Dagblaðið Vísir - DV - 05.04.1990, Blaðsíða 14

14
FIMMTUDAGUR 5. APRÍL 1990.
Útgáfufélag: FRJALS FJÖLMIÐLUN HF.
Stjórnarformaöur og útgáfustjóri: SVEINN R. EYJÓLFSSON
Framkvæmdastjórí og útgáfustjóri: HÖRÐUR EINARSSON
Ritstjórar: JÓNAS KRISTJÁNSSON og ELLERT B. SCHRAM
Aðstoöarritstjórar: HAUKUR HELGASON og ELÍAS SNÆLAND JONSSON
Fréttastjóri: JÓNAS HARALDSSON
Auglýsingastjórar: PÁLL STEFÁNSSON og INGÓLFUR P. STEINSSON
Ritstjórn, skrifstofur, auglýsingar, smáauglýsingar, blaöaafgreiðsla, áskrift,
ÞVERHOLTI 11,105 RVlK.SiMI (91 >27022 - FAX: (91 )27079
Setning, umbrot, mynda- og plötugerð:
PRENTSMIÐJA FRJÁLSRAR FJÓLMIÐLUNAR HF„ ÞVERHOLTI 11
Prentun: ÁRVAKUR HF. - Áskriftarverö á mánuöi 1000 kr.
Verö i lausasölu virka daga 95 kr. - Helgarblaó 115 kr.
Veðjað á rangan hest
Innrás Sovétríkjanna í Litháen er innrás og vald-
beiting, þótt skotum hafi ekki verið hleypt af. Það er
Litháum að þakka, en ekki Rauða hernum, að mannfall
hefur ekki orðið. Þeir hafa neitað að láta Rússa koma
sér úr jafnvægi og neitað að gefa höggstað á sér.
Rauði herinn hefur flutt mikinn herafla inn í Lithá-
en. Hann hefur hertekið nokkrar mikilvægar stofnanir,
svo sem skrifstofu ríkissaksóknara og prentsmiðjur
dagblaða. Hann hefur reynt að koma í veg fyrir útgáfu
allra dagblaða, nema þess, sem styður innrás Rússa.
Rauði herinn hefur rænt tugum ungra Litháa, sem
neita að gegna herþjónustu hjá hinu útlenda hernáms-
liði. í því skyni hefur hann brotizt inn í sjúkrahús og
kirkjur, þar sem þeir hafa falið sig. Allt eru þetta dæmi-
gerð ofbeldisverk innrásarliðs, sem fer sínu fram.
Úr þyrlum hefur Rauði herinn dreift miðum, þar sem
rússneskumælandi innflytjendur í Litháen eru hvattir
til að reyna að koma illu af stað, svo sem með því að
mæta á fjöldafundi og fara í mótmælagöngur. Þetta
hefur ekki tekizt, en sýnir vel vinnubrögð ögrunar.
Samningar, sem kunna að vera gerðir í kjölfar slíkr-
ar innrásar og valdbeitingar, eru ekki meira virði en
samningarnir, sem gerðir voru 1940, þegar Litháen var
innlimað í Sovétríkin í skjóli valdbeitingar. Sovétmenn
viðurkenna sjálfir, að þeir samningar eru ógildir.
Opnunin í Sovétríkjunum er snögglega horfm. Gor-
batsjov er með sífelldar hótanir og ógnanir. Fjölmiðlar
í Sovétríkjunum tyggja upp eftir honum ósómann, ná-
kvæmlega eins og í gamla daga, áður en Gorbatsjov fór
að fitla við lýðræðiseldinn. Það var marklaust fitl.
Snögglega hefur sannazt gömul regla, sem vestrænir
ráðamenn, einkum bandarískir, hafa ekki skilið nógu
vel. Hún er, að persónuleg sambönd koma ekki í stað
utanríkisstefnu. Sá, sem setur traust sitt á persónu í
útlöndum, verður fyrir vonbrigðum, þegar á reynir.
Þannig hafa Bandaríkin sett traust sitt á langa röð
ógæfumanna, svo sem Somoza í Nicaragua, Noriega í
Panama, Reza keisara í Persíu, Marcos á Filippseyjum
og loks Deng, sem Bush Bandaríkjaforseti heldur, eftir
sendiherratíð sína í Peking, að sé sinn maður í Kína.
