Dagblaðið Vísir - DV - 21.01.1992, Blaðsíða 25

ÞRIÐJUDAGUR 21. JANÚAR 1992.
25
Lífsstm
Afstada Neytendasamtakanna til GATT:
ÁrsskýrslaÁTVRfyrir árið 1991:
J ákvæð að öllu leyti
- segir Jóhannes Gunnarsson, formaður Neytendasamtakanna
„Neytendasamtökin leggja á það
áherslu að með GATT-samningun-
um er verið að taka fyrsta skrefið í
því að gera viðskipti með landbúnað-
arvörur, allar reglur þar að lútandi,
sanngjarnari og að eðlileg sam-
keppni ríki um sölu á þessari vöru á
heimsmarkaði," sagöi Jóhannes
Gunnarsson, formaður Neytenda-
samtakanna, í samtali við DV.
„Alþjóðasamtök neytenda lögðu
fram kröfu fyrir þó nokkru síðan sem
gekk lengra heldur en gert er ráð
fyrir í þeim drögum sem nú hggja
fyrir. Við teljum aö þama hefði átt
að ganga lengra, bæði hvað varðar
innanlandsstuðning við tindbúnað
og að draga úr útflutningsuppbótum
með það að markmiði að hætta þeim
alveg. Við teljum samt sem áður að
þetta sé jákvætt fyrsta skref sem ver-
ið er að stíga.
ísland er háð
heimsviðskiptum
Neytendasamtökin telja fuha
ástæðu til þess að minnast á það að
GATT-viðræðumar núna snúast
ekki einvörðungu um landbúnað,
þær snúast um annað og miklu
meira. Þama er um að ræða bæði
lækkun tolla á vörum sem við flytj-
um inn og lækkun á mikilvægum
vörutegundum sem við seljum út.
Við leggjum áherslu á það að ísland
er afar háð heimsviðskiptum, við
seljum flest það sem við framleiðum
í landinu og flyfjum inn að sama
skapi. Þess vegna er það afar brýnt
fyrir ísland ef á að tryggja sem best
lífskjör hér að heimsmarkaðsvið-
skipti almennt séu sem ftjálsust. Það
er best að það sé sem minnst af höft-
Matvöruverð gæti lækkað um 10-20% með tilkomu GATT-samninganna.
um og tohum.
Við flytjum inn yfir helming af
þeim landbúnaöarvörum sem við
neytum og það eru vörur sem við
getum ekki framleitt í landinu,
ávextir, kaffi, kom og margt fleira.
Aðild okkar að GATT á sínum tíma
og verulegar tollalækkanir á fjöl-
mörgum mikilvægum útflutnings-
vörum okkar á mjög mikilvægum
mörkuðum skilaði okkur miklum
ávinningi. Við megum ekki gleyma
því,“ sagði Jóhannes.
Engin hætta fyrir hendi
„Með þessum drögum nú er verið
að opna örlitla rifu á hurð aukinna
markaösviðskipta með þessa vöm.
Þessi stóra hætta fyrir íslenskan
landbúnað, sem hefur verið máluð á
vegg, er ekki fyrir hendi að okkar
mati.
í fyrsta lagi verður, út frá heil-
brigðisástæðum, nánast ekkert hrátt
kjöt flutt inn til landsins. Ýmis fersk
mjólkurvara mun vegna fjarlægðar
ekki veröa flutt inn í landið. Hvað
er þá eftir? Þaö eru unnar kjötvörar,
unnar mjólkurvörur og til viðbótar
ferskt grænmeti og afskorin blóm,
en tvennt það síðástnefnda hefur
verið flutt inn í stórum stíl hingað til.
Það verður heimilt með GATT-
samningnum að flytja inn með lágum
tollum 3% af innanlandsneyslu
hverrar vörutegundar. Aht fram yfir
það ber vemdartolla og því engin
samkeppni í því tilfehi. Það eru
reyndar fleiri möguleikar til þess að
vernda innlenda framleiðslu.
