Dagblaðið Vísir - DV - 23.02.1990, Blaðsíða 3

FÖSTUDAGUR 23. FEBRÚAR 1990.
3
Fréttir
Eru fyrirsjáanlegar breytingar á hlutverki hersins hér á landi?
Varaflugvöllur verður
helsta friðarstofnunin
- segir Jón Baldvin Hannibalsson utanríkisráðherra
I herstöðinni í Kefiavík er nú verið að reisa mikiar ibúðablokkir og kemur það heim og saman við hugmyndir
þeirra sem telja að eftirlitshlutverk herstöðvarinnar eigi eftir að aukast og þá um leið mikilvægi hennar.
DV-mynd BG
Að sögn Jóns Baldvins Hannibals-
sonar utanríkisráðherra er nýr vara-
flugvöllur á íslandi forsenda þess að
hér verði sinnt því eftirlitshlutverki
sem þarf í framtíðinni.
„Það er margt hálfhjákátlegt í þró-
un mála í dag og þá ekki síst það að
þeir sem hafa risið helst upp til að
mótmæla þessum varaflugvelli eru
þeir sem hafa talað hvað mest um
afvopnun. Kannski það verði niður-
staðan að varaflugyöllur verði helsta
friðarstofnunin á íslandi,“ sagöi ut-
anríkisráðherra.
Jón Baldvin segist tengja varaflug-
vallarmálið og framtíð Keflavíkur-
herstöðvarinnar mjög við þá þróun
sem verður í afvopnun á höfunum.
Verði samþykkt sú krafa íslenskra
stjórnvalda að viðræður um atvopn-
un á höfunum hefjist gæti ísland
fengið það hlutverk að vera eftirhts-
stöð með afvopnunarsamningum.
Þar af leiðandi fengi herstöðin í
Keflavík og önnur mannvirki á veg-
um NATO og Bandaríkjamanna hér
á landi aukið vægi.
Taldi utanríkisráðherra að eftir-
Utshlutverkið gæti orðið margþætt
og jafnvel í samvinnu við bæði stór-
veldin. Hann sagðist þó ekki geta séð
fyrir sér að Sovétmenn fengju að-
stöðu hér á landi þótt þeir ættu hins
vegar að geta fengið aðgang að upp-
lýsingum sem safnað væri hér.
Nauðsyn varaflugvallar eykst
„Ef ísland tæki við því hlutverki
að annast eftirlit með gagnkvæmum
afvopnunarsamningum á höfunum
yrðu áreiðanlega geröar ennþá
strangari kröfur um að hægt væri
að sinna því allan sólarhringinn aUt
árið um kring. Það er ekki hægt á
meðan KeflavíkurflugvöUur er einn
til staðar. Það er þetta sem bendir til
þess að varaflugvöllurinn sé enn
nauðsynlegri enn ella.“
Utanríkisráðherra sagði að ákaf-
lega erfltt væri að sjá fyrir hvert
hlutverk Keflavíkurherstöðvarinnar
yrði í framtíðinni. Hann taldi þó ólík-
legt að starfsemin þar minnkaði frá
því sem hún væri nú enda væri ekki
um mikinn mannafla né tækjakost
að ræða í dag.
- Hvaða áhrif hafa aUar þessar
hræringar í afvopnunarviðræðum og
Austur-Evrópu á stöðu íslands?
„Fyrst um sinn liggur ekkert fyrir
um breytingar á varnarstöðunni í
Keflavík. Afvopnunarsamningarnir i
Vín ná ekki til hennar. Fækkun og
útrýming langdrægra kjarnavopna í
Genf nær ekki til hennar. Stöðin er'
svo fámenn að hún er ekki marktæk
- hún nær ekki máli í þeim afvopn-
unarsamningum sem þarna er verið
að gera.
