Dagblaðið Vísir - DV - 22.02.1993, Blaðsíða 15

MÁNUDAGUR 22. FEBRÚAR 1993.
15
Félagslegur grund-
völlur nýsköpunar
Aíkoma hvers og eins hvílir á þeirri
vinnu sem hann stimdar. Grund-
völlur vinnunnar er traust og því
samkeppnishæft atvinnulíf. Sam-
keppnishæfnin byggist á sívirkri
nýsköpun í stóru og smáu; starfi
sem beinir hugviti, atorku og áhuga
alls starfsfólks að sífelldum fram-
förum og tryggir þannig viija við-
skiptavina tíl viðskipta á markaði
þar sem hart er barist um hylii
þeirra með sífellt betri boðum.
Þannig er afkoma einstaklinganna
samofin afkomu fyrirtæKjanna og
sívirkri viðleitni þeirra til framfara.
Munur sem sker í augun
Sakir augljóss mikilvægis lífs-
bjargarinnar þá er ekkert eðlilegra
en að hver maður taki ríkan þátt í
að tryggja hana og efla af áhuga
og dug og taki slíkt fram yfir fjöl-
margt annað sem til greina kemur
að sinna.
Þessu virðist á hinn bóginn ekki
vera að heiisa hér á landi, allténd
ekki í þeim mæh sem við mætti
búast. Meðan ótrúlegur áhugi er á
hvers kyns íþróttum og spila-
mennsku og meðan íslendingar
hlaða á sig afrekum á heimsmæli-
kvarða á þessum sviöum þá er eng-
inn viðlíka áhugi sýnilegur á því
að styrkja grunn sjálfrar lífsbjarg-
arinnar.
Stöku menn og fyrirtæki vinna
afrek við nýsköpun en allur fjöld-
inn er áhugalítill og daufur. Meðan
íslendingar geta veifað hverri
heimsmeistaratígninni á fætur
annarri í íþróttum þá standa þeir
með atvinnubuxumar neðst á hæl-
unum.
Þessi mikli muhur sker í augun.
Meðan grundvöllur lífsbjargarinn-
ar er hægt og bítandi að bresta
undan fótum okkar og allur al-
menningur fyrirhyggjulítiil,
áhugasnauður og hugmyndarýr
um úrræði þá er áhuginn og atork-
an á sviði íþrótta svo yfirþyrmandi
„Við eigum að geta náð upp jafnmiklum áhuga á lífsbjörginni og leikjum þeim sem við stundum svo ákaft,“
segir greinarhöfundur m.a.
Kjallaiinn
Jón Erlendsson
yfirverkfræðingur Upplýsinga-
þjónustu Háskólans
að við hijótum hveija heimsmeist-
aratignina á fætur annarri. Samt
lifum við af atvinmmni en notum
íþróttimar til að eyða lausum frí-
tíma.
„Við þurfum að breyta nýsköpun í sí-
vaxandi mæli úr kostnaðarsamri fá-
mennisiðju í skemmtilega „almenn-
ingsíþrótt“.“
Fámennisiðja
En þetta þarf ekki að vera svona.
Við eigum að geta náð upp jafn-
miklum áhuga á lífsbjörginni og
leikjum þeim sem við stímdum svo
ákaft. Á þessu verkefni hefur á
hinn bóginn ekki verið tekið með
sama hugarfari og aðferðum og
uppbyggingarstarfi á sviði íþrótta
og félagsmála. Byggðir hafa verið
upp sjóðir og stofnanir sem þjóna
fremur fáum einstaklingum og fyr-
irtækjum. Efling almennrar þátt-
töku og jákvæðs félagslegs um-
hverfis hefur verið stórlega van-
rækt.
Nýsköpun er því fámennisiðja
örfárra útvalinna, sem njóta opin-
berrar fyrirgreiðslu, eða streð lítils
hóps afreksmanna sem komast af
án stuðnings.
