Dagblaðið Vísir - DV - 17.03.1990, Qupperneq 6

6
.(mi2ÖAM)ÆGIfB;iffXMARSfÍS90.
Útlönd____________________________________________
Kosið 1 Austur-Þýskalandi á morgun:
Sameining í brennidepli
Helmut Kohl, kanslari Vestur-
Þýskalands, hvatti alla Austur-Þjóö-
verja í gær til að nýta sér kosninga-
rétt sinn á morgun, sunnudag, en þá
fara fram fyrstu lýðræðislegu kosn-
ingarnar þar í landi í rúm fjörutíu
ár. Kanslarinn reyndi að draga úr
ótta íbúa Austur-Þýskalands um að
fyrirhuguð sameining þýsku ríkj-
anna muni hafa í för með sér hrun
þess víðtæka félagslega kerfis sem
Austur-Þjóðverjar hafa notið. Hann
gaf út yfirlýsingu þar sem hann sagði
að allir þeir sem á þyrftu að halda
myndu njóta félagslegra réttinda eft-
ir að vestrænt markaðskerfí hefur
verið innleitt í Austur-Þýskalandi.
Kohl hefur háð harða baráttu fyrir
kosningabandalag hægri flokka í
Austur-Þýskalandi, Bandalag fyrir
Þýskaland. Margir segja að vestur-
þýskir stjórnmálaflokkar hafi svo að
segja lagt þessar kosningar undir sig,
kosningar sem snúast bara um eitt
málefni: fyrirhugaða sameiningu
þýsku ríkjanna. Kristilegir demó-
kratar, flokkur Kohls, styðja kosn-
ingabandalag þriggja hægri flokka
og vestur-þýskir jafnaðarmenn
styðja sinn austur-þýska systur-
flokk.
Rúmlega tuttugu stjórnmálaflokk-
ar og pólitísk samtök keppa um þau
íjögur hundruð þingsæti sem kosið
er til. Bandalag fyrir Þýskaiand og
flokkur jafnaðarmanna njóta mests
fylgis samkvæmt skoðanakönnun-
um, um þrjátíu og fimm prósenta.
Kommúnistar, sem breytt hafa nafni
flokks síns í Lýðræðislegi jafnaðar-
mannaflokkurinn, geta fengið allt frá
fimm upp í sautján prósent atkvæða.
En öruggt er talið að þeir muni missa
þau völd og áhrif sem þeir nutu áður
en byltingin varð í nóvember síöast-
liðnum og verða i stjórnarandstöðu
í fyrsta sinni. Umbótasamtökin Nýr
Vettvangur, Lýðræði strax og Friðar-
og mannréttindafrumkvæðið - mátt-
arstólpar byltingarinnar í nóvember
- fá minnst fylgi eða ljögur til fimm
prÓSent. Reuter
Kosningar fara fram í A-Þýskalandi á morgun. Hér sjást þrír menn koma
kosningaspjöldum fyrir í Austur-Berlin. Símamynd Reuler
Afríska
þjóðarráðið
ræðir við
de Klerk
Forsetí Suður-Afríku, de Klerk,
mun ræða við fulltrúa Afríska
þjóðarráðsins þann 11. apríl
næstkomandi. Það verður fyrsti
opinberi fyndur suður-afrískra
stjórnvalda og ráðsins í þrjátiu
ár.
Nelson Mandela, varaforseti
ráðsins, sagði að þessi fundur
yrði að vera árangursríkur til að
um írekari viðræður yrði að
ræöa. Mandela, sem að öllum lík-
indum veröur meðal fulltrúa Af-
ríska þjóðarráðsins í þessum fyr-
irhuguðu viðræðum, kvaðst
bjartsýnn. En hann minnti þó á
að de Klerk væri í forystu stjórn-
málaflokks sem heföi komið á
kynþáttaaðskilnaðarstefnunni.
Blökkumannaleiðtoginn kvað de
Klerk hafa tækifæri til að inn-
leiða breytingar á friðvænlegan
hátt.
Reuter
Grimmileg ógnarstjórn
Qassam Muhammad Abdallah, eitt fórnarlamba efnavopnanotkunar íraka.
Stjórnvöld í írak hafa haldið völd-
um með aðstoð víðtæks nets njósn-
ara í þjóðfélaginu og leynilögreglu
sem hefur haft heimild til að hand-
taka fólk og halda því án réttarhalda,
pynta það og myrða. Þetta kemur
fram í skýrslu bandarísku mannrétt-
indasamtakanna Middle East Watch
sem var gefin út fyrir rúmum mán-
uði. Þar segir að ríkisstjórn íraks
hafi beitt pólitíska andstæðinga
pyntingum, rænt þeim og tekið þá
af lífi. Irakar njóta engra mannrétt-
inda fyrir utan frelsis til að iðka trú
sína, segir í skýrslunni.
