Dagblaðið Vísir - DV - 11.02.1993, Blaðsíða 5

KrMMTÚDAGUR 11. FEBRÚÁÍi 1993.
Fréttir
Fimm prósenta kauphækkun:
Veldur því að verðbólgan
yrði líklega 7-8 prósent
- Þjóðhagsstofnun spáir 4 prósenta verðbólgu án kauphækkana
Hagfræöingar reyna að spá um verðbólgu ársins, eftir því sem kröfugerð
launþegasamtakanna skýrist. Samkvæmt „þumalfingursreglu" ætti helm-
ingur kauphækkana að koma fram í verðhækkunum og einnig helmingur
gengisfellinga, sem kauphækkanir valda. Vísbending gerir þó ráð fyrir, að
áhrif kauphækkana verði minni eins og nánar er gerð grein fyrir í greininni.
Ef kaup hækkar í ár um 5 prósent,
verður verðbólgan á árinu að líkind-
um 7-8 prósent. Þetta mundi gerast,
ef kaupkröfur, sem ASÍ gerir nú,
næðu fram aö ganga. Alþýðusam-
bandið vill að vísu fremur, að kjara-
bætur fælust í öðru, svo að kaupið
hækkaði Utið. En þar er á brattann
að sækja og ólíklegt, að ríkisstjórnin
bakki með sína stefnu eins og ASÍ
vill. Þá mundi áherzlan verða á
hækkun kaupgjalds til að vega upp
kaupmáttarrýmun síðustu mánaöa,
að sögn ASÍ.
Vel að merkja spáir Þjóðhagsstofn-
un 4 prósenta verðbólgu á árinu,
þótt kaupið hækkaði aUs ekki neitt.
Þegar við metum svo, hver yrðu áhrif
þess, að kaupið hækkaði um fimm
prósent, notum við „þumalfmgurs-
reglu“ ýmissa hagfræðinga um þess-
ar mundir. Þar er reiknað með, að
helmingur 5 prósenta kauphækkun-
ar færu út í verðlagið, eða sem svar-
ar 2,5 prósenta verðhækkunum. Síð-
an virðist nokkuð gefið, að gengi
krónunnar stæðist ekki, ef kaupið
hækkaði almennt um 5 prósent. Ef
við gerum þá ráð fyrir tveggja pró-
senta gengisfellingu, mætti reikna
með, að helmingur hennar færi út í
verðlagiö - eða sem svarar eins pró-
sents verðhækkun. Þá erum við
komin með alls 7,5 prósenta verð-
bólgu á árinu sem afleiðingur kaup-
hækkunarinnar og gengisfellingar-
innar eins og rakið hefur verið. Þetta
byggist auðvitað á þeirri áætlun, að
verðbólgan yrði 4 prósent jafnvel
þótt kaupið hækkaði ekki.
Að sjálfsögðu er ekki hægt að gera
ráð fyrir að kaupið hækkaði alveg
eins mikið og ASÍ krefst þegar á
hólminn er komið.
Sjónarhom
Verðbólgan yrði þá eitthvað minni.
Kröfugerð Alþýðusambandsins
miöast við að fá út kaupmátt eins og
var eftir samningana í maí í fyrra.
ASÍ-menn segja, að aðgerðir ríkis-
stjómarinnar í haust hafi leitt til 5
prósenta skerðingar kaupmáttar nú
þegar.
ASÍ gerir ýmsar kröfur um breyt-
ingar á sköttum, aðgerðir í atvinnu-
málum og endurskoðun aðgerða rík-
isstjómar í heilbrigðismálum og
fleira, sem verði metið til kjarabóta.
En náist slikt ekki fram, verður
áherzlan lögð á kauphækkun.
BSRB gerir öllu hærri kaupkröfur
en ASÍ, eða 5 prósent strax og tvö
prósent síðar.
3-5 prósent raunhæft?