Það er sérstaða stöðvarinnar sem
er aðalatriðið. Þessi eftirUtsstöð hef-
ur því hlutverki að gegna að annast
fyrst og fremst eftirlit með umferð
kafbáta á Norður-Atlantshafi og flug-
umferð. En þá erum við komnir að
kjarna málsins. Þrátt fyrir þann ár-
angur, sem náðst hefur í afvopnun-
armálum, hefur enn ekki náðst neitt
samkomulag um að hefja viðræður
um afvopnun á höfunum," sagði ut-
anríkisráðherra.
Þá sagði utanríkisráðherra að ný-
gerður samningur - svokallaður
Open Sky sem gerður var í Ottawa í
Kanada - hefði nokkur áhrif á stöð-
ina í Keflavík. Hún verður opin fyrir
yfirflugi um það bil fjórum sinnum
á ári frá ríkjum Varsjárbandalags-
ins. „Þetta er traustvekjandi aðgerð
sem kemur ekki í staðinn fyrir eftir-
lit.“
Pentagon skoðar
afvopnun á höfunum
Að sögn utanríkisráðherra liggur í
augnabhkinu ekkert sérstakt fyrir
varðandi afvopnun í höfunum. Hann
sagði þó að Islendingar hefðu lagt
fast að aðildarríkjum Atlantshafs-
bandalagsins að byrja nú þegar
skipulega úttekt og rannsókn á þeim
tillögum og kostum sem fyxir liggja.
Sjónarmið Bandaríkjanna og Breta
væru þó sem fyrr að þar sem NATO
væri flotabandalag ætti ekki að ræða
um afvopnun á höfunum.
Utanríkisráðherra sagði að það
mætti þó sjá ýmis merki þess að
frumkvæði íslendinga væri að bera
árangur. í Pentagon væri nú áhrifa-
mikil nefnd að skoða þessi mál og
þar að auki lægi fyrir að áhugi Norð-
manna og Kanadamanna væri að
aukast.
-SMJ
Keflavíkurstööin:
Verður ekki
eftirlitsstöð
- segir Hjörleifur Guttormsson
„Ég tel að rökin fyrir því að við-
halda þessari herstöð Bandaríkjanna
séu engin. Þau hafa alltaf verið veik
en nú eru þau gersamlega fallin og
það sem er á dagskrá núna er að við
segjum upp samningi um þessa her-
stöð. Það þarf að láta reyna á vilja
þings og ríkisstjórnar til að stíga slíkt
skref,“ sagði Hjörleifur Guttorms-
son, fulltrúi Alþýðubandalagsins í
utanríkismálanefnd, þegar hann var
spurður álits á því hvort hlutverk
herstöðvarinnar í Keflavík væri að
breytast.
„Það hefur orðið slík gjörbylting í
alþjóðamálum hin síðari ár að næsta
verkefni er að losa okkur við þessa
herstöð. Allt tal um eftirlitshlutverk
hennar undir núverandi fyrirkomu-
legi er út í bláinn."
Hjörleifur sagði að það kæmi hon-
um ekki á óvart að stöðin væri ekki
á skrá yfir stöðvar sem á að skera
niður. Það væri einfaldlega vegna
vegna þess að herstöðin í Keflavík
hefði í áratugi verið áhtin af Banda-
ríkjamönnum vera heimavarnarstöð
fyrir Bandaríkin. „Það er staðreynd
sem menn ættu að hafa vel í huga
núna. Það var til dæmis staðfest í
kveðjuræðu McVadon í maí í fyrra
og svipað virðist haft eftir núverandi
yflrmanni Keflavíkurstöðvarinnar í
DV. Ég tel því út í hött að stöðin geti
orðið eftirlitsstöð undir núverandi
fyrirkomulagi," sagði Hjörleifur.