Þetta ástand má stórbæta. En
úrbótanna er ekki að leita eftir
þeim fábreyttu leiðum sem menn
hafa lagt áherslu á til þessa. í stað
einhliða áherslu á eflingu stofnana
og opinberra sjóða þá verður að
koma áhersla á almenna þátttöku
og almennan áhuga. Við þurfum
að breyta nýsköpun í sívaxandi
mæli úr kostnaðarsamri fámennis-
iðju í skemmtilega „almennings-
íþrótt“. Sköpun nýrra atvinnu-
tækifæra er skemmtilegt og skap-
andi starf ef rétt er á haldið.
Jón Erlendsson
Inntökuskilyrði í framhaldsskóla
í marsmánuði í fyrra skipaði
menntamálaráðherra, Ólafur G.
Einarsson, nefnd til að endurskoða
lög um grunnskóla og framhalds-
skóla. í janúar sl. skilaöi nefndin
áfangaskýrslu. í skýrslunni eru
m.a. tUlögur um breytingar á inn-
tökuskilyrðum í framhaldsskóla.
Tillögumar eru þessar:
Tillögurnar
„Við upphaf framhaldsskóla geti
nemendur vahð um þijár mismun-
andi námsleiðir eftir árangri í
grunnskóla: fomám, gagnfræða-
nám og námsbrautir framhalds-
skólans.
Fornám standi nemendum til
boða sem ekki hafa náð tilskildum
árangri á grunnskólaprófi. Um
verði að ræða heildstætt eins árs
nám. Að fomámi loknu sé nemend-
um heimilt aö þreyta grunnskóla-
próf á ný til að komast inn á aðrar
námsleiðir framhaldsskólans. í
framhaldi af fomámi verði einnig
KjaUaiinn
Ingvar Ásmundsson
skólameistari Iðnskólans
í Reykjavík
boðið upp á áframhaldandi starfs-
tengt nám fyrir fomámsnemendur.
Nemendum verði gefinn kostur á
eins árs námi, gagnfræðanámi, sem
ljúki með framhaldsskólaprófi. Til
að geta hafið gagnfræðanám þurfi
nemendur að hafa lokið gmnn-
skólaprófi með lágmarkseinkunn
(t.d. einkunninni 5,0). í þessu námi
verði lögð áhersla á að styrkja
grunnþekkingu og fæmi nemenda
í kjamagreinum. Jafnframt verði
lögð rík áhersla á verk- og listgrein-
ar og annars konar valgreinar.
Þessi þáttur námsins mótist í skól-
unum sjálfum.
Settar verði lágmarkskröfur um
námsárangur nemenda á gmnn-
skólaprófi (t.d. 6,0) og/eða fram-
haldsskólaprófi til að hefja nám á
námsbrautum framhaldsskólans.“
Leiðindi og ófriður
Um þriðji hluti árgangs lýkur
ekki grunnskólaprófi með tilskild-
um árangri. Um fjórði hluti þessara
nemenda er innritaður í fram-
haldsskóla í svokallað fomám.
Hluti þeirra fer í eins árs fomám,
aðrir fara í einnar annar nám í öll-
um almennum greinum, enn aðrir
eiga kost á því að endurtaka ein-
göngu þær almennu undirstöðu-
greinar sem þeir náðu ekki á
grunnskólaprófi en halda áfram
námi í öðrum greinum.
í sumum tilvikum hefur verið
unnt aö bjóða þessum nemendum
upp á starfsnám jafnhliöa því sem
þeir stunda endurbótanám í ein-
stökum áfóngum grunnskólans.
Þetta hefur gefið góða raun. Tiilaga
um að gera öllum sem ekki stand-
ast próf í samræmdum greinum á
grunnskólaprófi að fara í árs
fomám yrði til þess að tefja fyrir
nemendum að óþörfu, valda leið-
indum og ófriði í skólum og auka
kennslukostnað.
Steinn í götu
sumra nemenda
Komi þessar tfilögur til fram-
kvæmda þarf nemandi að ljúka
grunnskólaprófi með meðalein-
kunninni 6 til þess að komast inn
á námsbrautir framhaldsskólans.
