Dagblaðið Vísir - DV - 27.04.1993, Blaðsíða 2

2
ÞRIÐJUDAGUR 27. APRÍL1993
Fréttir
Kartöflubændur skikkaðir til að greiða í úreltan matssjóð:
A að fjármagna Ivfeyri
ekkju og embættismanns
- milliliðakerfið hirðir á fimmta tug milljóna úr kartöflubeðum landsins
Kartöflubændur eru látnir greiða
1 prósent af afurðarverði inn á sér-
stakan matssjóð. Sjóðnum var komið
á haustið 1987 var átti að fjármagna
laun yfirmatsmanns garðávaxta sem
landbúðaðarráðherra skipaði. Sam-
kvæmt reglugerð á Ríkisendurskoð-
un að fara yfir fjárreiður sjóðsins.
Enginn matsmaður er nú starfandi
enda hefur ekkert opinbert mat farið
íram á kartöfluuppskeru síðan verð á
kartöflum var gefið frjálst 1990. Tveir
menn gegndu stöðunni áður, fyrst Eð-
vald Malmquist en við lát hans tók
Agnar Guðnason við stööunni.
Samkvæmt heimildum DV ríkir
mikil óánægja meðal bænda með að
vera neyddir til að greiða í sjóðinn
vegna mats sem ekki fer fram. Hjá
Framleiðsluráði landbúnaðarins
hafa hins vegar fengist þau svör að
iðgjaldið fari í að fjármagna eftir-
launagreiðslur til ekkju Eðvalds og
Agnars. Þá eru bændur ekki síður
óánægðir með að Ríkisendurskoðun
hefur ekki fengið neitt að vita um
sjóðinn eða fjárreiður hans.
Alls eru starfandi um 100 kartöflu-
bændur á íslandi, einkum í
Þykkvabæ, Eyjafirði og á Höfn. Upp-
skeran er milli 14 og 16 þúsund tonn
en þar af fara einungis um 10 þúsund
tonn á markað. Miðað við að kart-
öflubændur fái um 60 krónur fyrir
kílóið má gera ráð fyrir að fram-
leiðsluverðmæti uppskerunnar sé
allt að 900 milljónir. Samkvæmt því
eru kartöflubændur kraíðir um allt
að 9 milljónir á ári fyrir kartöflumat
sem ekki á sér stað.
Ýmis önnur gjaldtaka leggst á
framleiðendur og seljendur kart-
aflna. Af verði framleiðenda fara ríf-
lega 2 prósent til Búnaðarmálasjóðs
sem deilir upphæðinni upp á milli
Stéttarsambands bænda, Fram-
leiðsluráðs og Búnðarfélagsins. Þá
renna 2 prósent af heildsöluverðinu
til Stofnlánadeildar landbúnaðarins
í Búnaðarbankanum í formi svokall-
aðs neytenda- og jöfnunargjalds.
Samkvæmt þessu er Ijóst að milh-
liðakerfi landbúnaðarins hirðir ár-
lega á fimmta tug milljóna úr kart-
öflubeðum landsins. -kaa
Framieiðsluráö:
„Okkur hefur verið uppálagt aö
innheimta þetta matsgjald. Land
búnaöarráðuneytið fékk hins
vegar fonnlegt erindi frá okkur í
ágúst þar sem farið var fram á
að reglugerðin yrði numm úr
gildi. Mér vitanlega hefur hins
vegar engin hreyflng verið á mál-
inu,“ segir Jóhann Olafsson, full-
trúi híá Framleiðsluráði land-
búnaðarins.
Að sögn Jóhanns hafa margir
kartöfluframleiðendur kvartað
til Framleiðsluráðs yfir inn-
heiratu matsgjaldsins enda bendi
þeir réttilega á að ekkert mateigi
sér stað. Þá geti þaö vart talist
eðlilegt að matssjóöur Qármagni
eftirlaunaskuldbindingar ríkis-
starfsmanna á borð yfirmats-
manns garðávexta. Sem skipaðir
embættismenn hljóti þeir að eiga
rétt á greiðslu úr Lífeyrissjóði
ríkisstarfsmanna. .
Jóhann segir kartöflubændur
upp til hópa vera í miklum van-
skilum með sjóðagjöld sín. í van-
skilum séu tugir milljóna. Hann
segir nær ógerlegt að beita hluta-
félög hörku því þá lýsi þau sig
einfaldlega gjaldþrota. Flest séu
þau eignalitil og mjög skuldug.
Auðveldara sé aö eiga við ein-
staklinga í röðum bænda því gera
megi lögtak i jörðum þeirra,
-kaa
LeiWélag Akureyrar:
varráðinn
Oyifi Krisgánflson, DV, Akureyri:
Viðar Eggertsson hefur veriö
ráðinn næsti leikhússtjóri Leikfé-
lags Akureyrar og er ráðning
hans til þriggja ára.
Viðar var valinn úr hópi 8 um-
sækjenda. Hann hefur áður starf-
að hjá LA því hann var fastráðinn
leikarí hjá félaginu 1978-1980. Þá
hefur hann leikstýrt þar nokkr-
um leikritum. Viðar mun nú þeg-
ar hetja undirbúning næsta leik-
árs hjá LA en Signý Pálsdóttir,
núverandi leikhússtjóri, lætur af
því starfi í júní.
