Dagblaðið Vísir - DV - 10.09.1988, Page 15

Dagblaðið Vísir - DV - 10.09.1988, Page 15
MíUGAHDAGURIMj SEPTEMBBR Í1S88Í & Þegar tröllið yaknaði Svo er ríkisstjórninni fyrir að þakka að gúrkutíð hefur verið minni hjá íslenskum fréttamönn- um í sumar en flest undanfarin ár en sumrin eru fréttamönnum oft erfið. Vanalega lagast ástandið ekki fyrr en þing kemur saman í byrjun október en þar sem ekkert lát er á calypso-dansi ríkisstjórnar- innar er góð tíð hjá fréttamönnum. Og ekki var það verra þegar „ris- inn“ i þjóðfélaginu, Alþýðusam- band íslands, vaknaði af löngum svefni og bylti sér með smátitringi. Allt svona er vel þegið hjá boð- berum tíðinda þegar samkvæmt lögmálinu á að vera gúrkutíð. Hvemig svo sem hugur almenn- ings í landinu er til þeirra manna, sem séð hafa okkur fyrir fréttum undanfarnar vikur, þori ég að full- yrða að hugur fréttamanna til þeirra er hlýr. Rumskað eftir langan svefn í heilan áratug má segja að Al- þýðusamband íslands hafi sofið værum svefni. „Risinn" var að vísu lítils háttar kitlaður í nefið í vetur er leið en það var ekki meira en þegar venjulegur maður fær fiður- korn upp að nösinni. „Risinn" hnerraði ekki einu sinni. En Þor- steini Pálssyni forsætisráðherra tókst að vekja hann á dögunum, rétt svona eins og þegar maður er vakinn tímanlega til að fara í vinn- una. Það eru nefnilega ekki nema rúmir tveir mánuðir þar til þing Alþýðusambandsins verður haldið. Og það er aldrei að vita nema þau fiðurkorn, sem kitluðu nef „risans" í vetur, fari alveg upp í nefið á ASÍ-þinginu og að hann hnerri. Svo mikill gæti hnerrinn orðiö að þeir sem næst „risanum" standa fiúki. Því er betra að vakna tímanlega og taka sig til áður en til þings kem- ur. Þeir sem setiö hafa í mjúkum sætum upp við sofandi risann og látið fara vel um sig í skjóli hans vilja ógjarnan lenda á vergangi og að einhveijir aðrir setjist í sætin þeirra. Þjóðarsátt og blómvöndur I áratug, eða alveg frá því verka- lýðshreyfmgin beitti sér gegn ríkis- stjórn Geirs Hallgrímssonar, hefur það verið hlutverk forystumanna Alþýðusambandsins að gangast fyrir og taka þátt í þjóðarsátt um allt milli himins og jarðar. Þar fyr- ir utan hefur forystan látið munn- leg eða skrifleg mótmæli nægja þegar kjör umbjóðenda þeirra hafa verið skert, svo sem átti sér stað vorið 1983. Að vísu tók hún aðeins við sér og færði Matthíasi Bjama- syni, þáverandi ráðherra, blóm- vönd fyrir að standa við nýgerða samninga. Þeir hafa sennilega ekki munað eftir því að Matthías er af gamla skólanum, heiðarlegur mað- ur sem stendur við þá samninga sem hann gerir. Nú er, eins og fyrr segir, alþýðu- sambandsþing fram undan en það veröur haldið í nóvember næst- komandi að öllu óbreyttu. Sá órói, sem varð hjá nokkrum verkalýðs- félögum á síðastliðnum vetri í kringum gerð kjarasamninga, hef- ur farið fyrir brjóstiö á forystu- mönnum ASÍ. Þeir óttast að undir- aldan geti orðið að broti sem skell- ur á þinginu í nóvember. Þess vegna er lífsmark með forystu- mönnunum um þessar mundir og verður það fram að þinginu. „Ber er hver að baki“ -Sá póhtíski ágreiningur, sem upp kom í miðstjóm ASÍ um það hvort ræöa skyldi við ríkisstjórnina um lækkun launa, verðlags og vaxta, er sá fyrsti sem upp kemur í mið- stjórninni síðan ríkisstjórn Gunn- ars Thoroddsens var mynduð 1980. Alþýðubandalagsmenn voru and- vígir viðræðum en urðu undir og viðræöur hófust. Þegar Þorsteinn Pálsson forsætisráðherra lýsti því yfir að niðurfærsluleiðin