Dagblaðið Vísir - DV - 02.02.1988, Blaðsíða 14

14
ÞRIÐJUDAGUR 2. FEBRÚAR 1988.
frrjálst, óháö dagblaö
Útgáfufélag: FRJALS FJÖLMIÐLUN HF.
Stjórnarformaður og útgáfustjóri: SVEINN R. EYJÓLFSSON
Framkvæmdastjóri og útgáfustjóri: HÖRÐUR EINARSSON
Ritstjórar: JÓNAS KRISTJÁNSSON og ELLERT B. SCHRAM
Aöstoðarritstjórar: HAUKUR HELGASON og ELlAS SNÆLAND JÚNSSON
Fréttastjóri: JÓNAS HARALDSSON
Auglýsingastjórar: PÁLL STEFÁNSSON og INGÓLFUR P. STEINSSON
Ritstjórn, skrifstofur, auglýsingar, smáauglýsingar, blaðaafgreiðsla, áskrift,
ÞVERHOLTI 11, SlMI 27022
Setning, umbrot, mynda- og plötugerð:
PRENTSMIÐJA FRJÁLSRAR FJÖLMIÐLUNAR HF„ ÞVERHOLTI 11
Prentun: ÁRVAKUR HF. - Áskriftarverð á mánuði 600 kr.
Verð í lausasölu virka daga 60 kr. - Helgarblað 75 kr.
Sigur Kvennalistans
Sanitök um kvennalista komu sterk út úr síðustu
skoðanakönnun DV um fylgi flokka. Kvennalistinn hef-
ur möguleika á að tvöfalda þingstyrk sinn, verði kosið
innan skamms. Staðan í stjórnmálum hefur verið mjög
breytileg. Margt hefur gerzt. Þar veldur mestu matar-
skatturinn. Ríkisstjórnin er, þegar á allt er litið, að setja
skattpíningarmet. Stjórnin hefur auðvitað sína kosti og
lesti. En lestirnir vega þyngst um þessar mundir. Það
sést bæði á könnun DV um breytingar á flokkafylgi og
könnun DV á fylgi stjórnarinnar. Ríkisstjórnin hefur
síðustu vikur glatað meirihlutanum meðal kjósenda. Á
þessu græðir Kvennalistinn svo mjög. Nánar skoðað,
er örðugt að ræða fylgisaukningu Kvennalistans sem
sigur vegna eigin verðleika, stefnufestu og vegna þess
að konurnar bjóði okkur betra þjóðfélag. En fólk er á
flótta úr öðrum flokkum og hafnar hjá Kvennalistanum,
af því að konurnar hafa ekkert gert okkur til bölvunar,
sem hönd er á festandi.
Kvennalistinn var að vísu með í umræðum um nýja
stjórn eftir síðustu kosningar. Konurnar gerðu kröfur,
sem virtust óaðgengilegar. En eftir stendur, að láglauna-
fólk telur Kvennalistann hhðhollan sér. Einkum kemur
þetta fram, þegar að syrtir, svo sem með álagningu
matarskatts, sem leggst þungt á hina efnaminni. Með
þessu vann Kvennalistinn sér stuðning. Rétt er þó að
undirstrika, að fylgjendur Kvennalistans, samkvæmt
skoðanakönnun DV nú, eru hópar hinna óánægðu. Sam-
tök um kvennalista þurfa að mynda sér ákveðnari
grundvöll, eigi samtökin að halda þessu fólki.
Stjórnarflokkarnir eiga í vanda. Sjálfstæðisflokkur-
inn nýtur að vísu meira fylgis en hann gerði í kosning-
unum, en hann hefur tapað síðustu vikur. Þetta kemur
fyrir stærsta flokk þjóðarinnar, sem missti mikið í kosn-
ingunum. Þetta gerist á sama tíma og klofningsflokkur
hans, Borgaraflokkurinn, er í rúst, slíkri lægð, að dagar
Borgaraflokksins gætu brátt orðið taldir. Þetta þýðir,
að Sjálfstæðisflokkurinn er langt í frá það forystuafl
með þjóðinni, sem hann hefur löngum verið. Þetta er
mikið áfall fyrir Sjálfstæðisflokkinn.
Framsóknarflokkurinn hefur meira fylgi en í síðustu
kosningum. Því veldur, að Framsókn hefur að nokkru
tekizt að vera stikkfrí í póhtík að undanfórnu. Sumir
framsóknarmenn mótmæla því, sem stjórnin gerir. Og
stundum komast þeir upp með það, eins og Framsókn
sé bara ekki í stjórn og því ekki samábyrg. Þessu hlýtur
að linna.
