Dagblaðið Vísir - DV - 11.02.1993, Qupperneq 4

4
FIMMTUDAGUR 11. FEBRÚAR 1993.
Fréttir
Breytingar innan ríkisstjómarinnar:
Óvíst hvort hrókerað
verður langt eða stutt
Jón Sigurðsson, Ólafur G. Einarsson og Eiður Guðnason. Hætta þeir ráðherradómi?
Geir H. Haarde, Bjöm Bjarnason, Karl Steinar, Össur Skarphéðinsson og Rannveig Guðmundsdóttir. Hver þeirra setjast í ráðherrastóla í sumar?
Þeir Davíö Oddsson forsætisráð-
herra og Jón Baldvin Hannibalsson
utanríkisráðherra lýstu því yfir
þegar núverandi ríkisstjóm var
mynduð að til greina kæmi á miðju
kjörtímabili að gera breytingar á
ráðherraliði flokkanna og eða að
ráðherrar skiptu um embætti. í
ræðu í fyrrakvöld ítrekaði Davið
Oddsson þetta. Hann viðraði einnig
hugmynd um fækkun þingmanna
og ráöherra. Fækkun þingmanna
er ekki inni í myndinni nú enda
þarf tvö þing tÚ að samþykkja
breytingar á kosningalögunum.
Hins vegar geta Davíð og Jón Bald-
vin fækkað ráðherrum þegar í staö
ef þingflokkar þeirra samþykkja
það. Svo mikil andstaða er gegn því
innan þingflokks Sjálfstæðis-
Fréttaljós
Sigurdór Sigurdórsson
flokksins og raunar Alþýðuflokks-
ins líka að ólíklegt veröur að telja
að slíkt gerist nú.
Kratar vilja breytingar
Alþýðuflokksmenn vilja breyt-
ingar á ráðherraliði sínu og alla
vega að ráðherrar skipti um ráðu-
neyti.
Jón Baldvin hefur veriö gagn-
rýndur fyrir að sinna flokknum
ekki nógu vel sem utanríkisráð-
herra vegna fjarvista. Þess vegna
hefur verið ýtt á hann að taka ann-
að ráðherraembætti.
Þeir sem best þekkja til, og DV
hefur rætt við, fullyi’ða að Jón
Baldvin muni ekki hætta sem utan-
ríkisráðherra á þessu kjörtímabili.
Hann vill vera í því embætti þegar
EES-samningurinn tekur gildi.
Ólíklegt er að þaö verði fyrr en um
næstu áramót eöa jafnvel á næsta
ári. Þá tekur þvi ekki fyrir hann
að skipta enda aðeins rúmt ár til
kosninga. Ef hins vegar kæmi til
þess að hann skipti er fullyrt að
hann hefði ekkert á móti mennta-
málaráðuneytinu.
Jón Sigurðsson í
Seðlabankann
Enda þótt Jón Sigurðsson iðnað-
arráðherra hefði viljað sitja út
þetta kjörtímabil og leika millileik
með bankastjórastöðuna i Seðla-
bankanum, mun millileikur verða
honum erfiður eða útilokaður. All-
ir kratar, sem DV hefur rætt við,
fullyrða því að Jón muni taka við
bankastjórastöðunni í sumar þegar
Jóhannes Nordal hættir. Þar meö
losnar ráðherrastóll hjá krötum.
Samkvæmt heimildum DV er
Karl Steinar Guðnason öruggur
um að fá fyrsta ráðherrastólinn
sem losnar hjá krötum ef hann vill
hann. Þaö er hins vegar ekki víst
aö Karl velji ráðherrastól. Honum
stendur til boða, ef hann vill, for-
stjórastaða Tryggingastofnunar
ríkisins á árinu. Karl hefur hvorki
viljað játa því né neita að hann taki
þá stöðu.
Hættir Eiður?
Þá er það einnig fullyrt að Eiður
Guðnason umhverfisráðherra hafi
ekkert á móti því að hætta afskipt-
um af pólitík og gerast sendiherra.
Fjórar slikar stöður munu vera á
lausu í ár. Þar af tvær álitlegar, í
París og New York. Fari svo að
Eiður láti verða af þessu eru tvö
ráðherraembætti laus hjá krötum.
Ef Karl Steinar tekur ráðherra-
stól verður það heilbrigðis- og
tryggjngaráðuneytið. Nær víst er
talið að Sighvatur Björgvinsson
skipti um ráðuneyti. Hann hefur
aflaö sér svo mikilla óvinsælda
með niðurskuröi velferðarkerfis-
ins að krata telja nauðsynlegt að
að hann taki friðsamara ráðimeyti.
