Dagblaðið Vísir - DV - 27.04.1993, Blaðsíða 24

24
ÞRIÐ JUDAGUR 27. 'APRÍL 1993
Meiming
Á myndinni sjáum viö aðalleikaranna í kvikmyndinni Hetju en bókin er
skrifuð eftir kvikmyndahandritinu.
Hetja dagsins
Það hefur stundum verið sagt að ef nefnd hefði verið látin hanna hest-
inn þá liti hann út eins og ljótur úlfaldi. Hugsunin er sú gamalkunna að
því verr gefast heimskra manna ráð sem þeir koma fleiri saman. Hin
tæra einstaklingshyggja telur að hópvinna hljóti afltaf að verða málamiðl-
un, það næstbesta, samsuða meðalmennsku og ládeyðu.
Bókin, sem þessi skrif fjalla um,
er einmitt afrakstur einhvers kon- -q r»
ar hópvinnu, endalok ferlis sem D0x01161111111
hófst eflaust sem örsmá hugmynd -----------------------------
í höfði einstakhngs. Bókin Hetja er Páll Ásaeirsson
skrifuð af Leonore Fleischer eftir
kvikmyndahandriti David Webb
Peoples sem aftur byggði það á sögu Lauru Ziskin, Alvin Sargents og
David Peoples. Þessu sérstæða samvinnuverkefni er svo snarað á ís-
lensku af Erhng Aspelund og drifið á þrykk því kvikmyndin nýtur umtals-
verðra vinsælda með sjálfan Dustin Hoffman í aðahilutverki.
Með vísan til upphafsmálsgreinar má segja sem svo að hér hljóti að
vera vond bók á ferð og víst má það til sanns vegar færa því hún er það
að mörgu leyti. En að mörgu leyti er hún ágæt og þó sérstaklega því að
hún er meinfyndin og í henni leynist ádeilubroddur sem hægt er að kíma
yfir. Bygging sögunnar og persónusköpun hafa hins vegar liðið fyrir
hópvinnuna býst ég við og lúta frekar lögmálum og hraða kvikmyndar
en skáldsögu. Þýðingin er enskuskotin og frekar slök.
Sagan snýst um smáþjófinn og druhusokkinn Bemie LaPlante. Hann
er andhetja sem engin leið er að hafa samúð með, mannrotta sem aldrei
segir satt orð og stelur öllu steini léttara. Hrakfarir hans og ógöngur er
burðarás sögunnar. Bernie garmurinn lendir í því að drýgja mikla hetjud-
Bílasalan Braut hf.
Borgartúni 26
105 Reykjavík
Símar: 681502 & 681510
Renault Nevada 4x4 ’90, ek. 58.000,
V5, 5 g., rafdr. rúður, skipti á ódýr-
ari.
Cherokee LTD ’89, ek. 73.000, með
öllu, skipti á ódýrari.
áð með því að bjarga íjölda manns
út úr brennandi flugvélarflaki á
eheftu stundu. Hann ætlar ekki að
gangast við þessu afreksverki fyrr
en hann sér í því gróðavon þar sem
sjónvarpsstöðvar blása máhð upp
úr öllu valdi enda var mikil frétta-
stjarna meðal farþeganna. Milljón
doharar eru settir „til höfuðs" hetj-
unni svo að Bemie hugsar sér gott
til glóöarinnar en þá verður annar
svikahrappur fyrri til og stelur
glæpnum. Skór Bernies, sem hann
gleymdi á vettvangi, er lykilhlutur
í málinu því „hetjan" þarf að passa
í skóinn. Þymirós hvað?
Ekki veit ég hvort kvikmyndin
er í svipuðum gæðaflokki og bókin
en kannski vekur hún áhuga
manna á bókinni. Það virkar senni-
lega ekki á báða vegu þ.e. bókin er
ekki líkleg til að vekja áhuga
manna á myndinni. Þó þetta sé
Úrvalsbók er þetta ekki eins mikil
úrvalsbók og sumar þeirra hafa
verið.
Hetja eftir Leonore Fleischer eftir kvik-
myndahandriti David Webb Peoples,
byggðu á sögu Lauru Ziskin, Alvin Sarg-
ent og David Peoples.
Þýðing: Erling Aspelund
Útgefandi: Frjáls fjölmiðlun
Eg vildi að
éggæti...
Þann 29. janúar sl. lést ung kona, Védís Leifsdóttir,
af völdum eyðni. Stuttu fyrir andlát hennar kviknaði
sú hugmynd að taka saman úrval úr ljóðum hennar
(frá 1982-1992) m.a. í þeirri von að útgáfan mætti verða
til þess að hvetja fólk til opinskárri umræðu um þenn-
an skæða sjúkdóm. Og nú er bókin komin út, heitir
Tímaspor og vekur mann vissulega til umhugsunar.
Ef ekki um það mein sem dró höfundinn til dauða, þá
um sársaukann og þá kvöl sem fylgir því að lifa of
hratt og e.t.v. allt of stutt. Védís segir okkur söguna
af stúlkunni sem leitar að sjálfri sér á öllum öðrum
stöðum en í hinum gráa hversdagsleika því að í honum
finnur hún ekki það sem hún þarfnast eða þráir:
ekki þetta htlausa hversdagslíf
ekki þessa endurteknu daga
ekki þennan tóma haus
og dauðu tilfinningar
og ekki þessa stirðu fingur
sem ég get ekki skrifað með (19)
En hún finnur ekki heldur fullnægju í því lífi sem
hún lifir, þessum vihta dansi, sukkinu, botnlausri
óreiðunni og hún spyr sjálfa sig í forundran: „Hvers
vegna hrífst ég af fólki/sem leiðist lífið/er hrætt við
tilfinningar, sársauka?“ (53). „Ég er móðurleg við
barnaskapinn," segir hún í sama ljóði, gerir sér grein
fyrir blekkingunni sem fylgir því hfemi sem hún hef-
ur vahð sér en getur ekki hætt, nær ekki að stoppa.