Alþýðuflokknum hefur einkum verið kennt um skatt-
ana og ekki að ástæðulausu. Þetta sést til dæmis á því,
að Alþýðuflokkurinn hefur síðustu mánuði misst þriðj-
ung fylgis síns. Alþýðuflokkurinn var í síðustu könnun
aftur orðinn minni en Alþýðubandalagið. Alþýðubanda-
lagið gæti átt sér viðreisnar von. Það sýnir skoðana-
könnunin. En nú flýr þorri almúgamanna th
Kvennalistans.
Ríkisstjórnin reynir stundum að gera gott. Hún hefur
ráðizt gegn ríkishahanum, þeim verðbólguhvata, hvort
sem dugir eða ekki. En ráðherrar hljóta að vita manna
bezt, að þeir hafa bakað sér óánægju. Margt af því eiga
þeir vissulega skihð.
Rót er í stjórnmálum. Línurnar gætu enn breytzt fljót-
lega. En skoðanakönnunin sýnir landsfeðrunum, að
hklega verða þeir að gerbreyta stefnu, eigi þeir að vænta
viðunandi fylgis næst þegar kosið verður til þings.
Haukur Helgason.
Helgi V. Jónsson
formaður samninga-
nefndar T.R.
Björn Önundarson
tryggingayfirlæknir
Kristján Guðjónsson
deildarstjóri sjúkratrygginga-
deildar T.R.
Enn um
sjúkraskrárnar
Guðjón Magnússon aðstoðar-
landlæknir ritar kjallaragrein í DV
27. janúar sl. sem hann nefnir
„DeUan um aðgang að sjúkra-
skrám“. Þó að ritdeilur milli
opinberra aðila séu að okkar mati
ótilhlýðilegar og hljóti að koma al-
menningi spánskt fyrir sjónir þykir
rétt aö skýra málin einnig frá sjón-
arhóli Tryggingastofnunar ríkis-
ins.
Svo sem alþjóð veit eru í gildi
gjaldskrársamningar á milli
Tryggingastofnunar ríkisins og
Læknafélags íslands - (Læknafé-
lags Reykjavíkur) um greiðslur til
lækna fyrir unnin læknisverk.
Greiðslur til lækna samkvæmt
samningum þessum geta numið
verulegum fjárhæðum. Þetta fé er
allt greitt af skattborgurum lands-
ins og því þykir Tryggingastofnun
ríkisins nauðsyn bera til að eftirlit
sé með því haft að greitt sé í sam-
ræmi við samninga og raunveru-
lega veitta læknisþjónustu.
Af hverju deilt?
Það var árið 1978 sem þáverandi
heilbrigðis- og tryggingamálaráð-
herra beitti sér fyrir samkomulagi
á milli Tryggingastofnunar og
læknafélaganna, þar sem læknum
Tryggingastofnunar óg sjúkrasam-
laga er veitt heimild til að fara á
stofur lækna, án fyrirvara, hvenær
sem þeir telja þess þörf og skoða
sjúkraskrár og önnur gögn sem
þeir álíta nauðsynleg til staðfest-
ingar læknisverka.
Tilefni þessa samningsákvæðis,
sem var í 10. gr. samningsins, var
stórfellt misferli sem kom fram hjá
einum lækni þá ekki löngu áður,
en frumrannskókn í því máli var í
því fólgin að haft var símasamband
við viðkomandi sjúklinga og þótti
læknum sú aðferð ijúfa trúnaöar-
samband það er þarf að vera milli
sjúklings og lækhis. SamningsaðO-
ar voru ánægðir með þetta nýmæli
og töldu að með því væri tryggt að
eðlilegt eftirlit yrði viðhaft fram-
vegis.
A árinu 1979 felldi siðanefnd
lækna, en í henni áttu sæti tveir
læknar og borgardómari, svohljóð-
andi úrskurð:
„Ákvæði 10. gr. samnings um sér-
fræðilæknishjálp milli Læknafé-
lags Reykjavíkur og Sjúkrasamlags
Reykjavíkur og Tryggingastofnun-
ar ríkisns f.h. annarra sjúkrasam-
laga, með gildistíma frá 1. jan. 1978,
brýtur hvorki í bága við lög eða
siðareglur lækna né læknalög."
Er þetta í eina skiptið sem mál
þetta hefur hlotið umfjöllun þar til
nú að landlæknisembættið tók það
til umræöu á opinberum vettvangi.
Samkvæmt siðareglum lækna er
lækni óheimilt að ljóstra upp
einkamálum sem sjúklingar hafa
skýrt honum frá eöa hann fengið
með samþykki sjúklingsins, eftir
úrskurði eða samkvæmt lagaboði.
Samkvæmt ofangreindum úr-
skurði siðanefndar ber því læknum
að virða samning Tryggingastofn-
unar og læknafélaganna að þvi er
varðar þetta atriði.