Tímaritið Vísbending gerir verð-
bólguspá, sem tekur nokkurt mið af
kaupkröfum Kennarasambandsins,
sem vora komnar fram áður en síð-
asta hefti kom út. Kennarasamband-
ið vill 7 prósenta aukningu kaup-
máttar. Tímaritiö metur svo sérkröf-
ur sambandsins sem ígildi 2 prósenta
kauphækkunar til viðbótar.
Vísbending reiknar ekki með, að
verðbólguáhrif kauphækkunar verði
jafnmikil og reiknað var með hér að
framan á grundvelli þumalfmgurs-
reglu. Tímaritið telur, að breytingar
á gengi og kaupi séu nú lengur að
koma fram í verðlagi en áður hafi
verið.
Spá tímaritsins er sú, að verðbólg-
an á árinu verði á bilinu 3-5 prósent.
Aðferð Vísbendingar við verð-
bólguútreikninginn er ný á nálinni
og stuðzt við nýtt líkan, sem dr. Helgi
Tómasson tölfræðingur Kefur búið
til.
Spámar ráðast af horfum um þró-
un kaups, erlends verðlags og gengis
á næstunni.
Hér er birtur á grafi útreikningur
tímaritsins á afleiðingum þess á
verðlag, ef kauphækkun yrði 3,5 pró-
sent 1. maí, 2 prósent í ágúst og 1
prósent í nóvember og síðan leiddi
það til 3 prósenta gengisfellingar.
Þetta kallar Vísbending „háspá“ og
er reiknað með meiri hækkun kaups
en telja má líklegt, eftir að kröfur eru
komnar fram. Vísbending birtir
einnig lægri spár. Niðurstöður Vís-
bendingar em, þegar allt hefur verið
tekiö til greina, að almenningur geti
í ár af raunsæi búizt við 3-5 prósenta
verðbólgu.
Vantar þig notaöan bfl
á góðu verði?
Bflaumboðið hf.
KRÓKHÁLS11 - REYKJAVÍK - SÍMI 686633
HONDA CIVIC
1990, ek. 35 þús. km,
staðgreiðsluv. 750.000.
CHEROKEE
1988, staðgreiðsluv. 1.490.000,
tilboðsverð 1.350.000.
MAZDA 626
1986, staðgreiðsluv. 420.000,
tilboðsverð 320.000.
BMW 518i
1991, ek. 30 þús. km,
staðgreiðsluv. 1.800.000.
MMC PAJERO
1987, dísil,
staðgreiðsluv. 870.000.
RENAULT21 NEVADA
1991, ek. 58 þús. km,
staðgreiðsluv. 1.300.000.
PEUGEOT 309
1988, staðgreiðsluv. 540.000,
tilboðsverð 460.000.
RENAULT11
1989, staðgreiðsluv. 500.000, ■
tilboðsverð 425.000.
AMC JEEP
1988, ek. 60 þús. km, stað-
greiðsluv. 1.150.000, tilboðsv.
1.000.000.
Allir bílar afgreiddir með útvarpi og á snjódekkjum
Fjöldi bíla á tilboðsverði!
Engin útborgun -Visa og Euro raðgreiðslur
TEGUND ÁRGERÐ STAÐGR. TILBOÐS
VERÐ VERÐ
Tilboðslisti Árg. Stgrv. Tilboðsv.
OPELKADETT 1985 280.000 240.000
RENAULT EXPRESS 1988 470.000 420.000
TOYOTA COROLLA 1987 420.000 370.000
VWGOLF 1987 590.000 520.000
MMCGALANT 1985 410.000 360.000
SUZUKI FOX 1982 390.000 340.000
DODGE ARIES 1989 710.000 630.000
VWJETTA 1986 460.000 380.000
FORD ESCORTXR3Í 1984 410.000 350.000
BMW316 1987 650.000 590.000
Skuldabréf til allt að 36 mánaða
Beinn sími í söludeild notaðra bíla er 676833 Opið: Virka daga kl. 10-18 og laugardaga kl. 13-17