Gætti þýtt 10-20% lækkun
vöruverðs
Það eru það miklar hömlur að við
sjáum enga hættu fyrir innlenda
framleiðsluaðila. Hins vegar sjáum
Neytendur
við fyrir okkur að sú mikla sam-
keppni sem mun koma inn um þessa
rifu, mun knýja á um að nauðsynleg
hagræðing í íslenskum landbúnaði
muni ganga hraðar fyrir sig en eha.
Norska Neytendaráðið hefur látið
reikna út fyrir sig hvaða þýðingu
þetta muni hafa fyrir neytendur.
Niðurstaðan er sú að þetta muni
lækka verð á matvörum að meðaltali
um 10-20% í Noregi. Það er margt
svipað varðandi landbúnaðarmálin í
Noregi og á íslandi og því er full
ástæða th þess að ætla að þetta verði
einnig að veruleika héma.
Því er mín niðurstaða sú að drögin
séu íslendingum hagstæð og um leið
hafna ég því að þau séu óhagstæð
íslenskum landbúnaði. Ef eitthvað
er þá opnast möguleikar fyrir hag-
kvæman útflutning á íslenskum
landbúnaöarvömm,“ sagði Jóhann-
esaðlokum. -ÍS
Bjómeyslan hefur náð jafnvægi
„Tilkoma bjórsins árið 1989 jók
hehmikið neyslu mælda í alkóhól-
htnun. íslendingar em ef th vhl að
jafna sig eftir þetta og nýmælið hefur
farið af bjórdrykkjunni," sagöi Hösk-
uldur Jónsson, forstjóri ÁTVR, í
samtali við DV.
„Bjór er mjög dýr, samanborið við
aðra drykki með vínanda. Hann er
hlutfahslega dýrari en annað áfengi.
Þetta tvennt gerir það að verkum að
neyslumunstrið er að þróast aftur í
það munstur sem áður tíðkaðist.
Að einhverju leyti má ætla að bjór-
drykkja frá ÁTVR komi í stað phsn-
erdrykkja sem hér vora mikið seldir
fyrir tilkomu bjórsins. Phsner er oft
rúmlega 2% að styrkleika en hefur
aldrei verið mældur með 1 hehdará-
fengisneyslu landsmanna. Þess
vegna jókst í raun alkóhólneyslan á
mann ekki eins mikið og tölur frá
ÁTVR sýna.
Ég hef trú á því að bjómeysla eigi
ekki eftir að dragast mikið saman
úr þessu. Sérstaklega ef tekið er tillit
th þess að ef verndarskattur, sem er
á erlendum bjór, lækkar, en hann er
hvorki meira né minna en 72%, era
líkur á að bjórneysla gæti jafnvel
aukist eitthvað aftur. Bjórdrykkja er
náttúrlega aht öðravísi en drykkja á
öðrum vínfongum og hann drukkinn
við annað thefni. Þess vegna er bjór-
inn ahtaf að einhverju leyti viðbót
við aðra drykkju. Sömuleiðis tel ég
að neysla á íslensku brennivíni eigi
eftir að dragast saman enn frekar en
nú er. Það á smám saman eftir að
verða drykkur sem einungis er
drakkinn th hátíðarbrigða.
Brennivín er skattlagt miklu
minna en aðrir áfengir drykkir. Ég
er ekki í nokkram vafa um aö ef
brennivínið þyrfti að þola sömu
skattlagningu myndi verulega draga
úr neyslunni. Sígarettusala hjá
ÁTVR eykst hthlega í tonnum tahð
á síðasta ári en þó ekki th jafns við
mannflöldaaukningu á íslandi á
sama tímabih. Þannig varð í raun
samdráttur á sölu á sígarettum á
mann og er það í samræmi við þróun
undanfarinna ára,“ sagði Höskuldur.
Neysla á islensku brennivíni hefur
dregist saman á undanförnum
árum.
Frá árinu 1984 hefur orðið sam-
dráttur í sölu á sígarettum sem nem-
ur hátt í 20%. Svipaða sögu er að
segja af sölu á vindlum, reyktóbaki
og neftóbaki, þó með þeirri undan-
tekningu að sala á neftóbaki jókst
hthlega á árinu 1991.
-ÍS