm-
harður um einkareknu útvarps-
stöðvamar. Það kann að vera að
eitthvað slæðist þar bitastætt innan
um og saman við. Þó er svo að þrátt
fyrir góðan vilja og ásetning framan
af að reyna að fara á milli stöðva
og hlusta með velvild til þess að
geta dæmt af sanngimi, er ég hættur
að nenna því.
Mér hefur ekki reynst það ómaks-
ins vert.
I mínum eyrum er sem hver stöð
spili yfirleitt sama lagið frá morgni
til kvölds, og allar sama lagið. Talað
efhi er oftast eitthvert gjálfur í
kringum þessa eilífðarhljóma, oft
mislukkað, stundum bara leiðinlegt,
en alltof sjaldan. þó fyrir komi,
skemmtilegt og áhe>TÍlegt. Einhvers
konar símatímar virðast helst eiga
upp á pallborðið þar sem' misjafhlega
og alltof of oft miður máli farið fólk
fær að láta til sín heyra eða svara
einhvers konar spumingum sem
gjaman em meir en út í hött. Ein
af skárri undantekningum er nokk-
uð sem kallað er Meinhomið og ég
man ekki í hvaða útvarpsstöð er -
og þó fer það að verulegu leyti eftir
því hve vel viðkomandi þáttarstjóra
tekst upp í það og það sinnið.
Tímabil sem hlýtur að ganga
yfir
Þrátt fyrir þetta tel ég vel að einka-
réttur ríkisins til útvarpsrekstrar
skuli hafa verið afnuminn. Það síbyl-
jugaul sem við verðum nú að búa
við hljótum við að vona að sé tíma-
bil sem gengur yfir. Að því afstöðnu
verði farið að leggja meiri metnað í
talað orð og miklu meiri breidd í
tónlistarvali - jafhvel að einhver
einkastöðin komi með það sem fyrir
hálfu öðru ári var kallað „sinfóníu-
gaul“ og þótti það fráleitasta sem
hægt væri að útvarpa. Samt. er það
svo að mörgum okkar er vel að skapi
að fá annað veifið að heyra góða,
klassíska tónlist - og vel að merkja
er ekki hægt að dæma um það hvort
einhver tónverk em klassísk fyrr en
þau em orðin nokkurra áratuga
gömul við vinsældir áheyrenda.
Að lokum langar mig að beina því
til forráðamanna vinnustaða, hvort
heldur það er virðuleg stofhun með
marmaragólfi eða bara mótaupp-
sláttur í húsgrunni, kjötbúð eða
götuskurður, að taka tillit til um-
hverfísins en ausa ekki yfir það
annarri hávaðamengun en til fellur
af eðlilegum vinnuhljóðum.
Það er óþolandi dónaskapur að
nauðga útvarpshljóðum upp á um-
hverfi sitt að því fomspurðu.
Sigurður Hreiðar
„Það er óþolandi dónaskapur að nauðga
útvarpshljóðum upp á umhverfí sitt að því
fornspurðu.“