Dagur - 20.12.1952, Qupperneq 5

I
JÓLABLAÐDAGS
Anna Sigr. Melsted, kennsluk. 1877—79.
voru allmjög skiptar, en helzt var þó
um þaS rætt á þessum fundi að hefja
fjársöfnun til byggingar barnaskóla.
Ekkert varð þó útrætt um þetta mál að
þessu sinni, en allmikið umtal vakti
þetta í héraðinu næstu daga.
Föstudaginn fyrstan í þorra, hinn 22.
janúar 1875_ var svo þorráblót á
Munkaþverá. Þar var saman komið fólk
úr öllum hreppum Eyjafjarðar og af
Akureyri. Var þar gleðskapur og
ræðuhöld. Bar þá skólamálið enn á
góma og tóku menn nú fremur að hall-
ast að því að byggja skyldi kvennaskóla.
Þar var meðal annarra staddur Eggert
Gunnarsson umboðsmaður, sem um
þessar mundir var einn skeleggasti for-
vígismaður allra framfaramála í Eyja-
firði. Gerðist hann nú foringi þessa
máls og barðist fyrir því með þeim
brennandi áhuga og kappi, sem ein-
kenndi hann jafnan, og bar það fram til
sigurs. Er engum einum manni jafn-
mikið að þakka, að framkvæmdir urðu
svo skjótar sem raun varð á. Því að
enda þótt ýmsir legðu þar góða hönd að
verki, var Eggert alltaf lífið og sálin í
öllum framkvæmdum, og er óhætt að
fullyrða, að skólinn hefði aldrei komizt
á fót á þessum tímum, ef hans hefði
eigi notið við. Má því telja hann aðal-
hvatamann og stofnanda þessa skóla.
Á þorrablótinu á Munkaþverá var
ákveðið að bregða skjótt við og efna til
almenns umræðufundar um skólamál-
ið á Grund í Eyjafirði hinn 25. janúar
næstkomandi. Þann fund sóttu um 50
manns. Segir svo um ályktanir þessa
fundar í grein í Norðlingi (I., bls 161),
sem Eggert Gunnarsson mun vera höf-
undur að:
Ályktanir Grundarfundarins.
„Var það sameiginlegt álit að nauð-
synlegt væri að efla almenna framför
og hagsæld fósturjarðarinnar, að efla
þekkingu og menntun. því að við Ijós
upplýsingarinnar fengjum vér réttan
skilning á öllu verki voru og þekkingu
til að framkvæma það. Sýndi sagan, að
með upplýsingunni hefðu heilar þjóðir
umskapast úr vanþekkingarmyrkri, ör-
birgð og ómennsku í voldugar þjóðir.“
í þessu sambandi var rætt um barna-
skóla, kvennaskóla og gagnfræðaskóla.
Hvað barnaskólana snerti, hölluðust
menn helzt að því að hafa farskóla líkt
og þá tíðkaðist í Noregi. Beitti fram-
farafélag Eyjafjarðar sér fyrir því að
ráða strax á næsta vetri kennara, sem
kenndi á nokkrum bæjum. Gerð var
áskorun til Alþingis um stofnun gagn-
fræðaskóla á Möðruvöllum í Hörgár-
dal, og fylgdu þeir Eggert og séra Arn-
ljótur þessu máli svo vel fram á næsta
Alþingi, að það lagði fram 10 þús. króna
fjárveiting til að hefja byggingu skól-
ans. En Eggert lét ekki við þetta sitja:
„Svo virtist öllum fundarmönnum,“
segir í grein hans, „að engu síður væri
nauðsynlegt, að kvenmenn færu eigi
varhluta af að fá tilsögn í því, sem kon-
ur þurfa að eiga að kunna.... Það cr
mikið eftirlæti og unaður að eiga góða,
skynsama og menntaða konu, sem mað-
ur ávallt getur haft í ráðum með sér og
sem vel er vaxin stöðu sinni. Mæðrun-
um er af náttúrunni meira en feðrun-
um falið á hendur líf og heilsa ung-
barnanna. Ennfremur er það venjulegt,
að konurnar, fremur en mennirnir,
kenni bömum sínum lestur og kristin-
dóm og annað fleira, eftir því sem þær
>
5
hafa föng á. Þannig er það hlutverk
konunnar; sé hún annars því vaxin, að
leggja hinn fyrsta grundvöll til þekk-
ingar barnanna, og þó sér í lagi að laga
hjarta þeirra og tilfinningu fyrir öllu
önnu, réttu, fögru og góðu. Sagan sýnir
með mörgum dæfnum, að margir hinir
mestu og beztu menn hafa orðið það,
sem þeir voru, af því að þeir áttu hinar
beztu og menntuðustu mæður. Og hver
af oss er sá, að eigi finni hann hversu
óendanlega mikið vér eigum góðri
móður að þakka? Menntun kvenfólks-
ins er því nauðsynlegri sem heimilin
verða meir að annast uppfræðing
barnanna."
Þá er ennfremur bent á það, að auk
venjulegra innanbæjarstarfa þurfi kon-
urnai’ að annast tóskap, vefnað og
klæðasaum, og að við matargerð þurfi
vissulega mikla kunnáttu, svo að mat-
urinn geti orðið í senn hollur og bragð-
góður, en þó sé um leið gætt allrar
nýtni og hagsýni. Og loks segir svo í
greininni:
„Þegar vér nú athugum, hve þýðing-
armikill starfi konunnar er, þá sælu,
sem vér njótum í sambúð góðrar konu,
sem vel er vaxin stöðu sinni, og þá
blessun og auðsæld, sem henni fylgir í
búi manns, hví skyldum vér þá ekki
leggjast á eitt að styðja að því„ að
kvenfólk eigi kost á þeirri menntun,
Laufey Bjarnardóltir, kennsluli. 1879—80.