Dagblaðið Vísir - DV - 08.07.1991, Blaðsíða 15

MÁNUDAGUR 8. JÚLÍ 1991.
15
íslensk „hag-
sQórnarlist"
„Síðasta átak sem gert var í uppbyggingu orkufreks iðnaðar var bygg-
ing Járnblendiverksmiðjunnar á Grundartanga."
Lesandi góður. Öllum þeim sem
fylgjast með þjóðfélagsmálum á ís-
landi þessa dagana má vera ljóst
að hin tíðu gjaldþrot gjaldeyris-
skapandi og gjaldeyrissparandi at-
vinnufyrirtækja er þróun sem fær
ekki staðist til lengdar. Tímabund-
inni niðursveiflu í efnahagslífinu
er ekki um að kenna, til þess hafa
gjaldþrotin verið of mörg og staðið
yfir í of langan tíma.
Tímabundinni niðursveiflu, þó
stór sé, verður ekki kennt um hrun
heilu atvinnugreinanna samtímis.
Atvinnugreina svo sem skipa-
smíðaiðnaðar, fiskeldis, loðdýra-
ræktar, ullariðnaðar, rækju-
vinnslu og allt hvað þetta nú heitir
sem ekki hefur rekstrargrundvöll
á íslandi í dag.
Gálgafrestur til hvers?
í öllum þessum fyrirtækjum og
atvinnugreinum hafa menn átt við
ýmiss konar rekstrarvandamál að
etja, sum hefur tekist að leysa en
önnur ekki, eins og gengur. En
stóru skýringarnar á því hvernig
komið er finnum við ekki í innan-
hússvandamálum einstakra fyrir-
tækja og atvinnugreina. Stóru
skýringarnar liggja í því að stjórn-
völd hafa ekki skapað þessum at-
vinnugreinum viðunandi rekstrar-
grundvöll til lengri tíma.
Menn virðast gleyma því of oft,
að í kjölfar hruns í undirstöðuat-
vinnugreinum fylgir ávallt hrun
og samdráttur í margvíslegum
þjónustugreinum í kjölfarið. Og
síðast en ekki síst er rétt að benda
á að við slíkar aðstæður dragast
tekjustofnar opinberra aðila veru-
lega saman. Þannig hangir í raun
allt hagkerfið aftan í afkomu undir-
KjaUarinn
Brynjólfur Jónsson
hagfræðingur
stöðuatvinnuveganna.
Það er því lykilatriði fyrir alla,
opinbera starfsmenn, innflytjend-
ur, iðnaðarmenn, bændur, at-
vinnurekendur, verkafólk og alla
íslendinga, að einhverjum undir-
stöðuatvinnugreinum, fleirum en
fiskveiðum, fiskvinnslu og stóriðju,
séu sköpuð viðunandi rekstrarskil-
yrði í landinu. Það hefur ekki verið
gert. Og á meðan svo er er vita til-
gangslaust að vera að sóa tíma, fé
og fyrirhöfn í að bjarga þessum
atvinnugreinum.
Staðreyndin er sú að allar slíkar
björgunaraðgerðir eru í raun ekk-
ert annað en gálgafrestur. Og til
hvers ættu menn að vera að kaupa
sér gálgafrest ef ekki á að nota
hann til neins!? Það er aöferð til
að tapa verðmætum hratt og örugg-
lega að fást við atvinnurekstur sem
enginn grundvöllur er fyrir, og
ekki réttlætanlegt að gera slíkt,
nema því aðeins að það ástand sé
tímabundið. - Svo virðist ekki vera!
