Dagblaðið Vísir - DV - 06.04.1991, Qupperneq 4

MÁNUDAGUR 8. APRÍL 1991.
Fréttir
Þjóðhagsspáin:
Lántökur ríkissjóðs
keyra upp raunvextina
„Gangi áform opinberra aðila eftir
um lántökur á innlendum lánamark-
aði munu raunvextir án efa hækka
á þessu ári,“ segir í nýútkominni
þjóðhagsspá frá Þjóðhagsstofnun.
Sjónarhom
Haukur Helgason
Þar segir, að í þessu felist, að vöxtum
sé ætlað mjög stórt hlutverk við að
tryggja jafnvægi í þjóðarbúskapnum.
Þótt vextir hafi þegar til lengdar læt-
ur áhrif á fjármunamyndun og
neyslu, geti sú aðlögun tekið langan
tíma og krafist hárra raunvexta eins
og reynslan sýnir frá öðrum þjóðum.
Margt mæh með því, að ríkisfjármál-
in fái aukið vægi við að viðhalda jafn-
vægi í þjóöarbúskapnum. Verði láns-
flár hins vegar aflað erlendis eða með
yfírdrætti hjá Seðlabankanum er
hætt við, að þensla myndist. „Af
þessu má ljóst vera, að afar mikil-
vægt er að dregið verði úr lánsfjár-
þörf opinberra aðila, ef koma á í veg
fyrir að raunvextir hækki úr hófi."
m’i •MBTTg!-' iframleiðsla Bfllþdi. og hjá OÆCP|)Í
f J jp 1 • I I í'fMLÁNÐ
;1 20 IpP
V WECDy^ My// // M -4*'í
| }
i”' 1982 19 85 1f
Grafið sýnir breytingar á framleiðslu hér á landi og í rikjum Efnahags- og
farfarastofnunar Evrópu, OECD, síðustu árin. Þar sést, að framleiðslan verður
í ár töluvert undir því sem hún var fyrir samdráttarskeiðið. Á grafinu er sýnt,
hver verið hefur vöxtur framleiðslu síðan 1980, sem er sett við 100.
- segir í þjóðhagsspánni.
Bent er á áhrif hinna uppsprengdu
lánsfjárlaga og sagt, að lántökur op-
inberra aðila muni því nema um 65
prósentum af aukningu peningalegs
sparnaðar á þessu ári samanborið
viö ríflega 50 prósent í fyrra. Ljóst
sé, að þessi lántökuáform muni
stuðla að hækkun raunvaxta. Með
samþykkt lánsfjárlaganna eykst
tekjuhalli ríkissjóðs í 5,6 milljarða
króna á árinu eða 1,5 prósent af fram-
leiðslu í landinu, sem er meiri tekju-
halli en varð á síðasta ári, segir Þjóð-
hagsstofnun. Hrein lánsfjárþörf rík-
issjóðs eykst um rúmlega 2,2 millj-
arða króna frá fjárlögum og verður
8,1 milljarður eða 2,2 prósent af fram-
leiðslunni. Þetta segir ekki alla sögu,
og bendir stofnunin réttilega á, að
tekjuhalli ríkissjóðs, gjöld umfram
tekjur, gefi hagstæðari mynd en efni
standa til. Það kemur til af því að þar
segir ekki frá heildarhallanum, þar
sem svo margt er fjármagnað með
lánsfé.
Kosningakeimur að sumu
í þjóðhagsspánni segir, að eftir
uppgjör virðisaukaskatts í aprílbyij-
un megi ætla að yfirdráttur ríkis-
sjóðs við Seðlabankann verði um 7
milljaröar króna. Yfirdrátturinn hafi
vaxið hröðum skrefum og enginn
yfirdráttur hafi verið í árslok 1990.
DV greindi í gær frá helstu niður-
stöðum þjóðhagsspár að ööru leyti.
Þannig á framleiðslan í ár að vaxa
um eitt prósent frá því í fyrra og tekj-
ur þjóðarinnar að vaxa um 2,1 pró-
sent. Þaö er svipaður hagvöxtur,
vöxtur framleiðslunnar, og spáð er í
iðnríkjunum í heild á árinu í ár.
Neysla og fjárfesting verði samtals
1,4 prósent meiri en í fyrra og þjóðar-
útgjöld alls 1,9 prósent meiri. Hallinn
á viðskiptum við önnur lönd verði
nokkru minni en í fyrra, eða 2,4 pró-
sent samanborið við 2,7 prósent í
fyrra.