Það var David Korn, fyrrum emb-
ættismaður hjá bandaríska utanrík-
isráðuneytinu, sem skrifaði skýrsl-
una. í henni er ríkisstjórninni í
Bagdad lýst sem einni af hrotta-
fengnustu og ómannúölegustu sem
sé við völd í heiminum í dag. í skýrsl-
unni eru vestrænar ríkisstjórnir
gagnrýndar fyrir afstöðu þeirra til
íraskra stjómvalda. Þar er látið í
veðri vaka að Vesturlönd setji efna-
hagslega og hernaðarlega hagsmuni
ofar viðbrögðum við ómannúðlegum
stjórnarháttum ríkisstjórnar Sadd-
am Hussein forseta.
Mannréttindasamtökin Amnesty
International eru harðorð í gagnrýni
sinni á írakstjóm, sérstaklega vegna
meðferðar hennar á minnihlutahópi
Kúrda. í ársskýrslu samtakanna fyr-
ir árið 1989 segir m.a. að íjöldi Kúrda
og annarra stjómarandstæðinga hafi
verið tekinn af lífl án þess að njóta
lagalegra réttinda. „Meðal fórnar-
lambanna voru heilu fjölskyldurnar,
þar á meðal börn..
írakstjórn neitar því að hún beiti
pyntingum, að því er fram kemur í
upplýsingum Amnesty. En öruggar
heimildir eru fyrir því að fangar eru
beittir líkamlegum sem og andlegum
pyntingum, sérstaklega af hendi
leynilögreglunnar. í ljósi stjórnar-
hátta í írak er ólíklegt að slíkt viö-
gangist án heimildar háttsettra emb-
ættismanna stjómarinnar.
Börn pyntuð og myrt
Enginn virðist vera undanskilinn
þegar kemur að mannréttindabrota-
ferli ráðamanna í írak. I skýrslu
Amnesty frá því í október segir að í
íröskum fangelsum viðgangist
hrottafengin meðferð á ungum börn-
um og unglingum. „Að öllu jöfnu
hafa þeir ungbömin í sérstökum
klefum viö hlið klefa foreldranna,
neita börnunum um mjólk til að
neyða fram ,játningar“ foreldr-
anna,“ er haft eftir einum fyrmm
pólitískum fanga í írak.
Síðla árs 1987 vora eitt hundrað og
fimmtíu Kúrdar teknir af lífi án dóms
og laga í Abu Ghraib fangelsinu í
Saddam Hussein, forseti íraks.
Simamynd Reuter
Farzad Bazoft, blaðamaðurinn sem
var tekinn af lifi í írak
Simamynd Reuter
írak, samkvæmt upplýsingum Am-
nesty. Níu af þeim voru enn á skóla-
aldri, þar af einn aðeins íjórtán ára
gamall. Árið 1985 voru þrjú hundruð
börn og unghngar handtekin í þeim
tilgangi að fá ættingja þeirra til að
gefa sig fram við yfirvöld. Talið er
að aö minnsta kosti þrjú barnanna
hafi látist, meðal annars vegna bar-
smíða og kynferðislegrar misnotk-
unar.
Eitt dæmi ómanneskjulegrar með-
ferðar ráðamanna í írak á börnum
er frásögn um tólf ára barn. Að þvi
ert fram kemur í skýrslu Amnesty
frá árinu 1986 var tólf ára gamall
Kúrdi, Ali Hama Salih, handtekinn
og yfirheyrður í febrúar árið 1981.
Nokkru síðar var lík hans sent heim
til foreldranna, hræðilega illa leikið
eftir misþyrmingar.
Efnavopnum beitt á íbúana
írösk stjórnvöld eiga efnavopn og
hafa beitt þeim. Eitt þekktasta dæm-
ið og jafnfram hið hrottalegasta er
árás íraskra öryggissveita og her-
manna á þorpið Halabja í norður-
hluta landsins í mars árið 1988. Ótt-
ast er að minnsta kosti fimm þúsund
Kúrdar hafi látist á hroðalegan hátt
í þessari árás þar sem írakar beittu
eiturgasi. Flest fórnarlamba árásar-
innar á Halabja voru óbreyttir borg-
arar, þar á meðal konur og börn.
Blaðamaður tekinn af lífi
Aftaka íraskra yfirvalda á blaða-
manninum Farzad Bazoft fyrir
meintar njósnir fyrr í þessari viku
vakti reiði og hefur verið harðlega
fordæmd af ríkisstjórnum um allan
heim. Bazoft, sem fæddur var í íran,
vann fyrir breska sunnudagsblaðið
The Observer. Hann var handtekinn
í september ásamt breskri hjúkrun-
arkonu, Parish, er hann var að
kanna fregnir um sprengingu í leyni-
legri herstöð suðvestur af Bagdad.
Parish var dæmd í fimmtán ára fang-
elsi en Bazoft tekinn af lífi.