Ríkisstjórnin á leik
Fyrst verður að fá svar frá opin-
berum aðilum hvaða almennu
rekstrarskilyrði ætla þau að skapa
samkeppnisiðnaðinum? Ef svarið
er „engin“, eða „óbreytt", eða
„svipuð og verið hefur“, þá er skyn-
samlegast að pakka samkeppnis-
iðnaðinum nánast öllum saman í
hvelli og hætta, áður en meiri skaði
hlýst af starfseminni fyrir alia. Ef
það er stefna stjórnvalda, þá fer
ríkisstjórnin í fararbroddi fyrir
mestu uppgjafar- og aumingja-
stefnu í atvinnumálum sem þekkst
hefur á íslandi lengi, og er þá mik-
ið sagt. í beinu framhaldi af slíku
munu þúsundir ungra íslendinga
flæmast af landi brott fyrir árið
2000.'
Álver eitt og sér er ekki nægjan-
leg viðbót í íslenskum atvinnumál-
um, og alls ekki, ef fórna á fjölda
annarra undirstöðuatvinnugreina
á sama tíma. Álver átti alltaf að
vera viðbót við, en ekki að koma í
staðinn fyrir þróttmikinn og íjöl-
breyttan samkeppnisiðnað.
Síðasta átak sem gert var í upp-
byggingu orkufreks iðnaðar var
bygging Járnblendiverksmiðjunn-
ar á Grundartanga. Þá verksmiðju
vígði Hjörleifur Guttormsson fyrr-
verandi iðnaðarráðherra árið 1979
og lagði að henni hornstein við
hátíðlega athöfn. Síðan hefur mikið
verið talað, skrifað og fundað um
frekari uppbyggingu orkufreks
iðnaðar, en ekkert gert. Fyrst í stað
átti að byggja kísilmálmverk-
smiðju á Reyðarfirði. Ekkert varð
úr öllum þeim áformum annað en
ræður, skrif, fundir, tímasóun og
kostnaður fyrir opinbera aðila. Það
er búið að draga þetta þjóðfélag á
asnaeyrunum í 12 ár með nýjum
og nýjum væntingum um átak í
stóriðjumálum. Getur einhver full-
yrt í dag að því verði ekki haldið
áfram næstu 12 árin?
Sérsamningar fyrir alla?
Vonandi verður fljótlega tekið
nýtt stórt skref til frekari uppbygg-
ingar orkufreks iðnaðar. Þegar af
því verður verður líka gerður „sér-
samningur“ við eigendur þess iðju-
vers um það að þeir þurfi.ekki að
lúta íslenskri hagstjórn. Það er
stærsti ávinningurinn við slík fyr-
irtæki að þau eru bólusett gegn ís-
lenskri „hagstjórnarlist“ strax á
teikniborðinu. Því má treysta því
að þau starfi til frambúðar í land-
inu sem undirstöðuatvinnuvegur
sem treystandi er á.
En ef vel á að vera þarf þetta þjóð-
félag öflugan sjávarútveg og fisk-
vinnslu af öllu tagi, orkufrekan
iðnað, og að auki þróttmikinn sam-
keppnisiðnað fjölbreyttan, og sem
treystandi er á. Þannig þjóðfélagi
viljum við öll búa í. - Er kannski
leiðin til þess sú að gera sérsamn-
inga um rekstur hvers og eins slíks
fyrirtækis, eins og gert er varðandi
stóriðjuna?
Lesandi góður. Af hverju mega
bara útlendingar bólusetja at-
vinnustarfsemi sína gegn íslenskri
„hagstjórnarhsf‘? Af hverju þurfa
þeir að gera það? Það er vegna þess
að efnahagsstjórn íslenskra stjórn-
valda er ekki treystandi, hefur ekki
verið það á undanförnum áratug-
um, og engar líkur eru á að svo
verði á næstunni, því miður.
Brynjólfur Jónsson
„Af hverju mega bara útlendingar
bólusetja atvinnustarfsemi sína gegn
íslenskri „hagstjórnarlist“? Af hverju
þurfa þeir að gera það?“
Ótryggðir og ranglega skráðir bílar:
Erhægtaðakaá
þeim árum saman?
