Dagblaðið Vísir - DV - 29.06.1991, Side 15

LAUGARDAGUR 29. JÚNÍ 1991.
15
Jæja, sagði maðurinn
Ég var staddur á biöstofu hjá
lækni og þarna sátu nokkrir sjúkl-
ingar og mændu hver á annan eða
horfðu í gaupnir sér; Einn og einn
fletti gömlum Vikum og dönskum
heimilisblöðum með myndum af
frægu fólki og það ríkti þögn á bið-
stofunni. Grafarþögn.
Mikið hlýtur þetta fólk að vera
lasið, hugsaði ég, án þess þó að sjá
nokkur vegsummerki um veikind-
in og velti því fyrir mér hvað lækn-
irinn gæti gert fyrir jafnlasið fólk
sem bar sig svona vel og bar sínar
þjáningar í hljóði. Enginn veit hvað
þaö hefur þjáðst og mér dettur ekki
í hug að gantast með sjúkdóma
annarra né heldur þá þögn sem
grúfði yfir þessari biðstofu.
Seinna frétti ég að það væri ekki
til siðs að tala á biðstofum og þá í
mesta lagi í. hálfum hljóðum, líkt
og gert er viö jarðarfarir eða annað
messuhald í virðingarskyni við guð
og hinn látna, ef því er að skipta.
Nú var að vísu enginn dáinn á bið-
stofunni en fólk, sem er lasið og
þarfnast læknis, á kannske ekki
langt eftir og sjálfsagt vill enginn
vera með ábyrgðarlaust hjai í við-
urvist hinna feigu og allavega leið
mér bara notalega þarna í þögn-
inni.
Ég skoðaði skófatnaðinn hjá
manninum sem sat andspænis mér
og virti fyrir mér uppgjafarsvipinn
á andliti hans, giskaði á að þetta
væri millistéttarmaður, sennilega
búinn að vera giftur í þrjátíu ár
miðað við vonleysið í yfirbragðinu.
Hafði týnt framavonum sínum ein-
hvers staðar á lífsleiðinni fyrir
langalöngu, faglærður án þess að
vera verkmenntaður (bóklærðir
menn eru ekki verkmenntaðir) því
hendur hans voru fíngerðar og vel
hreinsað undan nöglunum. Sjálf-
sagt með magasár, hugsaði ég, eða
gat á skeifugörninni. Hann fletti
dagblaði án þess að lesa það.
Eg kíkti yfir öxlina á sessunaut
mínum og las um harmleikinn í
Mónakó þegar eiginmaður Karól-
ínu fórst á hraðbáti. Þetta var gam-
alt Hjemmet, útjaskað og þrautles-
ið, og fór ekki á milli mála að ís-
lenskir sjúkhngar á þessari bið-
stofu vissu allt um sorgir Karólínu
og ég heföi tekiö þátt í þessum sorg-
um hennar hefði ég ekki verið ný-
búinn að lesa það í nýjustu slúður-
dálkunum aö Karólína væri orðin
ástfangin aftur sem sýnir að maður
getur aldrei reitt sig á sorgina. Hún
gleymist ef ekki væri fyrir ársgöm-
ul dönsk slúöurblöð á biðstofum
hjá læknum og rökurum og öðru
góðu fólki sem heldur upp á sagn-
fræðilegar bókmenntir.
í kompaníi
við líffærin
Hvað gerir maður á biðstofum
undir svona kringumstæðum? Bíð-
ur og bíöur. Tekur eftir bólunni í
andhti konunnar á móti, borar í
neflð, grefur upp gömul minnisblöö
úr vösum sínum. Ónýta aðgöngum-
iða, kvittun úr Hagkaupi og rukk-
unarbréf frá bankanum. Æ, æ,
gleymdi ég nú að borga þetta og
vanskilavextimir hrannast í huga
mínum upp og skyndilega er ég
hættur að virða fyrir mér þjáning-
arbræöur mína á biðstofunni;
hættur aö hafa áhyggjur af heilsu
minni og byrjaður að hafa áhyggjur
af fjármálum mínum. Sem er auð-
vitað rökrétt, því bakverkir geta
beðið og kvefið, hálsrígurinn og
innantökurnar geta beðið. Það eru
fjármálin sem hafa forgang og fjár-
málin þola enga bið.
