Þjóðviljinn - 23.12.1947, Blaðsíða 45

Jólin 1947
43
Þ J ÖÐVIUÍNN
nýlega beimsótti Reykjavík, háfi, þcgar hánn sté út úr
flugvél sinni, verið í ljösum frakka og bundið belti sitt
um mittið. — Nú er fjarlægðin frá Prestwick til Reykja-
víkur ca. 125.000.000 cm. og mittisummál leikarans 74 cm.
Hvað er beltið lians langt?
7. HVERNIG SLAPP IIANN?
Maður nokkur af enskum ættum hafði verið dreginn
fyrir lög og dóm í Frakklandi og vcrið fundinn sckur um
mannsnxorö. í niðurstöðum dómsins var tekiö tillit til þcss,
að sakborningurinn var af enskum uppruna og skyldi
hann sjálfur mega velja á milli þess, að verða hengdur
cða hálshöggvinn. — Var kveðið svo á um, að hann,
nokkru fyrir aftökuna, skyldi mega mæla eitthvað af
munni fram, það er honum sýndist. Ef hann segði satt,
yrði hann hengdur, en ef hanm segði ósatt, ýrði hann
liálshöggvinn. — Það sem sakborningurinn sagði varð
til þess, að ekki var hægt að lífláta hann samkvæmt
dóminum. —
Hvað sagði hann?
8. ENGIN NGLL í ÞESSARI TALNAKROSSGATU
Lárétt:
1. Margfeldi af 9
2. Lóðrétt 3 margföld-
uð með sjálfri sér.
6. Tala þingmanna í
neðri málstofu Breta
7. Síðari helmingur
tölunnar fæst með
því að tvöfalda
fyrri helminginn.
• Lóðrétt:
2. Þversumman er 4. — 3. Ódeilanleg. — 5. Margfeldi af
9. — 6. Lóðrétt 3 að 50 viðbættum.
I.ausnh' á bls. 48
gang að f járframlögum til tilrauna sinna en kollegar
þeirra í Evrópu, en eftir að þeir gengu í þjónustu
hersins mátti segja að þeir lifðu í allsnægtum. Hvað
sem þá vanhagaði um þurftu þeir aðeins að nefna,
og þeim var útvegað það eins fljótt og nokkur tök
voru á. Vísindamenn hafa löngum átt við erfið kjör
að búa. Almenningur gerir sér ekki ljósa grein fyrir
þýðingu þeirra, og oft er litið á þá sem óþarfan ,,lúx-
us“ frekar en velgerðarmenn þjóðfélagsins. Það er
því oft daufheyrzt við þörfum þeirra um bætt vinnu-
skilyi'ði, og það því fremur sem vísindamenn og aðrir
/ 2 ipÉ 3
4
tf |g|
7
grúskarar eru venjulega nægjusamir og hættir til að
gera sig ánægða með það sem þeir hafa.
Á striðsárunum átti þetta ekki lengur við um eðl-
isfræðingana amerísku, og nú fyrst fengu þeir tæki-
færi til að sýna, hvað þeir gátu, þegar vel var að þeim
búið. Árarigurinn leyndi sér heldur ekki. Það er víst
óhætt að fullyrða, að þróun tækninnar hefur aldrei
verið eins ör og á þessum árum. Eg mun nú minnast
á nokkur af helztu viðfangsefnunum, sem glimt var
við, og úrlausn þeirra.
Mikið kapp var lagt á að rannsaka radíóbylgjur
með mjög stuttri bylgjulengd. Stytztu bylgjulengdir,
sem notaðar voru fyrir stríð voru um 5 metrar, en
nú eru framleiddar radíóbylgjur rneð bylgjulengd,
sem er ekki nema brot úr sentimetra, svo að bilið
milli radióbylgna og infrarauðra ljósgeisla má nú
heitá brúað. Ástæðan fyrir áhuga þeim, sem menn
höfðu á þessum stuttu radióbylgjum er aðallega fólg-
in í því, hve mjög bylgjur þessar líkjast ljósgeisl-
unum. Það má senda mjóan geisla af þeim í ákveðna
átt og greina það, sem á vegi hans verður með bylgj-
um, sem hluturinn endurvarpar. Kosturinn, sem
þessar bylgjur hafa fram yfir ljós, er sá, að þær fara
greiðlega gegnum þoku og dimmviðri og gera mögu-
legt að sjá hluti, sem ekki mundu sjást með ljósi. Út
frá tilraunum með þessar stuttbylgjur sköpuðust hin
svonefndu „radar“-tæki, en nafnið er skammstöfun
fyrir Radio Direction and Range Finding. Margir Is-
lendingar þekkja nokkuð til þessa tækis.
I stríðinu hafði radarinn stórmikla þýðingu, þar
sem hann var notaður til að fylgjast með ferðum
skipa og flugvéla. En segja má, að gildi hans sé
engu minna á friðartímum og ætti að vera lítil hætta
á, að skip búið ,,radar“-tækjum sigldi í strand. Af
,,radar“-tækninni leiddu ýmis fullkomin tæki, þar á
meðal var ný fullkomin tegund vita.
Leitiuiartæki að lcafbátum nothæf
við spdveiðar.
Radarinn reyhdist vel til að finna flugvélar, en
kom að engu haldi gegn kafbátum. Þau tæki, sem
happadrýgst urðu í leitinni að kafbátunum, voru svip-
uð radartækjunum, aðeins notuðu þau hljóðbylgjm’ í
staðinn fyrir radíóbylgjur. Hljóðbylgjur með nægi-
lega stuttri bylgjulengd má senda gegnum vatnið í
mjóum geisla. Ef þær lenda á föstum hlut endurkast-
ast þær, og f jarlægð hlutarins er ákveðin við tímann,
sem líður þangað til bergmálið kemur til baka. Slik
tæki hafa lengi verið notuð sem dýptarmælár, en á