Dagblaðið Vísir - DV - 28.09.1988, Blaðsíða 11

MIÐVIKUDAGUR 28. SEPTEMBER 1988.
11
Utlönd
HAPPDRÆTn
haust.
. SJALFSTÆÐISFLOKKSINS*
Skrilslolan llúuleilisbraul I cr opin virka cla«a
l'ra kl. 9-17
Forseti Alþjóða gjaldeyrissjóðsins, Michel Camdessus frá Frakklandi, ásamt
fjármálaráðherra V-Þýskalands, Gerhard Stoltenberg.
Sjálfstæðismenn. stöndum vörð um Sjálfstæðistlokkinn, eflum flokksstarfið.
Gerum skil á heimsendum happdrættismiðum.
Ásgeir Eggertsson, DV, Miinchen:
Skuldir á skuldir ofan er aðal-
vandamál margra þróunarríkjá. í
Berlín fundar nú Alþjóða gjaldeyris-
sjóðurinn og Alþjóðabankinn og er
þar lagt á ráðin um það hvemig þess-
um löndum skuli best hjálpað.
Gífurleg mótmæli hafa fylgt þess-
ari ráðstefnu og var hápunktur
þeirra nokkurs konar andráðstefna
sem til var stofnað til þess að ræða
hvort hægt væri að hjálpa fátæku
löndunum á einhvern annan hátt.
í stórum dráttum snýst umræðan
um það hvort rukka beri þróunar-
löndin um útistandandi skuldir eða
hvort hreinlega eigi afr strika þær
út þar sem mörg af þessum löndum
geta ekki greitt vexti af útistandandi
lánrnn.
Harðlínumenn
Þjóðverjinn Horst Schulmann,
framkvæmdastjóri Alþjóða fjár-
mögnunarstofnunarinnar í Wash-
ington, er einn af harðlínumönnun-
um. Segir hann að sá sem fái peninga
lánaða þurfi einhvern tímann að
greiða þá til baka. Fjármálastjóran-
um er ekki mikið gefið um skulda-
uppgjöf gagnvart þriðja heiminum.
í fyrsta lagi krefst hann sérstakra
ráðstafana sem eiga að vera sniðnar
að þörfum þróunarlandanna. Þannig
væri hægt að styrkja útflutning þess-
ara laqda og með því gæti skulda-
söfnunjln breysk í gróða.
Sviplöar rök$emdir má heyra frá
Alþjóðá gjaldeyrissjóðnum og Al-
þjóðabankanum, stofnunum sem
gera sér far um að leysa vandamál
skuldasöfnunarinnar, eða á hinn
bóginn stjóma fátæktinni eins og
gagnrýnendur bankans segja. Þessa
vikuna munu ráðherrar og banka-
stjórar frá 151 landi ræða ástandið í
heiminum.
Gagnráðstefna
Á nokkurs konar gagnráðstefnu í
Berlín efna ýmsir óháðir hópar til
funda þar sem til dæmis er rætt um
hvort líkja megi lánastefnu iðnaðar-
landanna við heimsvaldastefnu og
þá sérstaklega hvort því valdi ýmis
skilyrði sem sett eru við lántökuna.
Er þá átt við aö halda efnahag þróun-
arlandanna gangandi svo að þau geti
staðið við afborganir.
Þó að Alþjóða gjaldeyrissjóðurinn
segi að skuldafen þriðja heimsins sé
hættulegt heimsmarkaðinum er litið
svo á að ekki komi til neinnar skuld-
auppgjafar eins og krafist er af kirkj-
unni, verkalýðsfélögum og græningj-
um.
Skuldaaukning
Umræðan snýst um tólf hundruð
HRINGIÐ í SÍMA 82900
milljaröa dollara. Skuldir þriðja
heimsins hafa aukist um 80 prósent
frá árinu 1980. Ef miðað er við árið
1970 hafa skuldirnar fjórfaldast. Litið
er svo á að orsök þessarar skulda-
aukningar sé fallandi verð á hráefn-
um og þar að auki hafi olíukreppurn-
ar 1973 og 1979 haft áhrif á greiöslu-
stöðu margra landa. Um leið og út-
flutningsgróði þróunarlandanna
minnkaði rauk verð á olíu upp úr
öllu valdi.