Ég fór aö ókyrrast þarna á ,bið-
stofunni og sjá eftir þessari tíma-
eyðslu innan um sjúkt fólk þar sem
tíminn stóð í staö og þögnin tók
mann á taugum og samviskan nag-
aöi sig inn að buddunni í vasanum.
Tímanum væri betur varið á bið-
stofu hjá bankastjóra eða í kunn-
ingjahópi eða á kaffihúsi í komp-
aníi við annað heldur en fjársjúk
líffæri! Mikið væri nú biðin á bið-
stofunni þægilegri við að hlusta á
vitsmunalega umræðu eða rödd
almenningsálitsins. Þó ekki væri
nema að fræðast um hagi hins
venjulega manns sem beið þarna í
þolinmæði eftir að röðin kæmi að
honum.
Rödd fólksins
í miðjum þessum hugleiðingum
varð mér að ósk minni. Inn vék sér
á biðstofuna maður á miðjum aldri
eöa vel rúmlega það, nokkuð
þreytulegur í útliti og framgöngu
en ekki búinn að setja upp ar-
mæðusvipinn sem tilheyrði þess-
um stað. Bar það með sér að vera
lífsreyndur og ráðsettur.
Fólkið í biösalnum gaut augun-
um að aðkomumanni, án þess þó
að líta upp úr blaðalestri sínum eða
gaupnum, og hélt svo áfram að
þegja. Maðurinn fann sér sæti og
leit yfir hópinn. Staðnæmdist við
sama manninn og ég hafði verið
að virða fyrir mér, þennan með
magasárið og skeifugörnina, og
segir: „Nei, þú hér?“
Það slær þögn á þögnina og fólkið
lítur upp.
„Já, sæll vertu, Guðjón," segir sá
með magasárið og lítur feimnislega
til beggja hliða eins og hann sé að
biðjast afsökunar á því að taka til
máís í þessari grafarhvelfingu.
Honum er greinilega ekkert um
það gefið að rekast á mann við þess-
ar aðstæður, sem þekkir hann og
Laugardags-
pistill
Ellert B. Schram
talar til hans. En fær ekki undan
vikist. Hér eru augsýnilega gamlir
kunningjar eða skólabræður að
hittast og fagnaðarfundur.
„ Allt gott að frétta?" spyr Guðjón.
„Jú, takk, allt gott að frétta," seg-
ir sá með magasárið.
„Þú ert enn á sama stað?“ spyr
Guðjón.
„Já, já, ég er enn á sama staö.“
Nú þarf Guðjón að hugsa sig um,
eins og hann skorti umræðuefni,
en segir svo að bragði:
„Það er meiri blíðan.“
„Já, það er nú meiri blíðan," seg-
ir sá sem er á undan í biðröðinni
og liggur undir þeim grun mínum
að vera með magasár. Lítur út um
gluggann í heitri bæn um að þessu
samtali fari nú senn að linna.
En aðkomumaöurinn gefur sig
ekki og heldur áfram.
„Þaö var gaman að sjá þig hérna.“
„Já, sömuleiðis, það er gaman aö
sjá þig.“
Ásamastað
Svo kemur hlé á þetta samtal.
Guðjón aðkomumaður kemur sér
betur fyrir, setur olnbogana á lærin
og hallar sér fram. Magasársmað-
urinn gerir eins. Lítur í áttina að
dyrum læknisins og bíður þess með
óþreyju að komast burtu úr þessari
klípu sem hann er kominn í. Aðrir
þeir sem sitja á biðstofunni fletta
enn blöðum en samtalið fer auðvit-
að ekki fram hjá neinum.
„Jæja, Siggi minn.“ (Hann var þá
ekki nafnlaus, þessi óþekkti sjúkl-
ingur með magasár og skeifugarn-
argat.) „Svo þú segir þetta. Allt
bara gott að frétta?"
„Já, já, það er ekkert að frétta
nema allt við þaö sama.“
Magasárs-Siggi sér nú að hann
verður að sýna kurteisi á móti og
undan þessu samtah verður ekki
vikist. Tekur frumkvæðið og segir:
„Það var gaman að sjá þig. Er ekki
allt gott að frétta af þínu fólki?"
„Jú, jú, blessaður vertu. Allt við
það sama,“ segir Guðjón.
„Og þú ert enn á sama stað?.“
„Jú, jú, mikil ósköp.“
„Það er nú meiri blessuð blíðan."