Einu sinni var Krústsjoff ljúflingur Bandaríkjamanna
í Sovétríkjunum. Núna er það Gorbatsjov. Nær væri að
taka mark á refnum Gromyko, sem segir, að Gorbatsjov
hafi stáltennur, þótt hann brosi breitt. Gorbatsjov stefnir
ekki til lýðræðis í Sovétríkjunum, heldur eigin einræðis.
Þegar Ceausescu riðaði af stalli í Rúmeníu, sendu
Vesturlönd þau skilaboð til Kremlar, að hernaðarleg
afskipti Rússa af rúmenskum innanríkismálum væru
vel þegin. Þegar uppþotin urðu í Azerbajdzhan og Arme-
níu, fögnuðu Vesturlönd hernaðarafskiptum Rússa.
Þannig skrifuðu Vesturlönd, undir forustu Banda-
ríkjanna, formálann að innrás Rauða hersins í Litháen.
Vesturlönd hafa veðjað á einn hest rangan í Sovétríkjun-
um og sætta sig við allt, sem hann gerir. Þessi hestur
er Gorbatsjov og á eftir að valda miklum vandræðum.
Enn er ekki of seint fyrir Bandaríkin og Vesturlönd
öll að viðurkenna formlega sjálfstæði og fullveldi Lithá-
ens. Enn er ekki of seint að kæra Gorbatsjov fyrir Al-
þjóðadómstólnum í Haag og leiða votta að því, að
hernám Litháens hafi verið ólöglegt, bæði 1940 og 1990.
Fyrst og fremst verðum við að átta okkur á, að Gor-
batsjov er einræðisherra, sem meinar ekkert með opn-
un, heldur notar hana til að hlaða undir sig völdum.
Jónas Kristjánsson
Nýr vergangur
vinstri manna
Um næstu helgi efna sex hópar og
flokkar vinstri manna í Reykjavík
til prófkjörs, þar sem ákveða á
sameiginlegan framboðslista þess-
ara aðila við kosningarnar til borg-
arstjórnar í vor. Hér er um að ræða
Nýjan vettvang, Alþýðuflokkinn,
Birtingu, Æskulýðsfylkingu Al-
þýðubandalagsins, Borgarmálafé-
Íag Ásgeirs Hannesar Eiríkssonar
og „óháða borgara", sem svo eru
kallaðir, en það eru óflokksbundnir
vinstri menn.
Prófkjör þetta er í orði kveðnu
opið og niðurstaðan ekki fyrirfram
gefin. Upplýst hefur hins vegar ver-
ið að valdaklíkur, sem að prófkjör-
inu standa, hafi gert með sér sam-
komulag um úrslitin og rói að því
öllum árum að það gangi eftir.
Pressan, málgagn Alþýðuflokks-
ins, greindi frá samkomulaginu
með þessum orðum á dögunum:
„Ólína Þorvarðardóttir er talin
eiga einróma stuðning í fyrsta sæt-
iö. Fyrirhugað er að Kristín (Ólafs-
dóttir) og Bjarni P. Magnússon
verði í öðru og þriðja sæti.“
„Fyrirhugað er...“ Og hvert
skyldi kjörorð þessa fólks vera? Jú,
það er „lýðræði gegn flokksræði“.
Hvílík tvöfeldni!
Ellefu vinstri flokkar
Fimm aðrir vinstri flokkar hafa
þegar tilkynnt að þeir hyggist bjóða
fram sjálfstæða framboðslista. Þar
eru á ferð Alþýðubandalagið,
Framsóknarflokkurinn, Kvenna-
hstinn, Borgaraflokkurinn og
Græningjar. Óljóst er hvort Flokk-
ur mannsins, sem einnig er vinstri
flokkur, býður fram að þessu sinni.
í kosningunum í vor stendur val
kjósenda því væntanlega á milli sex
tfl sjö framboðslista vinstri flokka
annars vegar og Sjálfstæðisflokks-
ins hins vegar. En þá á eftir að taka
: tillit til þess að sex sundurleitir
hópar standa að sameinaða vinstri
listanum (sem sumir kalla Nýjan
vergang). Segja má því að í reynd
verði val kjósenda í Reykjavík á
milli Sjálfstæðisflokksins og ekki
færri en ellefu vinstri hópa og
flokka.