væri ekki fær nema verkalýðshreyfingin samþykkti hana var hann í raun að -lýsa því yfir að hann vildi ekki fara niðurfærsluleiðina. Þorsteinn vissi vel að miðstjórn Alþýðusam- bandsins gat aldrei samþykkt 9% launalækkun umbjóðenda sinna tveimur mánuðum fyrir alþýðu- sambandsþing. Það var því ákveðin björgun fyrir Þorstein að láta miðstjórnina hafna viðræðum um launalækkun en um leið rétti Þorsteinn Ásmundi Stef- ánssyni, forseta ASÍ, það hálmstrá sem hann vantaði. Eftir að Ás- mundur varð undir ásamt flokks- bræðrum sínum á miðstjórnar- fundinum fræga hafði hann ásamt þeim einangrast nokkuð. Spum- ingaleikurinn, sem Ásmundur fór í við forsætisráðherra, skipti aldrei neinu máh. Aftur á móti sá hann strax að hann gæti lagt fram tillögu á miðstjórnarfundinum síðasthð- inn mánudag um að miðstjórnin væri ekki tilbúin til viðræðna um launalækkun, enda hggja víða leyniþræðir. Að auki var ljóst að sjálfstæðismenn í miðstjórn ASÍ myndu samþykkja þá tillögu Þor- steins vegna. Þar með höfðu þeir bjargað hvor öðrum, Þorsteinn og Ásmundur. Eftirleikurinn Þar með er ekki sagt að allt sé fahiö í ljúfa löð með forráðamönn- um Alþýðusambandsins. Þingið er fram undan og ekki hggja fyrir hreinar hnur hver styður hvern á því þingi. Vitað er að staða Ás- mundar Stefánssonar sem forseta Laugardagspistill Sigurdór Sigurdórsson sambandsins er veikari en áður hefur verið. Það eru einkum for- menn félaga innan Verkamanna- sambandsins, sem eru með fisk- vinnslufólk í meirihluta, sem eru honum andsnúnir eftir tvær síð- ustu samningaloturnar sem Ás- mundur stýrði. Hann var enda ekki kallaður til við gerð kjarasamninga þessara félaga í vetur er leið. Mest- an stuðning á Ásmundur hjá for- ráðamönnum iðnaðarmannafélag- anna. Samband verslunarmanna getur því ráðið úrslitum við kjör í trúnaðarstöður á alþýðusam- bandsþinginu ef ekki myndast þar einhver flokkspólitísk blokk sem allt eins má þó gera ráö fyrir. Vitað er að alþýðuflokksmenn horíðu góðlega til forsetastóls Al- þýðusambandsins fyrr á árinu. Þá voru uppi raddir um að Karl Stein- ar Guönason myndi bjóða sig fram gegn Ásmundi. Hann mun nú af- huga því, einkanlega vegna þess að búist er við að Kjartan Jóhanns- son verði senn bankastjóri. Þar með er Karl oröinn fyrsti þingmað- ur krata á Reykjanesi. Auk þess er hann formaöur Verkalýðs- og sjó- mannafélags Keflavíkur og forseti efri deildar Alþingis. Það yrði því einum of mikið fyrir Karl að gerast líka forseti ASÍ. Eftir að Karl gerðist afhuga for- setaembættinu hefur ekki verið bent á neinn annan alþýðuflokks- mann sem hugsanlega yrði fenginn í framboð. Fyrir jafnþýðingarmikla sam- komu og þing Alþýðusambandsins eiga sér alltaf staö þreifingar bak viö tjöldin ahlöngu áður. Síðan hefst baktjaldamakkið fyrir alvöru eftir því sem nær dregur þinginu. Þreifingarnar eru byrjaðar en bak- tjaldamakkiö ekki að neinu marki. Fagleg eöa pólitísk blokk Þegar upplausnin var hvað mest innan Verkamannasambandsins í byrjun ársins voru þær raddir há- værar sem vildu stofna samband fiskvinnslufólks. Þær hljóðnuöu, í bih að minnsta kosti, eftir að ákveðið var að deildaskipta Verka- mannasambandinu. Hins vegar er vitað að þessar raddir eru ekki þagnaðar. Þeir eru til sem halda því fram að í fyrsta skipti í áratugi geti það gerst að í stað pólitísks meirihluta myndist að þessu sinni faglegur meirihluti á þinginu. Ef svo fer er hreint ómögulegt að geta sér til um hvað gerist. Hinu mega menn