„Já, það má nú segja, alltaf sama
blíðan dag eftir dag,“ segir Guðjón
aðkomumaður og svo verður þögn.
Þeir rugga sér báðir í lendunum
og róa fram fyrir sig. Eru farnir að
tala hægar með lúéum á milli. Að-
lagast umhverfinu en fólkið leggur
við hlustirnar. Sumir þykjast enn
vera að lesa blöðin en eru hættir
fletta. Horfa út í loftið og hlusta.
Það er núþað!
„Það er lítið í fréttum þessa dag-
ana,“ segir Guðjón.
„Það má nú segja. Það er bara
ekkert í fréttum þessa dagana,"
segir Siggi.
„Nú ætla þeir að fara að ganga í
Evrópubandalagið."
„Já, er það ekki?“ segir Siggi
áherslulaust og áhugalaust.
„Jú, jú, nú er ekki talað um neitt
nema þetta Evrópubandalag."
„Já, það er meira hvað er talað
um þetta Evrópubandalag."
„Alveg er ég á móti þessu Evr-
ópubandalagi eöa EFTA eða hvað
það nú heitir," segir Guðjón.
„Já, sama segi ég. Er þetta nokk-
uð fyrir okkur? Ekkert nema
fundahöld og svo vita þeir ekki
einu sinni hvað þeir eru að sam-
þykkja á fundunum."
„Þetta er nú meiri bölvuð vitleys-
an. Vita ekkert hvað þeir eru að
tala um.“
„Já, þetta er nú meiri bölvuð vit-
leysan," segir Siggi með magasárið.
„Allt sama tóbakið."
Nú varð langt hlé á samtalinu.
Evrópubandalagið var afgreitt,
veðrið var útrætt og umræöuefnin
virtust tæmd. Andrúmsloftiö á bið-
stofunni var um það bil að komast
í eðlilegt ástand þegar Guðjón að-
komumaður byrjar aftur.
„Jæja,“ segir hann stundarhátt
og andvarpar.
„Það er nú það,“ segir Siggi og
andvarpar líka.
„Svo þú segir þetta?“ segir Guð-
jón.
„Já, já,“ segir Siggi. „Maður segir
svo sem ekki neitt, nema allt gott.“
„Og allt óbreytt?'1
„Já, já, það má eiginlega segja
þaö. Þetta er allt við það sama. Seg-
ir þú ekkert í fréttum?"
„Nei, nei, það er ekkert að frétta.“
Svo var hlé.
Á vitlausri biðstofu
„Jæja,“ sagði Guðjón eftir drykk-
langa stund og nú var Siggi hættur
að taka undir. Sat bara og reri sér
í stólnum.
Ekki opnuðust dyrnar á herbergi
læknisins og biðstofan var hljóðlát,
nema veikluleg kona hóstaöi kurt-
eislega úti í horni.
„Jæja, Siggi minn, svo þú segir
þetta.“
Ekkert svar, enda ljóst að menn-
irnir höföu komið því að sem þeir
þurftu að segja og þessar uppbyggi-
legu samræður voru á enda. Eg
teygði mig eftir Familie Journal og
las meira um Karólínu í Mónakó.
Guðjón gerir þó eina tilraun enn.
Hann spyr: „Ertu eitthvað lasinn,
Siggi minn?
„Nei, ég er að bíða eftir resepti
fyrir konuna mína. Hún hefur ver-
ið slæm af kvefi."
Allt í einu réttir Guöjón aðkomu-
maður úr sér og bölvar upphátt.
„Er þetta ekki biðstofan hjá
nýrnasérfræðingnum?"
„Nei, Guðjón minn,“ segir Siggi.
„Þetta er hjá háls-, nef- og eyrna-.“
„Nú, hver djöfullinn, þetta er vit-
laus læknir," segir Guðjón og rauk
á dyr og skildi bæði mig og Sigga
eftir umræðulausa og reseptslausa.
Það var þó alténd gott að þeir
skildu hittast, gömlu félagarnir.
Þeir höfðu frá svo mörgu að segja!
Maður verður greinilega að mæta
á biðstofum til aö uppgötva anda-
giftina í þjóðfélaginu og fylgjast
með almenningsálitinu. Þar er, jú,
þverskurðurinn mættur.
Ellert B. Schram