Dagblaðið Vísir - DV - 02.05.1988, Blaðsíða 14

14
MÁNUDAGUR 2. MAÍ 1988.
Frjálst,óháð dagblað
Útgáfufélag: FRJÁLS FJÖLMIÐLUN HF.
Stjórnarformaður og útgáfustjóri: SVEINN R. EYJÓLFSSON
Framkvaemdastjóri og útgáfustjóri: HÖRÐUR EINARSSON
Ritstjórar: JÖNAS KRISTJÁNSSON og ELLERT B. SCHRAM
Aðstoðarritstjórar: HAUKUR HELGASON og ELlAS SNÆLAND JÓNSSON
Fréttastjóri: JÓNAS HARALDSSON
Auglýsingastjórar: PÁLL STEFÁNSSON og INGOLFUR P. STEINSSON
Ritstjórn, skrifstofur, auglýsingar, smáauglýsingar, blaðaafgreiðsla, áskrift,
ÞVERHOLTI 11, SlMI 27022
Setning, umbrot, mynda- og plötugerð:
PRENTSMIÐJA FRJÁLSRAR FJÖLMIÐLUNAR HF„ ÞVERHOLTI 11
Prentun: ÁRVAKUR HF. - Áskriftarverð á mánuði 700 kr.
Verð i lausasölu virka daga 65 kr. - Helgarblað 80 kr.
Áfall fyrír VR
Verkfalli verslunarmanna í Reykjavík hefur verið
aflýst, en í langflestum öðrum verslunarmannafélögum
var tillaga sáttasemjara kolfelld og verkföll halda áfram.
Það sérkennilega var að tillagan var einnig felld í
Reykjavík en þátttakan var ekki nægileg og leiðir til
þeirrar niðurstöðu að tillagan telst samþykkt þrátt fyrir
aðra niðurstöðu í atkvæðagreiðslunni sjálfri.
Sáttasemjara er nokkur vandi á höndum um að leiða
deiluna til lykta eftir að hans eigin tillaga hefur verið
felld. Það sama má segja um vinnuveitendur sem varla
geta boðið betur en aðrir þurfa að sætta sig við. Fyrir
einstök félög, sem enn eru í verkfalli, er afl verkfalls-
vopnsins minna eftir að VR hefur helst úr lestinni.
Verkfall verslunarmanna hefur leitt margt í ljós, í
fyrsta lagi hvað verkfaflsrétturinn er vandmeðfarin. í
öðru lagi benda sérsamningar tuga fyrirtækja til þess
að deilan hafi ekki beinst að almennum kjörum stéttar-
innar heldur verið afmörkuð og tilfallandi. í þriðja lagi
kemur í ljós það hyldýpi sem er á milfl lægstu launa
og annarra kjara og hversu litla samleið einstakar
starfsstéttir eiga, jafnvel innan eigin samtaka. í fjórða
lagi hlýtur þessi deila að marka þáttaskil í verkalýðs-
hreyfmgunni, vinnubrögðum hennar og vígstöðu.
Þetta á ekki síst við um Verslunarmannafélag Reykja-
víkur og forystu þess. Tvisvar sinnum voru forystu-
menn VR búnir að skrifa upp á og mæla með
kjarasamningum. í bæði skiptin voru þær tillögur felld-
ar. Þá var blaðinu snúið við og óaðgengilegar kröfur
settar fram. Sáttasemjari setti fram sáttatiflögu sem VR
forystan taldi lakari en samningana sem hún hafði áður
mælt með. Enn er sú tillaga felld, en vegna illskiljan-
legra ákvæða í lögum um stéttarfélög og vinnudeilur
situr VR uppi með þá niðurstöðu að tillagan telst sam-
þykkt vegna ónógrar þátttöku.
Þegar upp er staðið hefur VR tapað þessari orrustu.