Þjóðhagsstofnun spáir 6-7 prósent
verðbólgu í ár. Segja má, að það beri
kosningakeim að birta þá spá rétt
fyrir kosningar, þar sem spáin gerir
ráð fyrir minni verðbólgu en flestar
aðrar spár í seinni tíð. Þannig hefur
Félag iðnrekenda spáö 9 prósent
verðbólgu á árinu og tímaritið Vís-
bending 12 prósent. Reynslan hefur
sýnt, að spár Þjóðhagsstofnunar hafa
yfirleitt gert ráð fyrir mun minni
verðbólgu en veriö hefur og þannig
þjónað viðkomandi ríkisstjórnum
hverju sinni (kannski óafvitandi).
Hitt er rétt, að margt í þessari spá
styður stjórnarstefnuna ekki. -HH
Nýtt bindi af reyfaranum um Stöð 2:
Málaferli aldarinnar í uppsiglingu?
Nú virðist stefna í einhver mestu
málaferli í íslensku viöskiptalífi
eftir að fram kom í vikunni beiöni
Fjölmiðlunar sf., en að því félagi
stendur meirihluti hluthafa í Stöð
2, um að fá dómkvadda matsmenn
til að kanna hvort Verslunarbank-
inn hafi veitt réttar upplýsingar
um skuldir Stöðvar 2 þegar þeir
Fjölmiðlamenn keyptu 250 milljóna
króna hlutafé í sjónvarpsstööinni.
Lögmaður Eignarhaldsfélags
Verslunarbankans, Jónas Aðal-
steinsson, krafist þess svo fyrir
bæjarþingi Reykjavíkur í fyrradag
að ósk Fjölmiðlunar sf. um dóm-
kvadda matsmenn yrði vísað frá.
Krafa Eignarhaldsfélagsins verður
tekin fyrir í bæjarþinginu mánu-
daginn 22. febrúar.
Staðan nokkur hundruð
milljónum verri
Þetta mál er 'hart á móti hörðu
eins og öli mál sem snúast um við-
skipti. Hluthafarnir innan Fjöl-
miðlunar sf., en þar eru fremstir í
flokki íjórmenningarnir Jóhann J.
Ólafsson, Haraldur Haraldsson,
Jón Ólafsson og Guðjón Oddsson,
telja að skuldir Stöðvar 2 hafi verið
nokkrum hundruöum milljóna
meiri en Verslunarbankinn gaf
þeim upp.
Eignarhaldsfélagið byggir hins
vegar frávísun sína fyrir bæjar-
þingi á því aö Verslunarbankinn
hafi ekki verið seljandi hlutabréf-
anna á sínum tíma heldur íslenska
sjónvarpsfélagið hf., þeir Jón Óttar,
Hans og Ólafur H. Jónsson. Þá seg-
ir félagið að fyrirtækið Fjölmiðlun
sf. hafi ekki fundist á firmaskrá
hinn 2. apríl síðastliðinn og þar af
leiðandi skorti matsbeiðanda aðild-
arhæfi að máhnu. Fleiri rök eru
nefnd til.
Þrasið um Stöð 2 og skuldir stöðv-
arinnar er ekki nýtt af náUnni fyr-
ir almenning. Lesendur DV hafa
fylgst með þessum reyfara í bráð-
um eitt og hálft ár, oft daglega. í
Deilan um Stöð 2
Milljónir
kr.
1500
1000
500
i i
í reynd
1300 ♦
| Upplýst
> f 1
800
Skuldir Eignir
Deilan um Stöð 2 snýst um að Eignarhaldsfélag Verslunarbankans hafi
upplýst um mun minni skuldir stöðvarinnar við sölu á hlutabréfum en
þær raunverulega voru.
þessari umíjöllun hefur ítarlega
komið fram að skuldir stöðvarinn-
ar á haustdögum 1989 voru á reiki.
Ballið byrjaði með
dansi Hekluhópsins
Ballið byrjaði í nóvember 1989
þegar DV birti fréttir af því að fyrir-
tækin Hekla, Vífilfell og Hagkaup,
Fréttaljós
Jón G. Hauksson
síöar bættust Prentsmiðjan Oddi
og Bíóhöllin í hópinn, ættu í við-
ræðum við Eignarhaldsfélag Versl-
unarbankans um kaup á Stöð 2.
Eftir nokkurra vikna viðræður
birti DV 22. desember 1989 frétt um
að þessar viðræður væru komnar
í hnút þar sem hvorugur gæfi eftir.
Ágreiningurinn var fyrst og fremst
um kaupverðið á Stöð 2 vegna
óvissu um skuldastöðu stöðvarinn-
ar. •
Hekluhópurinn svonefndi haföi
ráöið til sín Símon Gunnarsson,
löggiltan endurskoðenda, sem farið
hafði yílr skuldastöðu Stöðvar 2 og
hans mat var að skuldirnar væru
meiri en Verslunarbankinn taldi
þær vera. Einn úr hópnum sagði
við DV á þessum tíma að „of mikið
væri undir teppinu".
