Þjóðviljinn - 24.12.1965, Qupperneq 41

Skipbrotsmaöur fær aðstofl í
stórgrýttri fjörunni.
LÁTRABJARG
brúninni vorum. Þar var ekk-
ert að gera um nóttina. Við
villtumst á heimleiðinni og
komum ekki niður að Látrum
fyrr en klukkan eitt um nótt-
ina. En það villtust fleiri á
heiðinni þennan dag. Tveir
flokkar björgunarmanna, annar
af Rauðasandi, fundu ekki
strandstaðinn og komu niður
að Látrum.
Snemma næsta morgun fór
fjölmenni á strandstaðinn með
tjöld og ýmsan útbúnað. Tólf
EnglendingáT• ■ ,og aílir björguh-
armennirnir; áe'm"'ver’ið niöfðu'
í bjarginu um nóttina, voru
úr helju heimtir þann dag.
Einhverri furðulegust björgun,
sem sögur fara af á Tslandi,
lauk slysalaust.
★
— Hér hef ég eingöngu lýst
ógnum Bjargsins. En ef þið
komið vestur og spyrjið gam-
alt fólk, hvernig hafi verið að
fara á Bjarg í gamla daga,
verður það hýrt á svipinn og
segir ykkur margar sögur.
Gömul kona sagði við mig
á þessa leið:
„Ég var tólf ára, þegar ég
fór fyrst á Bjarg. Þar voru
krakkar á mínu reki. Við
hjálpuðum til á brúninni. sótt-
um hesta, sóttum vatn og
fleira. Oft var galsi í unga
fólkinu. Við klifruðum niður
fyrir brúnina, þar sem eru
hvappar. Það var oft hiti og
logn, þó að kalt væri uppi.
Væri maður kvefaður, batnaði
manni. Þegar vindur er á
sunnan er hægt að henda vettl-
ingunum sfnum fram af brún-
inni. Þeir koma upp aftur.
Þetta var oft gert. En sumir
hlutir komu ekki upp aftur,
ef vindur var ekki hagstæður.
Það var yndislegt á morgnana
í logni og sólskini, þegar fugl-
inn kam, að.- Hann er i buriju á
nóttunni og kemur með fullt
nefið af síli handa ungunum.
Hann raðar því í nefið þann-
ig, að sporður og haus liggja
saman,' eins og í sardínudós.
. Syartfúglinn á eitt ,egg. Hann
-þékkir .þaðiin'nan um- ótari,é’gg
á berri syllunni, enda eru eng-
in tvö eins. Deplarnir á þeim
eru svo allavega. Sé eggið tek-
ið, verpir fuglinn aftur. Ef
fugF er drepinn frá unga sín-
■ 'unái 'takú" aðrir fu|laf'-.‘hann"áQ?'
'"séP. Gánían-'"er áð*'Sjt’' fuglítíh'"
gefa ungunum.
Þeir eru sinn með hverju
móti, fuglarnir. Lund>nn hefur
sína siði. Hann verpir ekki á
®syllu,r. Hann ,ef, þár sem„ jarð-
'végur er djé'pur, hélzt uppi
við brún og grefur sér holu
á dýpt við handleggslengd.
Hann ýtir stundum unganum
fram fyrir sig, þegar menn
seilast niður í holuna. Þgrna
situr hann í moldinni, og það
er moldarbragð að honum,
einkum lærunum. Ómögulegur
í súpu. En kofan (unginn) er
góð með kartöflum. Krökkum
þótti gaman að fá lunda, vegna
nefsins og rauðu lappanna.
Þetta er svo fallegur fugl. og
hann er kallaður prestur. Egg-f'
in lundans eru hvít.
lægt hónum. Hann er hvorki
veiddur né étinn hjá okkur.
■ Enginn fugl vill ' verpa nálægt
honum, enda er hann óðúm
að leggja undir sig stór svæði
af Bjarginu. Hinir bara . flýja
En eggin’ hans eru göð“.
„Það : var mikið ' verk að
'reýta“,- hélt 'feajnla1 kohari á-
fram. „Bezt var að reyta álku.
Einu sinn reytti ég 107 álkur
á dag. Af öðrum fuglum þótti
sæmilegt -að plokka 80. Þetta
varð áð' -'éáriga'-'Tljótt?' svo að
‘■fmiihni'skéitifridSt ekki.'-Téggjá,
•öáfnsrn'‘dai;a og riæf4r.:-fiiT£','7 i ‘
1 lllviðratíð var ekki hægt
að fara á Bjarg. Og þegar ekki
fékkst fugl eða egg, var þröngt
í búi. Það' kom fyrir. Nú er
fyrir löngu! hætt að-síga. - Fólk
er líka: orðið svo' fátt. f"
Fuglinn fór illa á striðsár-
unum, lenti í olíubrák á sjón-
um. Hún festist í fiðrinu, og
hann dó ósjálfbjarga í sjónum.
Blessaðir fuglarnir, hrönnum
saman!“ • •
Allt þetta sagði ‘ gamla kon-
an, og allir kunnu eitthvað
frá Bjarginu að segja. Ég undr-
aðist það mikið, að engin
manneskja var lofthrædd þama
fyrir vestan. Undir eins og fór
að vora, hurfu krakkar og
, unglingar út a tíjarg í
f' stundum sínum. Þeir tylltu
ifram á fremstu nafnir til
gægjast og skoða
Mér varð ískalt af
við að sjá til þeirra.
er þó, að sumir eiga það
að stelast niður í Bjargið, þiar
sem hægt er að ganga banjqi-
laust. Þetta þýðir ekki . áð
banna. Fullorðna fólkið gerði
þetta líka á sínum ærzladijg-
um.
, fJiÉg^. þori. vel að segja ykljiir
þettfyú unfflL lesendur, því fþd
ég ,é4r,®'é'kkr:-'Tirædd um, að jit
farið framarlega, þó að þið
komið vestur. Ókunnugir gpra
það ekki.
Þið verðið sennilega ekíki
mörg, sem farið vestur.lá
Látrabjarg. En þið ættuð áð
fara niður í kjallara Þjod-
minjasafnsins. Þar getið þjð
séð brúnahjól, vað og fleira,
sem notað er við bjargsig.
Eftir það ættuð þið að lesa
Hornstrendingabók. Höfundur-
inn er gamall bjargmaður. Is-
landssagan er ekki öll í skóla-
bókinni ykkar. Og hún er
furðulegri en þið hafið hug-
mynd um,
Oddný Guðmundsdóttir.
Alkan bítur, ef komið er ná-
lægt henni. Einu sinn beit hún
I nef á manni. Það var verið að
draga hann upp á brúnina. Þá
kom álka og beit hann í nefið.
Langvían er ágætur fugl, það
er mikið af henni í Bjarginu.
Hringvían er lík langvíunni,
nema hún hefur hvíta hringa
kringum augun.
Nefskeri er stundum kallaður
stuttnefja. Hann er stærri og
feitari en langvía. Þá er það
fýllinn. Hann spýr fúlu lýsi.
Enginn maður vill koma ná-