Árið 1982 var svo komið að Brasilía
þurfti að verja 55 prósent af útflutn-
ingsgróða sínum til að geta greitt
vexti af lánum sínum. í Argentínu
meir. Hvort þróunarlöndin geti yfir-
leitt rétt úr kútnum með því að
styrkja innlenda framleiðslu draga
margir í efa. Mörg lönd Suður-Afríku
beijast beinlínis upp á líf og dauða.
Þveröfug áhrif
Gagnrýnendur Alþjóöa gjaldeyris-
sjóðsins benda á 'að skilyrðin, sem
sett eru fyrir lánunum, hafi oft þver-
öfug áhrif en gert er ráö fyrir. Bent
er á að Alþjóða gjaldeyrissjóðurinn
hafi þvingaö Perú til að lækka inn-
lánsvexti og laun. Afleiðingin hafi
orðið peningaskortur sem leiddi til
Vegna ársfundar Alþjóöabankans og Alþjóða gjaldeyrlssjóðslns I V-Berlin hafa gagnrýn-
endur á stefnu stofnananna efnt til mótmælaaógeróa. Mikill viðbúnaður hefur verið i
borginni og um helgina var óeirðalögregla kölluð á vettvang.
Símamynd Reuter
kvætt dæmi um aðgerðirnar. Krafist
var fækkunar ríkisstarfsmanna og
minnkunar á forréttindum borg-
arbúa. Eftir aö gengið var fiellt fór
vöruverð aftur hækkandi. Verðbólg-
Rondonia og Acra. Þúsundir bænda
áttu þar jarðarskika. Talið er að ár-
lega komi 150 þúsund manns til þess-
ara svæöa, ryðji skóginn án tillits til
náttúrunnar og indíanaflokka. Hafa
VERÐMÆTIR VINMNGAR
GREIÐSLUKORTAÞJÓNUSTA
Blóðpeningar stóð á borða þeim er gagnrýnendur Alþjóðabankans og Alþjóða gjaldeyrisssjóðsins báru í mótmælagöngu sinni i Vestur-Berlin um helgina.
Símamynd Reuter
var þetta hlutfall 50 prósent, í Mexíkó
og Chile 45 prósent.
Versnandi lánakjör
Skuldirnar hafa ekki aukist mikið
síðan þá en á hinn bóginn hafa lána-
kjörin versnað. Lánardrottnamir
eru ekki lengur ríkisstjórnir sem í
vissum tilfellum gætu látið skuldir
falla niður heldur bankar í einka-
eign. Og þeir halda oftast fast við
markaðslögmálin.
Það þýðir að þegar vextirnir hækka
á helsu peningamörkuðum heimsins
léttist pyngja þróunarlandanna enn
erfiðleika með sölu á innlendri fram-
leiðslu. Og einnig fóru fjárfestingar
einkaaðila minnkandi. Krafist var
tollalækkunar. Meiri samkeppni átti
að örva framleiðsluna en árangurinn
varð neikvæður. Eina vörubílaverk-
smiðjan í Perú þurfti að leggja upp
laupana þar sem japanskir bílar
flæddu yfir landið.
í Ghana er þó hægt að finna já-
an minnkaði, útflutningur jókst og
þjóðarframleiðslan einnig.
Regnskógar felldir
Gagnrýnendur Alþjóöa gjaldeyris-
sjóðsins bentu á að í Brasilíu stuðl-
aði stofnunin að einhverri hinni
mestu eyðileggingu umhverfisins
sem nokkum tímann hefði átt sér
stað. Árið 1980 voru framkvæmdir
við þjóðveg sem tengja átti svæöin
17 prósent af regnskógunum veriö
felld.
Alþjóðabankinn sá að sér og
minnkaði framlag til vegagerðar þar
sem ráðstafanir til umhverfisvernd-
ar höfðu ekki verið uppfylltar.
Alþjóðabankinn bendir á að oft sé
erfitt að sannfæra yfirvöld um ágæti
aðgerða sem komi ekki til góða fyrr
en næstu kynslóðir taka við.
Skuldauppgjaf-
ar ekki að vænta
Slmamynd Reuter