Dagblaðið Vísir - DV - 19.08.1992, Blaðsíða 14

14
MIÐVIKUDAGUR 19. ÁGÚST 1992.
Útgáfufélag: FRJÁLS FJÖLMIÐLUN HF.
Stjórnarformaður og útgáfustjóri: SVEINN R. EVJÓLFSSON
Framkvæmdastjóri og útgáfustjóri: HÖRÐUR EINARSSON
Ritstjórar: JÓNAS KRISTJÁNSSON og ELLERT B. SCHRAM
Aðstoðarritstjórar: HAUKUR HELGASON og ELÍAS SNÆLAND J0NSSON
Fréttastjóri: JÓNAS HARALDSSON
Auglýsingastjórar: PÁLL STEFÁNSSON og INGÓLFUR P. STEINSSON
Ritstjórn, skrifstofur, auglýsingar, smáauglýsingar, blaðaafgreiðsla, áskrift,
ÞVERHOLTI 11, 105 RVlK, SlMI (91)63 27 00
SlMBRÉF: Auglýsingar: (91 )63 27 27 - aðrar deildir: (91)63 29 99
GRÆN NÚMER: Auglýsingar: 99-6272 Askrift: 99-6270
AKUREYRI: STRANDGÖTU 25. SlMI: (96)25013. Blaðamaður: (96)26613.
SlMBRÉF: (96)11605
Setning, umbrot, mynda- og plötugerð:
PRENTSMIÐJA FRJÁLSRAR FJÖLMIÐLUNAR HF„ ÞVERHOLTI 11
Prentun: ÁRVAKUR HF. - Áskriftarverð á mánuði 1200 kr.
Verð í lausasölu virka daga 115 kr. - Helgarblað 150 kr.
Sýnd veiði en ekki gefin
Menn háfa verið að reyna að átta sig á samkomulagi
milli ríkisstjómarinnar og Stéttarsambands bænda um
stjómun mjólkurframleiðslunnar. Hér er ekki um nýjan
búvörusamning að ræða heldur útfærslu á þeim þætti
búvömsamningsms sem gerður var snemma á síðasta
ári þar sem þáverandi ríkisstjóm tók sér það fyrir hend-
ur að binda hendur ríkisvaldsins og skattþegnanna til
ársins 1998 um styrki og niðurgreiðslur til landbúnaðar-
ins fyrir marga tugi milljarða króna.
Sá samningur er sennilega frekasta valdníðsla síðari
ára og jafnvel þótt nýjar ríkisstjómir eða kjósendur al-
mennt vildu söðla um í landbúnaðarvitleysunni kemur
búvörusamningurinn í veg fyrir það. Að því leyti er rík-
isstjóminni vorkunn að hún hefur ekki um mikið að
semja.
Helstu niðurstöður em þær að bændur verða að draga
úr framleiðslu, úr 105 milljónum lítra í 100 milljónir
btra. Það mun lækka ríkisútgjöld um 750 milljónir á
næstu tveim árum eða sem nemur útflutningsbótunum.
Á móti kemur að ríkissjóður tekur á sig greiðslu á mjólk-
urbirgðum í byrjun næsta árs að upphæð 300 til 350
milljónir króna og auk þess fá mjólkurframleiðendur
greiddar samtals 250 milljónir úr verðmiðlunarsjóði
vegna niðurfærslu á fullvirðisrétti. Þetta þýðir á mæltu
máb að spamaður ríkisins verður nánast enginn á
næsta ári vegna þessa samnings.
í stað niðurgreiðslna á mjólkurframleiðslu, sem hing-
að til hefur verið greitt á heildsölustigi, fá bændur nú
beinar greiðslur og þeir geta verslað með fubvirðisrétt
sem er jákvætt að því leyti að það á að fækka búum og
gera bændum kleift að bregða búi frekar en áður.
Samningurinn kveður á um 5% lækkun á grundvall-
arverði mjólkur fram til ársins 1994 og þeirri lækkun
eiga bændur að mæta með aukinni framleiðni og hag-
ræðingu. Reiknað er með að niðurgreiðslur lækki á
þessu tímabib með lækkandi mjólkurverði enda er ríkis-
sjóði gert að greiða fasta prósentu af framleiðsluverð-
inu. Þetta er þó sýnd veiði en ekki gefin og sitt sýnist
hverjum um það hvort þessar verðbreytingar komi neyt-
endum til góða. Bændur telja sjálfir að verð til neytenda
muni lækka meira en þessum 5% nemur en fubtrúi
Neytendasamtakanna segir að „ávinningur neytenda
af þessum samningi er btil sem enginn“.