Enginn ágreiningur hefur svo
vitað sé verið um mál þetta síðan
millilækna og Tryggingastofnunar
og engar kvartanir hafa borist frá
sjúklingum. Engar deilur hafa því
verið í gangi milli þeirra sem málið
snertir.
Þagnarskyldan
Allir læknar og annað starfsfólk
heilbrigðisþjónustunnar, Trygg-
ingastofnunar og annarra opin-
berra stofnana eru bundnir
þagnarskyldu. Enginn munur er á
landlækni eða samstarfsmönnum
hans í því efni eða t.d. læknum
Tryggingastofnunar ríkisins.
Landlæknir er lögum samkvæmt
fyrst og fremst heilbrigðisráðherra
til ráðuneytis þótt embætti land-
læknis séu falin tiltekin störf í
lögum. Eftirlit með reikningum
lækna er ekki á starfssviði embætt-
isins. Hjá embætti tryggingayfir-
læknis er mikill fjöldi vottorða sem
eru mjög viðkvæm og þarfnast
fullrar leyndar enda aldrei vikið
frá slíku. Það ætti því að vera næg
trygging fyrir sjúklingana að marg-
ir þeirra eiga einnig vottorð hjá
Tryggingastofnun ríkisins sem
njóta fullrar leyndar lækna TR.
Hvernig er varðveislu
sjúkraskráa háttað?
Öllum er ljóst að leynd læknis-
fræðilegra gagna er ekki sú sem
landlæknir vill vera láta. Sjúkra-
skrár liggja frammi á hinum ýmsu
deildum sjúkrahúsa og heilsu-
gæslustöðvum, aðgengilegar öllum
læknum og starfsfólki þessara
stofnana. Sýnist eðlilegra að land-
læknisembættið hefði byrjað á að
kanna almenna meðferð þessara
ganga í stofnunum þessum í stað
þess að stöðva allt eftirlit með
reikningum lækna.
Af hverju eftirlit?
Nokkrir læknar hafa skorið sig
úr hvað reikningsupphæðir varðar
og hefur því þótt ástæða til að
kanna reikningsgerð hjá þeim. Þær
athuganir hafa því miður sýnt fram
Best fallnir til þessa eftirlits
hljóta að vera læknar Trygginga-
stofnunar, ásamt deildarstjóra
sjúkratryggingadeildar sem starfa
daglega aö skoðun reikninga og
þekkja því viðkomandi samninga
og gjaldskrár út og inn. Að leita til
landlæknis í hveiju tilviki, sem
sannreyna þarf reikning eins og
aðstoðarlandlæknir leggur til, er
óhugsandi og órökrétt.
Tillaga til lausnar
Þá telur aðstoðarlandlæknir að
til greina komi að breyta kjara-
samningum á þann veg að minna
eftirlits sé þörf. Slíkt kemur vissu-
lega til greina og er Trygginga-
stofnun ríkisins reiðubúin að skoða
allar tillögur í því sambandi, en þar
til nýr samningur liggur fyrir telj-
um viö að leysa megi „ágreinings-
mál“ þetta á þann veg að læknir
geti undanþegið einstaka sjúkra-
skrá samningsbundnu eftirhti ef
hún geymir viðkvæmar upplýsing-
ar að mati læknisins. Verði hann
ekki skyldaður til að veita aðgang
að slíkri sjúkraskrá nema að und-
angengnum úrskurði dómara. Með
þessu gæti íæknir, sem teldi sér
óheimilt að upplýsa annan lækni
um-sérstaklega viðkvæm mál, beð-
ið úrskurðar um skyldu sína
varðandi viðkomandi sjúkling ef
þurfa þykir en TR að öðru leyti
gengið úr skugga um réttmæti
reikninga læknisins.
Lokaorð
Almenningur í landinu leggur
fram þá'miklu fjármuni sem hér
er um að ræða. Flestir læknar eru
heiðarlegir þó að undantekningar
séu frá því eins og hjá öðrum stétt-
um. Læknasamtökin og Trygginga-
stofnun ríkisins hafa hingaö til
unnið saman að því að uppræta
misferli. Þetta hefur veriö gert með
umsömdu eftirliti sem að óbreytt-
um aðstæðum ber brýna nauðsyn
til að fram verði haldið.
Reykjavík, 29. jan. 1988.
Helgi V. Jónsson,
formaður samninganefndar T.R.
Björn önundarson
tryggingayfirlæknir.
Kristján Guðjónsson,
deildarstjóri
sjúkratryggingadeildar T.R.
yitneskju um í. starfi sínu nema á nauðsyn aukins eftirlits.
„Sjúkraskrárnar liggja frammi á hin-
um ýmsu deildum sjúkrahúsa og
heilsugæslustöðvum, aðgengilegar öll-
um læknum og starfsfólki þessara
stofnana.“