-SMJ
Keflavíkurstöðin:
Aukið eftirlitshlutverk
ýtir á eftir varaflugvelli
- segir Jóhann Einvarðsson
„Þrátt fyrir allar þessar breyt- Jóhann sagðist ekki sjá mikla þá spennu sem hugsanlega er fyrir
ingar munu báðir aðilar, austur og möguleika á að herstöðinni í Kefla- hendi."
vestur, telja þaö nauðsynlegt að vik yröi lokað þó að Bandaríkja- - Vilt þú tengja eftirlitshlutverk-
það verði öflugri eftirhtsstöðvar menn væru að fækka hermönnum ið varaflugvehi?
beggja aðila einhvers staðar til aö sínum og herstöðvum víöa um „Min skoðun hefur ekki farið
auka slökun og efla traustvekjandi heim. dult. Ég tel að okkur vanti hér
aðgerðir. Ég tel því að eftirhts- - En sérð þú fyrir þér að Sovét- varafíugvöll og það er af tvennum
hlutverk Keflavíkurstöðvarinnar menn eigi aðgang að eftirhti hér? ástæðum. Bæði tel ég að Banda-
muni aukast og það teljist nauðsyn- „Mér finnst það ekki útilokað þó ríkjamenn, það er að segja eftirhts-
legt að reka hana áfram sem slíka,“ aö ég sé ekki beinlínis að tala um stöðin, þurfl varaflugvöll á öðru
sagði Jóhann Emvarösson, for- aðgang að stöðinni en verulega veðursvæði en Keflavíkurflugvöll-
maður utanríkismálanefndar Al- miklum upplýsingum frá stöðinni. urhm er. Þá er íslenski flugflotinn
þingis, þegar hann var spm-ður að Ég tel að eftirhtsstöðvar, sem verða að breytast í tveggja hreyfla flug-
því hvort að hlutverk Keflavíkur- þónokkrar í heiminum, muni vélar sem krefst þess að sé til vara-
stöðvarinnar myndi breytast. skiptast á upplýsíngum til að losa flugvöllur,“sagðijóhann. -SMJ
Keflavlkurstöðin:
Umsvif hennar munu minnka
Kvennalistinn 1 Reykjavík:
Framboðslistinn um mánaðamót
segir Ingi Björn Albertsson
Uppstihingarnefnd vinnur nú að
uppröðun á hsta Kvennalistans fyrir
borgarstjórnarkosningarnar. Áætlað
er að halda fund 28. febrúar þar sem
nefndin kynnir niðurstöður sínar.
Búið er að framkvæmda skoðana-
könnun um nöfn á framboðshstann.
Eftir því sem næst verður komist er
það einungis uppstilhngarnefnd sem
veit hver vilji þátttakenda í skoðana-
könnuninni er.
Hugsanlega liggur framboðslisti
Kvennalistans fyrir um eða eftir
mánaðamót. -sme
„Ég sé nú ekki fyrir mér að Atl-
antshafsbandalagið né Ameríkuher
sé á leiðinni í burtu. Hins vegar hlýt-
ur verkefni þeirra að breytast eitt-
hvað með þeirri slökun, sem orðið
hefur í heiminum, og færast ennþá
meira í eftirhtshlutverkið eins og
menn hafa látið liggja að,“ sagði Ingi
Björn Albertsson, þingflokksformað-
ur Frjálslyndra hægrimanna, þegar
hann var spurður áhts á breyttu
hlutverki Keflavíkurstöðvarinnar.
„Það er hins vegar ekki hægt að
loka augunum fyrir því að þó að þetta
fari kannski meira yfir í eftirlits-
hlutverkið þá er þetta varnarstöð
áfram. Sú þróun sem er í gangi í dag
í Austur-Evrópu er ahs ekki búin og
það veit enginn hve langt hún fer í
frelsisátt. Það er því engin leið að
segja hvar kemur upp ófriður og þó
að almennur friður verði kannski í
heiminum þá leggjast herstöðvar
ekkert niður. Umsvif stöðvarinnar
munu hins vegar minnka og þá bæði
með tilliti til þessara atburða og ekki
síður þeirra tæknibreytinga sem eru
að eiga sér stað,“ sagði Ingi Björn.
-SMJ