Fyrst á heimavelli, með því að fá vantraust á eigin samn-
inga, síðan á útivelli, með því að sitja uppi með samning
sem meirihlutinn er á móti og er lakari en það sem
upphaflega var samið um. Félagið verður að aflýsa verk-
falli þótt meirihluti þeirra sem tóku þátt í atkvæða-
greiðslunni hafi verið á móti sáttatillögunni.
Lítil þátttaka í allsheijaratkvæðagreiðslu hlýtur að
vera áhyggjuefni í VR en um leið bendir hinn mikli
flöldi þeirra sem greiddu tillögunni atkvæði til að alvar-
legur klofningur sé uppi 1 félaginu, klofningur sem leiðir
óhjákvæmilega af þeim mikla launamun sem ríkir milli
hópa innan VR.
Það er mat þeirra sem jafnvel eru innstu koppar í
búri að tillaga sáttasemjara hafi skorið VR forystuna
niður úr snörunni, losað hana úr sjálfheldunni. Ef þetta
er rétt og eins hitt, að sáttatillagan hafi verið verri en
ekkert, þá vaknar sú spurning hvort það hafi verið rétt
ákvörðun að fara fram af sflkri hörku sem gert var. Var
ekki hægt að sækja rétt og hagsmuni hinna lægst laun-
uðu í félaginu með öðrum hætti, þannig að hinir betur
settu réðu ekki úrsfltum með fjarveru sinni þegar leitað
var álits félagsmanna á sáttatillögunni?
Hér verða engin ráð gefin til félagsmanna í VR varð-
andi hverjir veljist þar til forystu. Það gera þeir upp við
sjálfa sig. En það er ljóst að átökin að undanfórnu kalla
á mikla uppstokkun í starfsemi og vinnubrögðum VR
ef félagið ætlar að standa undir nafni sem stærsta verka-
lýðsfélag landsins og gera sig gildandi í kjarabaráttu
komandi ára.
Ellert B. Schram
Maddama Fram-
sókn tók jóðsótt
Allir hafa heyrt talaö um blind
náttúruöfl. Þá er átt við aö engin
skynsamleg eða rökræn hugsun sé
á bak við það sem gerist. Umrót
höfuðskepnanna er iðulega með
þeim hætti. Sprengingarnar og
umrótið fyrir flokksþing Fram-
sóknarflokksins nú um daginn
voru þess eðhs aö búast mátti við
miklum tíðindum. Ummæli ýmissa
forustumanna flokksins voru með
þeim hætti að búast mátti við meiri
háttar umróti. Menn veltu því fyrir
sér hvort ríkisstjórnin riðaði til
falls, hvort Steingrímur ætlaði að
gera kröfu til þess að verða forsæt-
isráðherra aftur eða hvaða önnur
stórmerki þessi merka samkunda
heföi í för meö sér. Niðurstaða
flokksþingsins var því jafnóráðin
þegar til var stofnað og rassaköst
höfuðskepnanna.
Endur fyrir löngu bjó fólk við
rætur fjalls eins sem byrjaði að
gjósa. Þar sem fólkið þekkti lítt til
slíkra fyrirbæra taldi það að fjalliö
hefði tekið jóðsótt, þ.e. ætti von á
afkvæmi.
Vissulega bjuggust allir við því
að afkvæmi fjallsins tignarlega yrði
í stíl við það, hátt, tignarlegt, og
fagurt. Raunin varð önnur. Niður
fjallslilíðina hljóp lítil mús. Töldu
áhorfendur þá að þar væri komið
afkvæmi fjallsins tignarlega og
urðu eðlilega fyrir vonbrigðum.
Ferð án fyrirheits
Þó að Framsóknarflokkurinn sé
að því leyti ólíkur fjallinu, sem
minnst var á hér að framan, að
hann er ekki hár, tignarlegur og
allra síst fagur, þá var væntingum
vegna flokksþings hans eins varið
og hjá fólkinu forðum, sem beið
eftir afkvæmi eldfjallsins. Niður-
staðan varð líka með sama hætti í
báðum tilvikum.