Samkvæmt frétt í sænsku dagblaði
getur Svíi, sem nú situr í írösku fang-
eisi, átt von á því að verða dæmdur
til dauða. Jalil Mehdi al-Neamy var
har.dtekinn í ágúst þegar hann var á
ferðalagi í írak. Að því er greinir frá
í Aftonbladet er líklegt að hann verði
kærður fyrir ólöglegt pólitískt athæfi
en refsing fyrir slíkt í írak er dauða-
dómur. Sænska utanríkisráðuneytið
vill ekki tjá sig um mál hans að svo
stöddu né skýra frá ákærunum á
hendur honum. Þá er einnig vitaö
um breskan kaupsýslumann í fang-
elsi í írak en hann var dæmdur til
ævilangrar fangavistar vegna ásak-
ana um mútur.
Reuter og TT
Peningamarkaður
INNLÁNSVEXTIR (%) hæst
Innlán óverðtryggð
Sparisjóösbækur ób. 3-5 LB.Bb
Sparireikningar
3ja mán. uppsögn 4-6 Ib
6mán. uppsögn 4,5-7 Ib
12mán.uppsögn 6-8 Ib
18mán. uppsögr. 15 Ib
Tékkareikningar, alm. 0,5-1 Allir nema Sp
Sértékkareikningar 3-5 Lb
Innlan verðtryggð Sparireikningar
3ja mán. uppsögn 1.5 Allir
6mán. uppsögn 2,5-3,0 Lb.Bb,- Sb
Innlánmeð sérkjörum 2,5-3,25 Sp
Innlángengistryggð
Bandaríkjadaiir 6,75-7,25 Sb
Sterlingspund 13,5-14,25 Sb
Vestur-þýskmörk 6,75-7,25 Sb.lb
Danskarkrónur 10,5-11,2 Bb
ÚTLÁNSVEXTIR (%) lægst
Útlán óverðtryggð
Almennirvíxlar(forv.) 18,5-19,75 Bb.Lb
Viöskiptavíxlar(forv.) (1) kaupqenqi
Almennskuldabréf 18,5 19 Ib.Bb,- Sb
Viöskiptaskuldabréf(1) kaupgengi Allir
, Hlaupareikningar(yfirdr.) 25-26,5 Ib.Bb
Utlan verðtryggð
, Skuldabréf 7,5-8.25 Lb.Bb
Utlántilframleiðslu
Isl. krónur 17,5-19,5 Ib
SDR 10,95-11 Bb
Bandarikjadalir 9,95-10 Bb
Sterlingspund 16,75-17 Lb.Bb
Vestur-þýskmörk 10,15-10,25 Bb
Húsnæðislán 4.0
Lífeyrissjóðslán 5-9
Dráttarvextir 30
MEÐALVEXTIR
óverðtr. mars 90 22,2
Verötr. mars 90 7.9
VÍSITÖLUR
Lánskjaravísitala feb. 2806 stig
Lánskjaravisitala mars 2844 stig
Byggingavísitala mars 538 stig
Byggingavísitala mars 168,2 stig
Húsaleiguvísitala 2,5% hækkaði 1. jan.
VERÐBRÉFASJÓÐIR
Gengi bréfa verðbréfasjóóa
Einingabréf 1 4,766
Einingabréf 2 2,610
Einingabréf 3 3,144
Skammtimabréf 1,620
Lífeyrisbréf
Gengisbréf 2,097
Kjarabréf 4,723
Markbréf 2,516
Tekjubréf 1.971
Skyndibréf 1.416
Fjolþjóðabréf 1.270
Sjóðsbréf 1 2,289
Sjóðsbréf 2 1.717
Sjóðsbréf 3 1,602
Sjóðsbréf 4 1,353
Vaxtasjóðsbréf 1,6170
Valsjóðsbréf 1,5210
HLUTABRÉF
Söluverð að lokinni jofnun m.v. 100 nafnv.:
Sjóvá-Almennar hf. 600 kr.
Eimskip 500 kr.
Flugleiðir 165 kr.
Hampiðjan 180 kr.
Hlutabréfasjóður 174 kr.
Eignfél. Iðnaðarb. 185 kr.
Skagstrendingur hf. 373 kr.
Islandsbanki hf. 158 kr.
Eignfél. Verslunarb. 158 kr.
Oliufélagið hf. 403 kr.
Grandi hf. 160 kr.
Tollvörugeymslan hf. 118 kr.
(1) Við kaup á viðskiptavixlum og við-
skiptaskuldabréfum, útgefnum af þriðja
aðila, er miðað við sérstakt kaupgengi,
kge.
Skammstafanir: Ab = Alþýðubankinn,
Bb= Búnaðarbankinn, lb= Iðnaðarbank-
inn, Lb= Landsbankinn, Sb=Samvinnu-
bankinn, Úb= Útvegsbankinn, Vb =
Verslunarbánkinn, Sp = Sparisjóðirnir.
Nánari upplýsingar um peningamarkað-
inn birtast i DV á fimmtudögum.