Söguleg flugeldasýning
á gamlársdag 1989
A gamlársdag, eftir sex vikna við-
ræður, hófst síðan mikil flugelda-
sýning í Verslunarbankanum. Um
hádegisbilið á gamlársdag var
Hekluhópurinn kvaddur á skyndi-
fund í bankanum. Þar var hópnum
tilkynnt að mál heföu þróast svo
að á hluthafafundi Stöðvar 2 hefði
verið samþykkt hlutafjáraukning
úr 5,5 milljónum í 405 milljónir.
Jafnframt aö Eignarhaldsfélag
Verslunarbankans hefði tekið að
sér að ábyrgjast sölu á 250 milljóna
króna hlut. Einnig að fyrri aðaleig-
endur, Jón Óttar, Hans Kristján og
Ólafur H. Jónsson, ætluðu að út-
vega hlutafé upp á 150 milljónir
króna. Eftir þessar fréttir hætti
Hekluhópurinn við kaupin.
Á þessum tíma var talað um það
í fjölmiðlum að Eignarhaldsfélagið
ætti þessar 250 milljónir, að það
hefði breytt skuldum í eignir vegna
sameiningar bankanna íjögurra í
Íslandsbanka. Svo virðist hins veg-
ar ekki hafa verið samkvæmt frá-
vísunarbeiðni Eignarhaldsfélags-
ins í fyrrdag í bæjarþingi Reykja-
víkur.
Formennirnir I forystu
um kaup á stöðinni
Næsta skref var að formenn
verslunarsamtakanna þriggja,
Haraldur Haraldsson, Guðjón
Oddsson og Jóhann J. Ólafsson,
ásamt Jóni Ólafssyni í Skífunni,
keyptu meirihlutann, 250 milljónir.
Kom fram í fréttum að hugmyndin
kviknaði yfir máltíð á nýárskyöldi
á Hótel Holti. Þá kom hópur Ólafs
H. Jónssonar og Jóns Óttar með 150
milljónir inn í stöðina. Eignar-
haldsfélag Verslunarbankans var
með 100 milljönir í hlutafé í stöð-
inni en hlutaféð hafði verið aukið
um þá upphæð. Samtals gerði þetta
hlutafé upp á 505 milljónir.
Samstarfssamningur
til ársins 1992
Förum hratt yfir framhaldið. 22.
mars 1990 var gert skriflegt sam-
komulag á milli Eignarhaldsfélags
Verslunarbankans og meirihlutans
í Stöð 2 um að öll ágreiningsmál
um skuldastöðuna væru úr sög-
unni. Jafnframt aö Eignarhalds-
félagið héti því aö starfa til byrjun
ársins 1992 með meirihluta-hlut-
höfunum og tryggja einnig að nú-
verandi meirihluti héldi styrk sín-
um. Þá samþykkti Eignarhalds-
félagið að veita stöðinni 90 milljóna
króna ábyrgð en í framhaldi af
þessari ábyrgð tók íslandsbanki
stöðina í viðskipti. Takið eftir að
þessi samstarfssamningur Eignar-
haldsfélagins og meirihlutans
rennur út um næstu áramót.
Eftir stendur þrætueplið
Eftir stendur auðvitað sjálft
þrætueplið. Hvað voru skuldir
Stöðvar 2 miklar þegar hlutaféð var
selt? í viðræðum við Hekluhópinn
1 nóvember 1989 var tölunni 1 millj-
arði lengi vel veifað framan í hóp-
inn. Síðan hækkaði hún. Rætt var
um töluna 1.300 milljónir, sem
raunar gerði þá næstum 1.400 millj-
ónir, eftir að riftunarkrafa Páls í
Pólaris var samþykkt.
Heildareignir voru á sama tíma
metnar á um 800 milljónir í reikn-
ingum, þar af var dreifikerfið metið
á um 450 milljónir og var það mest
vegna einkaleyfisins á rás stöðvar-
innar á metrabylgjusviðinu. Til
viðbótar var lokaður aðgangur
næstum 50 þúsund afruglara í
landinu að dreifikerfinu talinn
styrkja dreifikerfið mjög í sessi sem
eign.
Mismunurinn á 1.300 milljóna
skuld og 800 milljóna eign er um
500 milljónir króna. Það er sú upp-
hæð sem Jóhann J. Ólafsson,
stjórnaformaður Stöðvar 2, segir
að Verslunarbankinn hafi sagt að
vantaði inn í stöðina. Reyndin var
hins vegar önnur, það vantaði
hundruðum milljóna meira inn
vegna meiri skulda en upplýsingar
hafa verið um. Um þetta atriöi
snýst framhaldið og vegna þes er
óskin um dómkvadda matsmenn til
komin.
Þetta mál veröur örugglega á dag-
skrá hér í DV áfram. Þetta er reyf-
ari.
-JGH