„Ég vildi að ég gæti breyst" (31) segir hún og þessi ósk
skín í gegnum mörg af ljóðum Védísar. Vandinn er
bara sá að stúlkan veit ekki hvað hún vill verða eða
hvað hana langar tíl að gera. Eirðarleysið teymir hana
úr einni gildrunni í aðra, hún þráir frelsi en hneppir
sjálfa sig í íjötra.
í stað frelsisins stefnir stúlkan að einangrun og
dauða og í hveiju ljóðinu á fætur öðru má sjá skýrar
innilokunar- og köfnunarmyndir þar sem hún líkir
sjálfri sér við fanga eða rótlausa öldu sem brotnar „við
kaldan fjörasteininn”. (12) Og annars staðar bölvar
hún og fordæmir eigin tilvist: „Já, ég er ihgresi/sem
vex meðal saklausra rósa“, (16), blóðsuga eða htih djöf-
ull:
egóískur eiginhagsmunapúki
traðka á tilfinningum annarra
til að láta mér líða betur (13)
Þessi ljóð afhjúpa hrædda og örvæntingarfuha konu
sem leggur tilfinningar sínar á borðið á svo einlægan
og persónulegan hátt að það er ómögulegt annað en
hrífast með þótt sá heimur sem hér er lýst sé allt ann-
að en aðlaðandi. Hér er byggt á erfiðri lífsreynslu og
útkoman er sterk og sannfærandi en þó ekki hnökra-
laus. Við lestur einstaka ljóðs fær maður á tilfinning-
una að fremur sé um uppkast að ræða en fuhbúið ljóð
eins og t.a.m. ljóðið um örlagabyttumar sem er ágæt-
lega uppbyggt en missir síðan flugið í lokin:
Við hefðum getað orðið
sögðu örlagabytturnar
og tæmdu úr glösum sínum
við hefðum getað orðið
sögðu örlagabyttumar
og drekktu sorgum sínum
við hefðum getað orðið
sögöu örlagabyttumar
og skyggndust inn í drauma
fortíðarinnar
Védís Leifsdóttir.
Bókmenntir
Sigríður Albertsdóttir
við hefðum getað orðið
sögðu örlagabyttumar
og tæmdu úr flöskunni (52)
Og þegar stór og myrk orð eins og sársauki, von-
leysi, grimmd, þjáning, einmanaleiki, sjálfsvorkunn
og blekking eru samankomin í einu htlu ljóði um fólk
sem leiðist lifið (53) er of mikið sagt. Vanhðan fólksins
drukknar í orðunum og útkoman verður flöt og frá-
hrindandi. Ljóðið á næstu síöu, sem gæti allt eins fjall-
að um sama fólkið, hittir hins vegar í mark:
Við dönsum og dönsum
innanum jakkaklætt kúltúrpakkið
skálandi í frumsýningarkampavíni
ókeypis
við dönsum og dönsum
innan steingeld málverkin
votir kossar okkar fróa hstinni
við dönsum og dönsum
innanum virðulega músíkanta
og dætur bankastjóra
við dönsum og dönsum
okkur út af Listasafni íslands
Hér fær maður beiskjuna og leiðann beint í æð; eirð-
arleysið og ofsinn endurspeglast í hverju orði. Það eru
ljóð í þessum anda sem halda bókinni uppi, kraftmik-
il en umfram allt einlæg ljóð.
Védis Leifsdóttir.
Timaspor.
Minningarsjóður V.L.
Teikningar Kristrún Gunnarsdóttir.
Subaru Legacy 2,0 ’92, ek. 17.000,
með öllu, skipti á ód.
Peugot 309 GL ’91, ek. 46.000, skipti
á ódýrari.
Sviðsljós
Guðmundur Oddsson fimmtugur
Afmælisbarniö ásamt eiginkonu, dætrum og barnabarni. F.v. Stefanía,
Guðmundur, íris Hrund, Sóley, Sigrún og Sunna.
DV-myndir ÞÖK
Guðmundur Oddsson, skólastjóri
og bæjarfulltrúi í Kópavogi, varð
fimmtugur á dögunum og bauð af
þvi tilefni til sín gestum í Félags-
heimili Kópavogs.
Fjölmenni sótti Guðmund heim
en hann hefur verið skólastjóri
Þinghólsskóla frá 1984.
Guðmundur hefur verið bæjar-
fulltrúi í Kópavogi fyrir Alþýðu-
flokkinn frá 1978 en hann var for-
seti bæjarstjómar 1989-90. Hann
hefur veriö varaþingmaöur í
Reykjaneskjördæmi frá 1987. Guð-
mundur hefur sinnt fjölmörgum
öðrum trúnaðarstörfum og situr
nú m.a. í stjóm Branabótafélags
íslands og Vátryggingafélags Is-
lands.
Kristinn T. Haraldsson og Össur
Skarphéðinsson voru í veislunni
og sömuleiðis Magnús Hreggviðs-
son sem sést i bakgrunninum.
Guðrún Þorvaldsdóttir og Magnús
Siguroddsson komu í afmælið.