.-
Jóhannes Guðmundsson er útlærður einkaþjónn frá Bretlandi. Hann segir að einkaþjónar sjái um allt milli himins
og jarðar. Þeir fari út að hjóla með börnunum og skipuleggi stórveislur - allt eftir þörfum. DV-mynd ÞÖK
íslenskur „buti.er“ nýkominn úr námi hjá veislustjóra Bretadrottningar:
Kaupir nærföt á frúna
og sér um veislurnar
- kvikmyndastjömur, viðskiptajöfrar og uppar ráða til sín einkaþjóna
„Þetta er mjög spennandi starf og
mikil vinna. Einkaþjónninn sér um
allt sem viðkemur húshaldi. Viö
fengum nokkra einkaþjóna í heim-
sókn til okkar í skólann til að lýsa
starfinu. Þeir sögðust sjá um allt
milli himins og jarðar, allt frá því að
fara út að hjóla með krökkunum og
kaupa nærföt á frúna upp í það að
sjá um öll matarboð, taka á móti gest-
um og skipuleggja ferðalög. Einka-
þjónamir sjá alveg um húsið, öll inn-
kaup og allar breytingar innanhúss.
Ef það á að mála sjá þeir um það,“
segir Jóhannes Guðmundsson, fyrsti
íslendingurinn sem er útlærður
„butler", eða einkaþjónn, frá Bret-
landi.
„Eftirspurnin eftir einkaþjónum
hefur aulcist undanfarin ár. Um 1970
voru aðeins örfáir einkaþjónar starf-
andi í Bretlandi. Nú eru um 70-80
einkaþjónar starfandi þar og fleiri í
öðrum löndum. Það koma allra þjóða
kvikindi í skólann og þeir sem eru
með skírteini frá skólanum upp á
vasann ganga fyrir í vinnu mjögvíöa.
Það er einkum efnameira fólk sem
vill ráða til sín einkaþjóna; kvik-
myndastjörnur, viðskiptajöfrar og
ungt fólk á uppleið," segir hann.
Jóhannes er nýkominn heim af sex
vikna námskeiði í skóla Ivors Spen-
cers, veislustjóra drottningar, í
Lundúnum. „Spencer er „toast mast-
er“, nokkurs konar veislustjóri
drottningar. Ef þaö er einhver stór-
veisla í höllinni stjómar hann henni.
Hann gengur um í rauðum jakka og
tilkynnir ef einhver vill skála,“ segir
Jóhannes.
Virtur skóli
„Spencer hefur stjórnað um eitt
þúsund opinberum veislum í höll
Bretadrottningar síðustu 30 árin og
er enn að.“
Skólinn í Lundúnum heitir Ivor
Spencer’s International School for
Butlers, Administrators and Person-
al Assistants og er mjög virtur. Tvö
til þrjú námskeið em haldin í skólan-
um á hverju ári og em átta til tíu
nemendur á hveiju námskeiði. Ætl-
ast er til að nemendur hafi einhverja
undirbúningsmenntun og reynslu,
til dæmis sem þjónar, áður en þeir
koma í skólann. Kennslan fer fram
í formi fyrirlestra.
Jóhannes segir að skólinn sé mjög
vel kynntur og njóti talsverðrar virð-
ingar. Til dæmis um það nefnir hann
að jarlinn af Glostri hafi auglýst eftir
einkaþjóni nýlega. „Þrír sóttu um en
sá sem var með skírteini frá skólan-
um fékk starfið - hinir máttu fara,“
segir hann.
-GHS
Stuttar fréttir
Sumarþing æskilegt
Jón Baldvin Hannibalsson telur
æskilegt að Alþingi starfi út mai
til að afgreiða breytingar á sjáv-
arútvegsstefnunni. Ríkisstjórnin;
ræddi máhö í morgun.
Dýrar bcranir
Lögreglufélag Reykjavíkur hef-
ur boðið Reykjavíkurborg jarð-
hitaréttíndi i Hvammsvík til
kaups. Tíminn hefur eftir for-
marrni félagsins að boranir eftir
vatni hafi rey nst félaginu of dýrar.
FundurhjáASi
Stóra samninganefnd ASÍ kem-
ur saman til fundar á morgun.
Ræða á stöðu samningamála og
framhald viðræðna viö VSÍ.
Um 2 þúsund símar í Reykjavík
hafa verið tengdir nýrri staf-
rænni símstöð, skv. frétt Mbl.
Númerin verða áfram 5 stafa.
Kaupfélag Steingrímsíjarðar á
Hólmavík skilaði 12,5 milljóna
króna hagnaði á síðasta árí. Velta
síðasta árs var 821 milljón.
Risakónuguló hefur komið sér
fyrir i beitingaskúr á Djúpavogi.
Samkvæmt Mbl. er kóngulóin 2,5
sm á lengd og 1,5 sm á breidd.
Rússneskt útgerðarfyrirtæki á
Kamtsjatka hefur samið um kaup
á frystihúsi fyrir vinnsluskip af
fyrirtækinu Icemac í Reykjavík
fyrir um 200 milljónir króna.
RÖV segir tugi manna fá vinnu
við framleiðsluna.
Leigan of há í Kringiunni
Leigutakar í Kringlunni vilja
að gerðar verði breytingar á
leigukjörum í húsinu. Að sögn
Mbl. hafa þeir að undaniornu aíl-
að sér upplýsinga um veltubreyt-
ingar aftur í tímann.
Samræmdu prófin búin
Samræmdum prófum í 10.
bekkjum grunnskólanna lýkur í
dag. Búast má við að tæplega 4
þúsund netnendur bekkjanna
geri sér dagamun í tilefni þessa.
Erfitt að selja saítfisk
Salfiskverkendur eiga í miklum
erfiðleikum á erlendum mörkuð-
um vegna mikilla verðlækkana
og tollahækkana í Evrópu. Mbl.
hefur eftir Magnúsi Gunnars-
syni, formanni SÍF, að algjör
óvissa ríki um hvenær tollar Evr-
ópubandalagsins lækki. -kaa