Ef einhver hefur haldið að hér væru á ferðinni tíma-
mót í málefhum landbúnaðarins er það mikill misskiln-
ingur. Áfram er gert ráð fyrir að bændur séu hlekkjaðir
í kerfisvemd og ríkisforsjá. Áfram verður ausið úr ríkis-
hítinni og áffam er lífskjörum þjóðarinnar haldið niðri
með tugmibjarða króna greiðslubyrði sem felst í því að
greiða niður abtof dýra framleiðslu á aUtof miklu magni
af mjólkurafurðum. Atvinnustefnan mótast af hags-
munum ffamleiðenda án tilbts til markaðar eða eftir-
spumar.
Af einhveijum óskUjanlegum ástæðum hafa Stéttar-
samband bænda og langflestir stjómmálamenn landsms
tabð það hlutverk sitt að vemda landbúnaðinn fyrir
markaðinum. Búvömsamningurinn frá því í mars 1991
hefur lokað bændur inni í sjálfsblekkingu og stöðnuðu
kerfi aUt til ársins 1998. Breytingamar em smávægUeg-
ar. Við hjökkum áffam í sama farinu, bæði bændur og
neytendur. Og skattþegnamir borga og borga.
Landbúnaðurinn er í álögum þeirrar landlægu skoð-
unar að það sé byggðum landsins til hagsbóta að gera
bændur að fjölmennustu ölmusustétt þjóðarinnar.
EUert B. Schram
Hörmungarástand á fjölfarinni
ferðamannaleið GeysirSo
Þingvellir
•s
Gjábakki
ÞINGVALLA-
VATN \
"'"n n k
16 km .
LYNGDALS-
H EIÐ I
Í Miðdalur
BISKUPSTUNGUR
Laugarvatn
. Torfastaðir
) - $
Apavatn
Mosfell é
Úlflfótsvatn
&
Bræðratunga ^
$ Skálholt • Hmni
• Flúðir
Skeið
„Þessi 16 km leið er í hörmungarástandi miðað við nutímakröfur og hefur algjörlega orðið útundan i vegabót-
um,“ segir Valdimar í grein sinni.
Vegagerðin
og ferðaf ólkið
Þjónusta viö ferðamenn hefúr
reynst einn helsti vaxtarbroddur
íslensks atvinnulífs síðustu árin.
Hefur mikið verið fjárfest í marg-
víslegri gisti- og þjónustuaðstöðu
og býður sumt af því síðamefnda
upp á ævintýralega upplifun.
Margt af þessu virðist ganga
heldur vel en eins og íslendinga er
háttur þá hafa sumir færst of mikið
í fang og fullmargir hafa stundum
ætlað að grípa sömu gæsina.
Þegar talað er um ferðaþjón-
ustuna sem atvinnugrein er oftast
miðað við móttöku erlendra ferða-
manna. Vissulega skapar hún
gjaldeyristekjur og er þannig jafn-
mikils virði og hver önnur útflutn-
ingsgrein en sparaður gjaldeyrir
er engu minna virði en áunninn
og þvi ber líka að leggja áherslu á
samkeppni innlendrar þjónustu
gagnvart erlendri þegar um ís-
lenska ferðamenn er að ræða. í
þessu sambandi eru endurbætur
og klæðning fjölförnustu vega höf-
uðatriði til þess að auðvelda lands-
mönnum að komast í besta veðrið
á hverjum tíma.
Hvað vegagerð snertir þá hefur
orðið gjörbylting frá árinu 1980.
Hefðu samt flestir viljað að enn
betur heföi gengið. Einkum er
harmað .að síðustu ár skuli ekki
hafa verið hægt að koma jafnmiklu
í verk og á árunum 1985-1988.
Umtalsverðar breytingar til batn-
aðar hafa þó orðið á hverju ári víða
um land.
