Dagblaðið Vísir - DV - 21.07.1990, Blaðsíða 11

LAUGARDAGUR 21. JÚLÍ 1990.
11
treal til Vestur-Indía með viðkomu í
Haiifax, Bermuda, Trinidad, Barba-
dos, Jamaica og Santa Domingo.
„Þetta var alveg framúrskarandi
rúta sem tók svona mánuð í einu.
Við stoppuðum yfirleitt stutt í hverri
höfn meðan verið var að ferma og
afferma. Það kom þó fyrir að við átt-
um langa viðdvöl á Trinidad því oft
voru væringar miRi hafnarinnar og
ríkisstjómarinnar og þá voru lönd-
unarkranamir ekki notaðir. Það var
alveg ljómandi að bíða upp undir
tvær vikur útá og láta sér liða vel á
meðan,“ segir Ásta og lætur sérstak-
lega vel af vemnni suðurfrá. „Fólkið
er einstaklega gott og vinalegt og ég
eignaðist marga góða vini sem borð-
uðu hjá mér um borð í skipinu. Ég
kunni líka mjög vel við mig í Kanada
en það er bara hryllingskuldi þar á
veturna."
Reyndar eignaðist Ásta svo góða
vini þarna suðurfrá að íslendingar,
sem komu þangað síðar, voru spurð-
ir af innfæddum um hana Ástu frá
íslandi.
Á Berglindi var Ásta að kokka í
þijú ár og síðasta árið var rúta Berg-
lindar Hafnarfjörður-Norfold en þar
sökk skipið eftir árekstur. Ásta var
þá komin til Nesskipa og hefur verið
þar í fóstu starfi sem skipskokkur.
„Ég var í föstu starfi þar til í fyrra.
Nú er ég bara í afleysingum því ég
er orðin svo gömul,“ segir hún. Ásta
er kannski gömul í árum talið, 66
ára, en hún er ung og hress í anda
enda segir hún að meðan hún hafi
áhugann að kanna nýjar slóðir láti
hún aldurinn ekkert hefta sig.
Farið í
kringum hnöttinn
Ásta fór nokkrar ferðir með Suð-
urlandinu frá íslandi til Portúgals
eða Spánar með saltfiskfarma. Akra-
nesið, sem Ásta fór á síðar, sigldi
með alls kyns jarðefni fyrir íslensk
fyrirtæki svo sem Jámblendiverk-
smiðjuna á Grundartanga. Akranes-
ið fór tíl dæmis umhverfis hnöttinn
og var fjóra mánuði í feröinni. Farið
var frá Reykjavík til Centa í Ma-
rokko, þaðan til Port Said, suður
Rauðahaf til Singapore. Þaðan var
haldið til borganna Kawasaki og
Nagasaki í Japan. Frá Japan til
Mansjúríu og þaðan yfir Kyrrahafið.
„Þegar skip eru í leigu vilja leigutak-
amir oft ráða því hvaða leið er sigld.
Við vorum svo óheppin að Japanarn-
ir vildu að við sigldum norðarlega til
Los Angeles í stað þess að fara beint
til Hawaii en þá hefðum við fengið
mun betra veður. Á leiðinni fengum
við stanslausa brælu - ekkert mjög
slæma en þó alveg nóg - í þrjár vikur
á leið yfir Kyrrahafið," segir Ásta en
viU lítið gera úr óþægindunum af
veðrinu. „Mig hafði lengi langað að
sigla í gegnum Panamaskurðinn sem
við gerðum í þessari ferð. En því
miður fómm við inn í ljósaskiptun-
um og komum út í birtingu næsta
morgun." Frá Panama var haldið tíl
Baltímore í Bandaríkjunum og síðan
til íslands.
Þeir sem leggja fyrir sig siglingar
um öll heimsins höf geta átt von á
alls konar veðri. Þá þýðir lítið fyrir
skipskokkinn að leggjast í sjóveiki
þegar mannskapurinn vill sinn mat.
„Ég hef aldrei fundið fyrir sjóveiki
enda líður mér miklu betur á sjó en
í landi," segir Ásta og bætir við að
hún gæti ekki hugsað sér aö búa þar
sem hún sæi ekki tíl sjávar og bend-
ir á útsýnið yfír Sundin. „Það er
kannski skrítið þegar hugsað er til
þess að ég er fædd og uppalin lengst
inni í landi - á Kirkjubæ á Rangar-
völlum - og kom fyrst til sjávar
fimmtán ára gömul þegar ég fluttíst
til Reykjavíkur."
Ásta segist vera hálfgerð flökku-
kind í eðli sínu og heimþrá hafi aldr-
ei hvarflað að henni þótt úthaldið
hafi stundum verið langt. „Ég hefði
sest að í Vestur-Indíum ef ég hefði
ekki átt bömin. Það yrði mér svo
dýrt að fara á milli að það væri ekki
vinnandi vegur að standa í því. Það
er bara verst að héðan af endist mér
sennilega ekki aldur til að fara til
allra þeirra staða sem mig langar að
heimsækja," segir Ásta Thorarensen
en hún lét áratugagamlan draum um
ljarlæg lönd rætast og bíður þess að
komast á sjóinn aftur. -jj
Reykjavík fyrr og nú
Mundu þá að
þú er landið
Að þessu sinni er gamla myndin
tekin af Amarhólnum vestur yfir
nyrsta hluta Kvosarinnar.