Framsóknarmenn létu í veðri
vaka fyrir flokksþingiö að ríkis-
stjómin þyrfti að gera aðgerðir hið
bráðasta og ekki yröi við þaö unað
að framsóknarúrræðin yrðu
hundsuð.
Okkur sem fmnst Framsóknar-
flokkurinn vera ein alvarlegasta
tímaskekkjan í íslenskum stjórn-
málum kom þetta nokkuð á óvart,
ekki síst vegna þess að vandamálin
eru aðallega vegna þess að fylgt
hefur verið framsóknarúrræðum
og framsóknarstefnu í hartnær tvo
áratugi.
Annað sem kom á óvart og sýnir
að Framsóknarflokkurinn líkist
blindu náttúruafli var að enginn
vissi á þeim tíma, sem framsóknar-
gosið byrjaði, hvaða úrræði það
eiginlega væm sem mennirnir
voru að tala um. Samráðherrar
framsóknarmanna vissu þaö alla-
vega ekki.
Helst var þá fyrir að álykta að
framsóknarráðherrarnir hefðu
tekið upp vinnubrögð Steingríms
Hermannssonar, en á sínum tíma
vildi hann senda forseta lýðveldis-
ins til að selja trefla í Sovét fyrir
ÁLASÍS. Á þeim tíma læddi Stein-
grímur bókun að ritara ríkisstjórn-
arinnar eftir að ríkisstjórnarfundi
lauk. Samráðherrar Steingríms
fréttu síðan af bókuninni í gegnum
fjölmiðla, enda Steingrímur í bein-
línutengslum við þá.
í ljósi ofangreindra vinnubragða
utanríkisráðherra getur enginn láð
þeim Þorsteini og Jóni Baldvin,
þótt þá setti hljóða, fyrst, er þeir
heyröu um aðgerðir Framsóknar-
flokksins. Ljóst má vera að eitthvað
alvárlegt er að hjá Jóni Baldvin
þegar slíkt skeður. Þegar í ljós kom
að hvorki leyndust tillögur hjá rit-
ara ríkisstjórnarinnar né fjölmiðl-
um fékk Jón Baldvin málið aftur
og sagðist ekki geta hundsað tillög-
ur sem ekki væru til.
Menn biðu því spenntir eftir til-
lögum þeim sem Framsóknarmenn
töldu að mundu ráða úrslitum um
KjáUarinn
Jón Magnússon
lögmaður
ummæh voru þó með þeim hætti
að ekki er hægt annaö en gaum-
gæfa þau.
Annars vegar er hér um að ræða
ummæU Jóns Helgasonar land-
búnaðarráðherra um fjármagns-
markaðinn og lánskjaravísitöluna
og þar sem hann talaði um að
„velta um borðum víxlaranna".
Hin ummælin voru orð Stein-
gríms Hermannssonar, formanns
flokksins, í setningarræðu fundar-
ins, þegar hann veittist með vægast
sagt ósmekklegum og ósæmilegum
hætti að nágranna sínum úr röðum
iðnrekenda.
Steingrímur ætti að aðgæta, áður
en hann kastar shkum steinum úr
eigin glerhúsi, hvort slíkum um-
mælum gæti ekki verið fundinn
betri staður með neyðarlegum
„Fólk ætti að skoða hvort Jón Helgason
landbúnaðarráðherra sé ekki einmitt
sá víxlarinn sem mesta nauðsyn ber til
að sé velt um koll...“
áframhaldandi stjórnarsamstarf og
framvindu íslenskra þjóðmála að
öðru leyti.
Og gosinu lauk
Þeir sem þekkja til Framsóknar-
flokksins þuritu að sjálfsögðu ekki
að ætla að afkvæmi fundar hans
yrði stórbrotiö, en sennilega hefur
fleirum farið eins og mér þegar
niðurstöðurnar lágu fyrir. Mér datt
í hug sagan af fólkinu sem taldi litlu
músina sem hljóp niöur fjallshlíð-
ina eftir gos eldfjallsins vera
afkvæmi fjallsins.