Þannig hillir nú imdir endanleg-
an frágang vegarins um Mýrar,
vestan Borgamess, þar sem mikið
hefur verið kvartað undan slæm-
um vegj. Þá styttast óðum óklæddu
kaflamir milli Akureyrar og
Reykjavíkur. Vegurinn um Gilja-
reiti, vestan til í Öxnadalsheiði,
hefur nú tekið algjörum stakka-
skiptum og er með ólíkindum
hversu vel hefur tekist til að finna
þar nýtt og gott vegarstæði.
Áningarstaðir
og leiðbeiningar
Fleira hefur verið gert vegfarend-
um til hagsbóta. Vegagerðin hefur
stórflölgað leiðbeiningarskiltum og
heilu kortin af sveitum og hémðum
blasa nú víða við. Þá hafa einnig
sums staðar verið sett niður mynd-
arleg borð fyrir ferðamenn. Oftar
Kjallariim
Valdimar Kristinsson
cand oecon, B.A.
en ekki hefur það verið á útsýnis-
stöðum og er ekki nema gott um
það að segja en flestum er þó mikil-
vægara að komast í gott skjól á
áningarstöðum.
Þess vegna er það sérlega
ánægjulegt að nýlega hefur verið
tekinn í notkun glæsilegur og skjól-
góður áningarstaður í Jónasar-
lundi í Öxnadal, sem ber af öllu sem
áður hefur sést hérlendis, enda
aðstaðan einstök við ána. Ennfrem-
ur er gott bílastæði komið við Ól-
afslund í Vatnsdal þar sem leggja á
göngustíga ferðamönnum til hags-
bóta. (Flutt hefur verið borð á stað-
inn frá vegarbrúninni nokkm vest-
ar, við Þrístapa, sem hafði það eitt
til ágætis að vera síðasti aftöku-
staður á íslandi (1830) sem ekki var
beint lystaukandi.
Þá er kominn dálítill áningar-
staður í skógræktarreit neðan
Svignaskarðs í Borgarfirði. Þar
hafa verið lagðir skemmtilegir
göngustigar milli trjánna. Allt er
þetta mjög til fyrirmyndar.
Á Suðurlandi hefur líka verið
hugsað fyrir ferðamönnum. Eftir
að nýja Markarfljótsbrúin var tek-
in í notkun blasa Seljalandsfoss og
Gljúfrabúi við vegfarendum á aust-
urleið. Er það einstaklega fögur ‘
sjón þegar vel viðrar.
Nú er ekki lengur ekið framhjá
fossunum á þjóðvegi 1 heldur þarf
að aka spölkom til norðurs, veg
sem þegar hefur verið klæddur af
Vegagerðinni og hefur stórt bfla-
stæði verið gert við veginn framan
við Seljalandsfoss. Eins og fyrir
norðan em þessar framkvæmdir
til fyrirmyndar og sýnir að farið
er að taka sérstakt tillit til ferða-
manna um leið og vegakerfið er
bætt.
Gjábakkavegur
Þetta leiðir hugann að Gjábakka-
vegi, milli Þingvallavatns og Laug-
arvatns. Þessi 16 km leið er í hörm-
ungarástandi miöað við nútíma-
kröfur og hefur algjörlega orðið
útundan í vegabótum. Þó tengist
hún einna mikilvægustu og þekkt-
ustu ferðamannastöðum landsins,
þ.e. Þingvöllum, Laugarvatni,
Geysi og GullfossL
Þama þarf að gera bragabót sem
fyrst, enda þótt engir kjósendur séu
á þessari leið síöan fólk bjó í hellin-
mn á Laugarvatnsvöllum snemma
á öldinni. Gæti Ferðamálaráð beitt
einhveijum þrýstingi? Ætti úr-
lausn þessa máls ekki að vera ofar-
lega á verkefhalista ráðsins?
Síðan mætti gjarnan hugsa til
þess að endurvekja Þingvalla-
hringinn. „Þingvallahringurinn"
var vinsælastur ferðaleiða á ámm
áður en vegurinn austan Þingvalla-
vatns og Sogsins stenst nú engan
veginn samanburð við margar aðr-
ar leiðir og hefur því mjög sett of-
an. Á því þarf að verða breyting.
Valdimar Kristinsson
,,„ÞingvaIIahringurinn“ var vinsælast-
ur ferðaleiða á árum áður en vegurinn
austan Þingvallavatns og Sogsins
stenst nú engan veginn samanburð við
margar aðrar leiðir...“