Sighvatur mun sjálfur hafa áhuga
fyrir viðskipta- og iðnaðarráðu-
neytinu ef hann skiptir.
Talið er aö slagurinn um lúnn
ráðherrastólinn, í umhverfisráðu-
neytinu, ef hann losnar, muni
standa á milli Össurar Skarphéð-
inssonar, formanns þingflokksins,
og Rannveigar Guðmundsdóttur.
Sumir segja að Guðmundur Árni
Stefánsson, sem kemur inn á þing
þegar Jón Sigurðsson hættir, muni
blanda sér í þann slag. Það sé úti-
lokað fyrir krata að vera meö þá
bræður báða, Gunnlaug og Guð-
mund Áma, sem óbreytta þing-
menn vegna andstöðu þeirra við
núverandi stjómarstefnu. í því
sambandi er bent á að formanns-
staöa í fiárlaganefnd losni ef Karl
Steinar veröur ráöherra eða for-
stjóri Tryggingastofnunar. Sá sem
er formaður þeirrar nefndar stund-
ar ekki stjómarandstöðu.
Þyngra fyrir hjá
sjálfstæðismönnum
Allar breytingar á ráðherraliði
Sjálfstæðisflokksins eru erfiðari en
hjá krötum. Þær mæta andstöðu í
þingflokknum. Þar spila inn í átök-
in milli Davíðs Oddssonar og Þor-
steins Pálssonar. Davdð Oddsson
leggur aftur á móti áherslu á að fá
Bjöm Bjamason í ríkisstjómina.
Hann nýtur þá tæplega stuðnings
til þess innan þingflokksins. Geir
H. Haarde, formaður þingflokks-
ins, gæti orðiö málamiðlun ef skipt
verður um ráðherra hjá Sjálfstæð-
isflokknum. Hann hefur áunniö sér
vdrðingu sem þingflokksformaður.
Hinu má svo ekki gleyma að ef
Ólafur G. hættir telja Reyknesing-
ar sig eiga embættið. Um það gætu
því orðiö átök. Annars em flestir
kallaöir en fáir útvaldir í ráðherra-
embætti hjá þingflokki Sjálfstæðis-
flokksins og því hætta á átökum.
Ef skipt verður út hjá sjálfstæðis-
mönnum er talið aö Olafur G. Ein-
arsson geti hugsað sér aö hætta i
pólitík og stæði þá til boða sendi-
herraembætti ef hann vildi.
Langhrókering
Ef til langrar hrókeringar irinan
ríkisstjómarinnar kæmi, sem eins
og áður segir er talið ólíklegt, hafa
margir nefnt eftirfarandi. Ólafur
G. Einarsson, Eiöur Guðnason og
Jón Sigurðsson hætta. Jón Baldvdn
tæki vdð menntamálunum. Friörik
Sophusson yrði utanríkisráðherra
og Sighvatur Björgvdnsson fiár-
málaráðherra. Geir H. Haarde vdö-
skipta- og iðnaöarráðherra, Karl
Steinar eða Rannveig Guömunds-
dóttir heilbrigöis- og tryggingaráð-
herra, eftir því hvaö Karl gerir, og
Össur Skarphéðinsson umhverfis-
ráðherra. Taki Karl hins vegar ráð-
herrastól muni Rannveig takast á
vdö Össur um umhverfismálaráðu-
neytiö.
í dag mælir Dagfari
Mennt er ekki máttur
Fyrir nokkrum áratugum var það
einungis lítið hlutfall af æskufólki
sem tók stúdentspróf. Enn færri
gengu háskólaveginn. Segja má að
það hafi verið með höppum og
glöppum að ungt fólk hafi nennt
að leggja á sig skólanám nema þá
til að ljúka skyldunáminu enda var
nóg að gera fyrir fámenna íslenska
þjóö úti á vdnnumarkaönum.
Forsvarsmenn mennta og vdsinda
töldu skaölegt hversu fáir luku
háskólaprófum og stjómmála-
menn öpuðu þessar kenningar upp
eftir fræðimönnunum og allir lögð-
ust loksins á eitt um að breyta
skólakerfinu og draga nemendur í
gegnum þetta kerfi, nauðuga vdlj-
uga.