ekki gleyma að Ásmundur Stefánsson og mið- stjórn Alþýðusambandsins hafa verið stjórnvöldum afskaplega þæg á síðasta áratug. Tillitssemi og þjóðarsátt um allt mögulegt sýnir það best. Heimtufrekja um að bæta hag hinna lægst launuðu hefur ekki vaðið uppi nema í ræðum á hátíðarstundum. Ef ríkisstjórn Þorsteins Pálssonar lifir af þá dans- syrpu, sem nú stendur yfir, má fastíega gera ráð fyrir að stjómar- flokkamir, allavega Sjálfstæðis- flokkur og Framsóknarflokkur, geti hugsað sér Ásmund áfram í forsetastóli. - jafnvel þótt öllu öðru samstarfi viö Alþýðubandalagið innan ASÍ yrði hafnað. Ég býst hka við að ríkisstjórnin myndi-gjarnan vilja óbreytta miðstjórn sambands- ins næstu fiögur árin en því veröur ekki til að dreifa. Breytingar á miðstjórn Hvort sem einhver býður sig fram gegn Ásmundi eða ekki er óhætt að fullyrða að fram undan er átakaþing. Sú samstaða, sem veriö hefur innan miðstjórnar ASÍ í áratug eða svo, beið skipbrot á dögunum. Vitað er að fyrir dymm standa ahmiklar mannabreytingar í miðstjórninni. Nokkrir sem þar hafa setið lengi hafa ákveðið að gefa ekki kost á sér áð þessu sinni. Með vissu er hægt aö nefna þar Guömund J. og Guöjón Jónsson. Vitað er að kratar hafa viljað að Guðríður Elíasdóttir, annar vara- forseti, hætti en hún mun ekki vhja það og ólíklegt að við henni verði hróflað. Ekki er vitaö hvort Björn Þórhallsson, fyrsti varaforseti, gef- ur kost á sér áfram. Raddir hafa verið uppi um að hann æth ekki að gera það og aö Magnús L. Sveinsson, formaður VR, taki sæti hans í miðstjórn. Fleiri miöstjóm- armenn, sem hafa hug á aö hætta, hafa verið nefndir en það hefur ekki fengist staðfest. Að kunna að reikna Því er haldið fram að gerð kjara- samninga sé orðin svo flókið mál að ekki sé nema fyrir sérfræðinga að fást við það verk. Það þurfi há- skólamenntað fólk á borð við Ás- mund Stefónsson til aö stýra Al- þýðusambandi íslands. Állavega þurfi forsetinn að vera reiknings- glöggur maður og jafnvel hörðustu andstæðingar Asmundar viður- kenna að hann kunni vel að reikna. Vel má vera að þetta sé rétt en þá má líka segja sem svo aö verkalýðs- hreyfingin sé komin út á hættulega braut ef úthokað er að menn úr hennar röðum geti sest í forsetastól ASÍ. Andstæðingar þessarar kenn- ingar segja aftur á móti að hvaða hæfur maður sem er úr röðum verkafólks geti setið í forsetastóh. Hann þurfi bara aö fá sér til aðstoð- ar fólk sem reiknar vel eins og Ásmundur. Óvinsælar efnahagsráðstafanir verða gerðar á næstu dögum ef að líkum lætur. Þá mun „risinn“ rymja hátt, jafnvel ógurlega á stundum. Hann mun láta illa alveg fram að þinghaldinu í nóvember. Afar hæpið er aö hann muni fara út í einhvern slag við ríkisstjóm- ina. Hann mun sennilega bara hvæsa og urra dálítið enda verður að halda áfram þeirri sýningu sem hófst með spurningaleiknum á dög- unum. Þorsteinn Pálsson og ráð- herrar hans geta því eflaust verið alveg rólegir. í mesta lagi gæti komið til óróa í einu og einu verka- lýðsfélagi sem alþýðubandalags- menn ráða fyrir, menn sem ekki eru á bandi Ásmundar Stefánsson- ar. Líklegt er því að svo fari á næstu vikum eins og segir í gömlum hús- gangi: Þægheg er þjóðarsátt þótt í reipum syngi. Við munum bara hafa hátt og hamast fram að þingi. Sigurdór Sigurdórsson

x

Dagblaðið Vísir - DV

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Dagblaðið Vísir - DV
https://timarit.is/publication/255

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.