Standist nemandinn grunnskóla-
próf með meðaleinkunn sem er
lægri en 6 á hann kost á því sam-
kvæmt tillögunum að fara í gagn-
fræðanám.
Reynslan hefur sýnt að margir
nemendur, sem fallið hafa t.d. í
einni grein á grunnskólaprófi, geta
lokið þeirri grein í 0 áfanga í fram-
haldsskóla, jafnhUða því sem þeir
stunda nám í öðrum greinum, bók-
legum og verklegum. Þeim hefur
mörgum tekist að ljúka náminu án
teljanlegra tafa. Virðist því gilda
um gagnfræðanámið það sama og
fomámið, að þar sé verið að leggja
stein í götu sumra nemenda aö
ástæðulausu og halda þeim í meira
bóknámi en ástæða er til áður en
þeir hefja verknám. - Námskröfur
í skólum er auðvelt að auka án
þess að setja girðingar sem þessar.
Ingvar Ásmundsson
„Vlrðist þvi gilda um gagnfræðanámið
það sama og fomámið, að þar sé verið
að leggja stein í götu sumra nemenda
að ástæðulausu og halda þeim í meira
bóknámi en ástæða er til áður en þeir
hefja verknám.“
Ástæöan fyrir því að ég
er hlynntur því að leyfa óbeina eigna-
raðild útiend- inga að út- ; gerðarfyrir- ijM'. 1
tækjura er Þröstur Óiafsson.
andi fyrir- komulag, sem er ársgamalt, þrengir alia mögu-
KlSil CLKJ sjávarútvegsfyi' allt frá 1922, ha irtækjum. Áöur, fði verið heimild
tækjum þótt fiármagnið væri er- lent Núer frelsí orðið mun meira í tilflutningi fjármagns en áður var. Viö megrnn til að mynda eiga í fyrirtækjum erlendis. Útiend-
ingar mega, með EES-samningn-
um, eiga í íslenskum verðbréfá- og hlutabréfasjóðum og raunar öllum öðrum fyrirtækjum en í
sjávarútvegi o um. Ég tel að e: er komið á í fián I III lll
um sé það vonl að taka eina at og banna henn þessu. Þar með aust mál að ætia vinnugrein út úr i að taka þátt í er verið að svelta
!tl prein illt til nema tvinnugrein sem nir stoðum undir
það velferðarrfl höfum alla mö gera ráöstafanii il!
útiendingar kon ann. tist yfir aflakvót-
Ástaeðan
fyrirþvíaðéf
er á mót
óbeinni
eignaraðild
útiendinga aí
íslenskum út-
gerðarfyrir-
tækjum ei
augljós.
Landið er að
opnast mjög
mikið fyrir erlendu íjármagni og
viðskiptum. Menn hafa verið
nokkuð sammála um að sjávarút-
veguriim og sérstaklega útgerðin
væru eitthvaö sem viö ættum að
hafa fyrir okkur íslendinga eina.
Það verður mjög erfitt að veija
þetta markmið ef við geftim eftir
í þessu efnl Ég er sannfæröur
um að ef við gefum eftir með
óbeina eignaraðild útiendinga aö
útgerðarfyrirtækjum munum við
hvergi finna viglinu til að verjast
á. Þaö veröur endalaus flótti þar
til þetta veröur allt orðið galopið.
Það er annaö, sem ég hef miklar
áhyggjur af, en þaö eru afleiðing-
ar fiskveiðl8tefhunnar sem nú er
rekin, Þetta kvótakerfi og raun-
verulegt eignarhald manna á
kvótanum er að mínum dómi
stórhættulegt í sambandi við
óbeina eignaraöild útiendinga Ef
viö opnuðum fyrir hana býður
kvótakerfiö upp á aö gefa þeim
færi á að ná eignarhaldi á auð-
lindinni sjálfri, það er fiskinum í
sjónum. Þar raeð værum við búin
að tapa viglínunni og myndum
ekki finna hana aftur.
-S.dór