Dæmalaus óstjórn 1978-
1982
Ég hef áður rakiö hér í DV hvern-
ig fór þegar vinstri flokkarnir náðu
meirihluta í borgarstjórn Reykja-
víkur árið 1978. í stað uppbygging-
ar og sóknar ríkti deyfð og drungi
í borginni og stöðnun einkenndi
jafnt atvinnulíf og menningu sem
félagslega þjónustu og skipulag
borgarinnar. Á kjörtímabili vinstri
manna fram til 1982 fækkaði íbúum
Reykjavíkur og atvinnufyrirtæki
sóttu í önnur sveitarfélög.
Er ástæða til að ætla að vinstri
flokkarnir séu nú betur í stakk
búnir til aö stjórna höfuðborginni
en þá? Er ástæða til að ætla að þeir
hafi lært eitthvað af mistökum sín-
um?
Því miður virðast þeir ekki hafa
dregið neina lærdóma af óstjórn-
inni 1978 til 1982. Ég kannast til
dæmis ekki við að nokkur borgar-
fulltrúa eða frambjóðenda vinstri
flokkanna hafi fyrr eða síðar haft
uppi gagnrýni á vinnubrögð vinstri
meirihlutans á þessum árum. Af
því verður tæpast dregin önnur
ályktun en sú að vinstri menn séu
ánægðir með þessa dæmalausu
stjóm og ætli sér að fylgja fordæmi
hennar fái þeir til þess stuðning í
kosningum.
Og varla em verk núverandi
vinstri ríkisstjórnar þessara flokka
til þess fallin að auka traust fólks
á vinstri stefnu. Vinstri stjómin er
óvinsælasta ríkisstjórn sem hér
hefur setið að völdum og þaö verð-
ur því að teljast nokkur kokhreysti
af oddvita Nýs vergangs, frú Ólínu
Kjállaiinn
Guðmundur Magnússon
sagnfræðingur
Þorvarðardóttur, að lýsa því yflr
að hún styðji stjórnina.
Moldarkofastefnan
Framkvæmdir borgarstjórnar,
einkum bygging Ráðhússins og
Perlunnar í Öskjuhlíð, hafa farið
mjög fyrir brjóstið á vinstri mönn-
um. Af skrifum þeirra og ummæl-
um fram að þessu virðast þær meg-
inádeiluefnið á stjórn borgarinnar.
Þetta er stundum orðað með þeim
einkennilega hætti að lúxusbygg-
ingar hafi forgang í Reykjavík en
félagsleg þjónustu sitji á hakanum.
Gagnrýni þessi væri kannski
marktæk ef Reykjavíkurborg hefði
lagt nýja skatta á borgarbúa eða
tekið stórfelld erlend lán til að
standa straum af framkvæmdun-
um í Öskjuhlíð og viö Tjörnina. En
svo er ekki eins og alkunna er.
Fjárhagsstaða borgarinnar og
borgarfyrirtækja er sterk og leyfir
því framkvæmdir af þessu tagi.
Lúxustalið er annars gamall og
þreyttur söngur. Hvemig halda
menn að umhorfs væri í höfuðborg
okkar ef hatur vinstri manna á öllu
því sem rís upp úr meðalmennsk-
unni hefði fengiö að ráða ferðinni?
Halda menn að hér væri þá Al-
þingishús, Dómkirkja, Landsbóka-
safn, Þjóöleikhús, Háskóh eða
Listasafn? Ég er hræddur um að
hér væru þá tómir moldarkofar.
Og fjasið um að félagsleg þjónusta
sé ekki nóg í höfuðborginni á ekki
við rök að styðjast. Sannleikurinn
er sá að á þessum sviðum ber
Reykjavík höfuö og herðar yfir öll
önnur sveitarfélög hér á landi enda
flykkist fólk utan af landi hingað
til að pjóta þessarar þjónustu. Og
Reykjavík stendur fyflilega jafn-
fætis - og víða framar - höfuð-
borgum Norðurlanda þegar félags-
þjónusta er annars vegar.
Guðmundur Magnússon
„Segja má því að 1 reynd veröi val kjós-
enda í Reykjavík á milli Sjálfstæðis-
flokksins og ekki færri en ellefu vinstri
hópa og flokka.“