. Niðurstaða fundar Framsóknar-
flokksins var sambærilegt af-
kvæmi miðað við það sem látið var
í veðri vaka í upphafi að til stæöi
og það sem tahð yar afkvæmi eld-
fjallsins forðum. Ég reikna með að
þær tillögur, sem samþykktar voru
á umræddum fundi, gleymist því
jafnfljótt og muni hafa jafnmikil
áhrif á gang íslenskra þjóðmála og
umræðan á Alþingi fyrir nokkrum
árum um hvort skrifa skyldi bók-
stafmn z í íslensku máh eða ekki.
Eftirtektarverð ummæli
Ýmis ummæli, sem viðhöfð voru
á fundi framsóknarmanna, voru
miklu merkilegri en tillögur þeirra
og væri verðugt að gera það að
frekara umtalsefni síðar. Tvenn
Jón Helgason landbúnaðaráð-
herra. - „Ber mesta ábyrgð á
hækkun lánskjaravísitölunnar þó
að mörgum kunni að finnast það
skrýtið," segir m.a. í greininni.
ábendingum um fyrirtækiö sem
hefur rekið Framsóknarflokkinn í
gegnum tíðina og staðið fjárhags-
lega undir flokknum.
Eignastaða þessa fyrirtækis og
launamál forstjóra þess hafa verið
nokkuð til umræðu í fjölmiðlum
að undanfornu. Mér er mjög til efs
að nokkur flokksleiðtogi (Ólafur
Ragnar að vísu undanskilinn)
mundi telja virðingu sinni samboð-
ið að veitast að fyrirtækinu eða
þeim einstaklingi sem þar gegnir
framkvæmdastjórastöðu í setning-
arræðu á flokksþingi flokks síns
með sama hætti og Steingrímur
veittist að nágranna sínum.
Stóð engum nær
Svo eru það ummælin hans Jóns
míns Helgasonar. Hann setti út á
hækkun lánskjaravísitölu o.fl. Það
var gott að það skyldi einmitt vera
þessi Jón sem vakti máls á þessu
og að nauðsyn bæri til að velta um
borðum víxlaranna. Það stóð þetta
nefnilega engum nær. Jón Helga-
son landbúnaðarráðherra ber
mesta ábyrgð á hækkun lánskjara-
vísitölunnar, þó að mörgum kunni
að finnast það skrýtið, það vill
nefnilega þannig til að við fram-
fylgjum stefnu hans og Framsókn-
arflokksins í landbúnaðarmálum.
Sú stefna veldur því aö matvörur,
mikilvægustu neysluvörur fólks-
ins, hækka án alls samhengis og
samræmis við aðra hluti í þjóö-
félaginu.
Meðan verðlækkun á matvörum
í löndum í okkar heimshluta hefur
dregið úr verðbólgu þar hefur
hækkun búvara hér magnað verð-
bólguna og þannig stuðlað að
hækkun lánskjaravísitölunnar.
Einungis kartöfluskatturinn, sem
Jón Helgason leggur á þjóðina til
að vemda óaröbæra atvinnustarf-
semi í eigin kjördæmi, veldur
dágóðri hækkun lánskjaravísitölu.
Því er nú því miður þannig farið
að á meðan hvorki er pólitískur
vilji né hugrekki til aö taka á
vandamálum landbúnaðar og sjáv-
arútvegs getur fastgengisstefna eða
önnur 1 sjálfu sér skynsamleg úr-
ræði ekki komið í veg fyrir verð-
bólgu heldur eingöngu tafið
framgang hennar um stundarsakir
eins og nú er að koma í ljós. Fólk
ætti aö skoða hvort Jón Helgason
landbúnaðarráðherra sé ekki ein-
mitt sá víxlarinn sem mesta
nauðsyn ber til að sé velt um koll
til að komið verði í veg fyrir verð-
bólguholskeflur með reglulegu
millibili.
Jón Magnússon.