Þegar við hjónin fluttum búferl-
um um stundarsakir til Bandaríkj-
anna fyrir þremur og hálfu ári seld-
um við bílakost okkar. Um var að
ræða tvo bíla og segir ekki frekar
af sölu annars bílsins. Sú sala gekk
fyrir sig á eðlilegan hátt eins og
hver önnur viðskipti. En um hinn
gegnir öðru máh.
Sá bíll er enn á mínu nafni þrátt
fyrir ítrekaðar tilraunir í þá átt að
fá núverandi eiganda, sem er annar
í röðinni frá okkur, til þess að skrá
bílinn á sitt nafn. Á hverju ári
koma tilkynningar um bifreiða-
gjöld. Nú nýlega kom ein slík. Þar
sem ég var stödd á landinu barst
hún mér í hendur.
Enginn misskilningur
Ég ætlaði ekki að trúa mínum
eigin augum og hélt að hér hlyti
aö vera um einhvern misskilning í
„tölvunni" hjá bifreiðaskoðuninni
að ræða.
Svo reyndist ekki. Ég fékk þær
upplýsingar að ég væri enn skráð
eigandi bifreiðarinnar G-21821. Ég
hef ekki handbært afsal og heldur
ekki nafn þess sem keypti bílinn
af þeim sem keypti hann af mér.
Enda tel ég ekki ástæðu til þess að
fylgjast með hvað verður um bíl
eftir að hann er seldur.
Mér finnst óviðkunnanlegt að
vera skráð eigandi þegar þrjú ár
Kjallarinn
Anna Bjarnason
blaðamaður
eru síðan ég seldi bílinn. Mig lang-
aði til þess að finna nafn eigandans
til þess að benda honum á þessa
röngu skráningu. Mér var ráðlagt
að hafa samband við tryggingafé-
lögin, þar hlyti bíllinn aö vera
skráður á rétt nafn.
Er bíllinn ótryggður?
Ég hafði samband við þau átta
tryggingafélög sem skráð eru á
gulu síðunum í símaskránni. Ékk-
ert þeirra kannaðist við að bíll nr.
G-21821 væri tryggður hjá þeim.
Þannig lítur einna helst út fyrir
að viðkomandi bíleigandi hafi bif-
reið sína ekki einungis ranglega
skráða á fyrri eiganda heldur aki
hann einnig um á ótryggðri bifreið.
í einfeldni minni hélt ég að þetta
væri ekki hægt. Ég hélt að menn
yrðu að sýna fram á að þeir hefðu
bíl sinn réttilega tryggðan er þeir
færðu bílinn til skoðunar. Ég hélt
einnig að þegar menn greiddu til-
„Eg hélt aö menn yrðu að sýna fram á
að þeir hefðu bíl sinn réttilega tryggðan
er þeir færðu bílinn til skoðunar. Eg
hélt einnig að þegar menn greiddu til-
skilin gjöld af bílum sínum vildu þeir
hafa allar upplýsingar sem réttastar.
skilin gjöld af bílum sínum vildu
þeir hafa allar upplýsingar sem
réttastar. En það er öðru nær.
Langar mig því til þess að skora
á eiganda bifreiðarinnar G-21821 að
hann láti hið fyrsta skrá bifreiðina
á sitt eigið nafn.
Hins vegar er rétt að taka fram
að bifreiðagjöld hafa verið greidd
af bifreiðinni á réttum tíma.
Hvort þessi bíleigandi ekur svo
um á ótryggðri bifreið hlýtur alfar-
ið að vera hans mál. Mér finnst
samt ekki ótrúlegt að ég yrði kölluð
til ábyrgðar ef eitthvað kæmi upp
á og bíllinn lenti t.d. í árekstri sem
hann bæri ábyrgð á, þar sem ég er
skráð eigandi bílsins, ef rétt reynist
að bíllinn sé hvergi tryggður.
Anna Bjarnason