Hér þarf ekki að lesa í mannvirld
til aö ákvarða aldur gömlu mynd-
arinnar. Hún var tekin þann 18.
apríl árið 1942 og sýnir meðal ann-
ars bandaríska herflutningaskipið
S.S. Borinqueen þar sem það liggur
í höfninni við miðbakkann.
Ljósmyndir
Skafta Guðjónssonar
Sá sem myndina tók og tímasetti
svona nákvæmlega var Skafti Guð-
jónsson bókbindari en hann tók
fjölda ljósmynda i Reykjavík á ár-
unum 1921-1953.
Flestar myndir Skafta bera vott
þeirri viðleitni hans að lýsa at-
burðum fremur en umhverfi en
Umsjón:
Kjartan Gunnar
Kjartansson
engu að síður era margar þeirra
ómetanlegar og skemmtilegar
heimildir um hvort tveggja, um-
hverfið og mannlífið í Reykjavík á
þessum árum.
Þá er frágangur myndanna ein-
stakur og eykur mjög gildi þeirra
en Skafti raðaði myndum sínum í
albúm eftír nákvæmri tímaröð og
samdi stuttan myndatexta við flest-
ar þeirra.
Það er skemmtileg staðreynd og
jafnvel spaugileg, - svona eftir á
að hyggja, - að á stríðsárunum,
þegar ljósmyndun utan dyra var
stranglega bönnuð, var Skafti upp
á sitt besta sem ljósmyndari. Ein-
hverra hluta vegna komst hann
upp með að taka fjölda ljósmynda
á hemámsáranum án nokkurs til-
lits til þeirra hernaðarlegu upplýs-
inga sem myndirnar kynnu að
geyma. Hann stilltí jafnvel upp
skælbrosandi herlögreglumönnum
og smelltí af þeim mynd eins og
ekkert væri sjálfsagðara.
Þá var Skafti áhugasamur um
skip og skipakomur en af þeim sök-
um tók hann myndir af flestum
herskipum og herflutningaskipum
sem stöldraðu við á ytri höfninni.
í myndatexta greindi hann síðan
samviskusamlega frá dagsetningu
myndatökunnar, heití skipsins og
jafnvel erindagjörðum þess.
Skaftí var Mýramaður, fæddur í
Laxárholti árið 1902, en á unghngs-
árunum flutti hann tíl Reykjavíkur
með foreldrum sínu. Hann starfaði
meðal annars í Prentsmiðju Ágúst-
ar Sigurðssonar og síðar lengst af
á Landsbókasafninu, auk þess sem
hann vísaði til sætis í Nýja Bíói um
árabil. Skaftí lést árið 1971. Bróður-
sonur Skafta er Guðjón Friðriks-
son, sagnfræðingur Reykjavíkur-
borgar og einn af ritstjórum Sögu
Reykjavíkur sem nú er í burðar-
hðnum.
Nordalsíshús
Húsin, sem við blasa á gömlu
myndinni, næst Ama'rhólnum,
heyra nú sögunni til. Flest þeirra
vora rifin fyrir um það bil tuttugu
árum og er vel þess virði að fjalla
ítarlega um þau hvert fyrir sig við
betra tækifæri.
Ljósa húsið með skáþakinu til
hægri á myndinni var hins vegar
rifið aðeins örfáum árum eftir að
gamla myndin var tekin. Það er
Nordalsíshús, reist árið 1894 af ís-
félaginu við Faxafóa sem stofnað
DV-mynd Gunnar V. Andrésson
var sama ár.
Tryggvi Gunnarsson var einn
helstí hvatamaður að stofnun fyrir-
tækisins sem hér var ætlað að
frysta matvæh og síld til beitu. Með
stofnun þess og starfsemi urðu
gagnmerkar framfarir í geymslu
matvæla hér á landi. Fram-
kvæmdastjóri fyrirtækisins var
Jóhannes Nordal, afi seðlabanka-
stjórans, en Jóhannes hafði kynnt
sér frystíngu matvæla vestan hafs.
í Nordalsíshúsi var fyrsta kjöt-
verslunin í Reykjavík en þar fór
fram sauðaslátrun á hveiju haustí
um árabil.
Litla fagra,
ljúfa vina,...
Ljósmynd, sem tekin er á stríðs-
árunum ofan af Amarhóh, minnir
á íslenzkt ástaljóö Vilhjálms frá
Skáholtí sem sungið er við gullfal-
legt lag Sigfúsar Halldórssonar.
Sagan segir að Vilhjálmur hafi
einu sinni sem oftar verið að þvæl-
ast á Hólnum, sennilega við skál,
og þá mætt þar ungri stúlku, sem
hann var málkunnugur, með her-
mann upp á arminn. Þetta atvik á
að vera tilefni kvæðisins sem auð-
vitað var ort á staðnum.
Hvort sem sagan er sönn eða log-
in skýrir hún ágætlega hina mildu
áminningu skáldsins í síðasta er-
indinu:
Litla fagra, ljúfa vina,
lífið fer að kalla á þig,
mundu þá að þú ert landið
og þá hefurðu elskað mig.