Til að leggja áherslu á ágæti náms
fram á fertugsaldurinn var Lána-
sjóöur íslenskra námsmanna efld-
ur og þjóðin kyijaði í sameiningu
kjörorðið: mennt er máttur. Heilu
kynslóðimar gerðu það að ævi-
starfi sínu að menntast og þessi
menntim er raunar orðin svo fyrir-
ferðarmikil að það er ekki fyrr en
á miðjum aldri eða þaðan af síðar
sem íslendingar hafa nú orðið tíma
til að nýta sér menntunina.
Svo fór að það þótti engiim maður
með mönnum nema sifia á skóla-
bekk fram á fullorðinsár og ljúka
stúdnetsprófi. Meðan þeir þóttu
undarlegir sérvdtringar sem
nenntu langskólanámi hér áður
fyrr þykja það nú undarlegir sér-
vdtringar sem ekki ljúka stúdents-
prófi.
Varla þarf aö minna á þá stað-
reynd að íslendingum vegnaði vel
meðan þeir höfðu vdt á þvd að stilla
náminu í hóf. íslendingum vegnaði
best þegar þeir gáfu sér tíma til að
fá sér vdnnu og afla sér tekna og
leggja sitt af mörkum til tekjuöfl-
unar.
Menntunarfáriö hefur hins vegar
haft þær afleiðingar hér á landi að
á siðustu árum hefur lagst kreppa
yfir þjóðina sem er orðin vdðvar-
andi. Það helst sem sagt í hendur
að mennfim þjóðarinnar hefur
aukist og þjóðartekjumar minnk-
að. Eftir því sem íslendingar hafa
lært meira vdta þeir minna. Eftir
því sem námið lengist er máttur
menntunarinnar minni.
Böl menntunarinnar birtist okk-
ur í ýmsum myndum. Lánasjóður
íslenskra námsmanna er fyrir
löngu kominn í þrot og sjóðurinn
ræður ekkert vdð milljarða útborg-
anir og milljóna skuldir. Náms-
mennimir sjálfir ráða heldur ekki
vdð greiðslumar þegar greiða þarf
lánin til baka, vegna þess að námið
hefur staðið svo lengi að þeir hafa
ekki efni á því að hætta því.
Námsfólkið fær þar að auki enga
vdnnu vdö sitt hæfi og hér er allt
að fyllast af atvdnnulausu lang-
skólafólki sem þjóðin og þjóðarbúið
hefur enga þörf fyrir. Skólamenn
era að komast að þeirri niöurstöðu
að námið hafi verið byggt vitlaust
upp og stúdentspróf sé til einskis
gagns og nú gengur maður undir
manns hönd að breyta framhald-
skólastiginu til að forða ungmenn-
unum frá þeim voða að leggja á sig
stúdentspróf. Háskóhnn er í þann
mund að herða reglur um inn-
göngu til að bjarga skólanum frá
örtröö námsmanna sem ekkert er-
indi eiga í skólann. Viðfangsefni
menntamálaráðuneytisins em
fyrst og fremst í því fólgin að bægja
ungu fólki frá menntabrautinni!
Mennt er máttur, sögðu menn.
Eldri kynslóðirnar héldu að þær
væru að missa af einhveiju ef þær
komust ekki í skóla. Hinir vísu
menn héldu að nám og þekking
væri forsenda fyrir framforum hér
á landi. Stúdentsprófin vora upp-
haf og endir allrar lífsbaráttu og
því meir sem fólk lærði þvd betur
væri það undir lífið búið.
Við sjáum það svart á hvítu hvað
hæft er í þessu. íslendingar em að
dragst aftur úr. Þjóðin kann ekki
fótum sínum forráð og allir fræö-
ingar og háskólamenn, sem kerfiö
hefur sankað að sér, kunna engin
ráð vdð vanda þjóðarinnar né held-
ur sínum eigin vanda. Þjóðin er
ráðlaus og dáðlaus.
Reynslan sýnir aö menntun hefur
orðið okkur dýrkeypt. Það var mik-
iö ógæfurspor þegar Háskóli ís-
lands var stofnsettur og ekkert hef-
ur komið sér 'verr fyrir mörland-
ann heldur en stúdentsprófið. Hag-
sæld þjóðarinnar hefur verið í
öfugu hlutfalli vdð stúdentana. Hér
hefur allt farið norður og niöur eft-
ir að þjóðin tók upp á þeim mis-
skilningi að ganga menntaveginn.
Dagfari