Þjóðviljinn - 24.10.1981, Blaðsíða 6

• 6r SÍÐA' ^-'.ÞJölXVItJiINN iHélgm 24-—2Í>. oktábér 1981
Skrifstofa: Guörún Guövaröardóttir, Jóhannes Haröarson.
Afgreiösla: Bára Siguröardóttir, Kristin Pétursdóttir.
Simavarsla: Ólöf Halldórsdóttir, Sigriöur Kristjánsdóttir.
Húsmóöir: Bergljót Guöjónsdóttir.
Bflstjóri: Sigrún Báröardóttir.
Innheimtumenn:Brynjólfur Vifhjálmsson, Gunnar Sigurmunds-
son.
Pökkun: Anney B. Sveinsdóttir, Halla Pálsdóttir, Karen Jóns-
dóttir.
Útkeyrsla, afgreiösla og auglýsingar: Sföumúia 6,
Reykjavik, simi 81333
Prentun: Blaöaprent hf.
ritstjórnargrein
Úrrœðalaus
stjórnarandstaða
® Efnislega var enginn munur á málflutningi for-
ystumanna flokksbrots Geirs Hallgrímssonar og
Alþýðuf lokksins í útvarpsumræðunum um stefnuræðu
forsætisráðherra í fyrrakvöld. Þeir höfðu engar til-
lögur f ram að færa, engar ábendingar um það hvernig
ætti aðtryggja kaupmátt launanna, engar tillögur um
það hvernig ætti að ná verðbólgunni niður. Ovenjulega
ósvífnar árásir á ríkisstjórn og Alþýðubandalagið
voru þeirra eina haldreipi. Hvað hefðu líka stoðað ráð
frá stjórnarandstöðuflokkunum sem ekki einu sinni
geta haft stjórn á eigin innanhúsvandræðum? Til
þeirra er ekki að leita um úrræði andspænis erfiðum
verkefnum eða stjórn landsins. Þetta vita landsmenn
og þessvegna er það skoðun þeirra flestra að núver-
andi ríkisstjórn sé besti kosturinn, og raunar sá eini.
• Sjálfstæðisflokkurinn í stjórnarandstöðu og
Alþýðuflokkurinn eru nákvæmlega jafn úrræðalausir
og eftir siðustu kosningar þegar þeir dæmdu sig út úr
þátttöku í stjórnarsamstarfi, annar með sprengihót-
unum og hinn með kröfunni um leiftursókn. Svavar
Gestsson formaður Alþýðubandalagsins benti á það í
umræðunum að tilgangur stjórnarandstöðunnar með
því að snúast gegn ríkisstjórninni og lítillækka verka-
lýðshreyf inguna væri alltof augljós. Það væri verið að
undirbúa jarðveg fyrir íhaldsstjórn. Hann skoraði á
launamenn að rif ja upp fyrir sér hvernig íhaldsmið-
flokkastjórnir hefðu skipulagt kjararán, atvinnuleysi
og landf lótta eftir að vinstristjórnum var komið f rá á
árunum 1958 og 1974.
úr almanakinu
Samningalota og
lögin sem vantar
semdu. VSl var i lófa lagið að
draga samningagerð enn meira
á langinn, eftir að hafa dregið
hana i meira en 6 mánuði ef
samstaðan hefði verið fyrir
hendi. Þvi er það ef til vill klókt
að hvert sérsamband semji fyr-
ir sig i vissu þess að samstaðan
hjá VSl er mun veikari með
þeim hætti en i samflotssamn-
ingum.
72ja mannanefnd ASt situr á rökstólum þessa dagana. Hún ætti hik-
laust að fara fram á lagasetningu þess efnis að allir kjarasamning-
ar giltu frá þeim degi að þeim er sagt upp. (Ljósm.— eik —)
Sigurdor
Sigurdórsson
skrifar
M
DIOÐVIUINN
Málgagn sósíalisma, verkalýds-
hreyfingar og þjódfrelsis
útgefandi: Útgáfufélag Þjóöviljans.
Framkvæmdastjóri: Eiður Bergmann.
Kitstjórar: Árni Bergmann, Einar Karl Haraldsson, Kjartan
Olafsson.
Fréttastjóri: Álfheiöur Ingadóttir.
Umsjónarmaöur sunnudagsblaös: Guöjón Friöriksson.
Auglýsingastjóri: Svanhildur Bjarnadóttir.
Afgreiðslustjóri: Valþór Hlööversson:
Blaöamenn: Auður Styrkársdóttir, Magnús H. Gislason, Öskar
Guðmundsson, Sigurdór Sigurdórsson, Sveinn Kristinsson.
iþrótta- og skákfréttamaöur: Helgi Ólafsson.
útlit og hönnun: Andrea Jónsdóttir Guðjón Sveinbjörnsson.
Ljósmyndir:Einar Karlsson, Gunnar Elisson.
Ilandrita- og prófarkalestur: Elias Mar, Trausti Einarsson.
Auglýsingar: Hildur Ragnars, Sigriður Hanna Sigurbjörns-
dóttir.
• Formaður Alþýðubandalagsins benti á færa leið
til þess að tryggja varanlega og jafna aukningu kaup-
máttar á næsta samningstímabili á grundvelli aukinn-
ar framleiðslu, sparnaðar, jafnréttisjónarmiða og
breyttrar tekjuskiptingar. Alþýðubandalagið myndi
leggja allt kapp á að tryggja þessa stefnu og teldi að
eina færa leiðin til þess nú væri samráð milli núver-
andi ríkisstjórnar og verkalýðshreyfingarinnar. Eng-
in annar kostur væri á dagskrá eins og nú stæðu sakir.
• Nú þyrf ti að sameinast um leið sem i senn treysti
lífskjörin og stuðlaði að minni verðbólgu. I fyrsta lagi
yrðu að eiga sér stað f ramleiðslu- og f ramleiðniaukn-
ing á grundvelli íslenskrar atvinnustefnu. I öðru lagi
þyrfti að gera skipulegt átak til sparnaðar, bæði í
milliliðakerf inu og í opinberum búskap ríkis og sveit-
arfélaga. I þriðja lagi væri nauðsynlegt að menn
gerðu sér það vel Ijóst að þvi aðeins yrðu kjör lág-
launafólks og miðlungstekjumanna bætt að þeir sem
best væru settir gæfu eftir af sinni aðstöðu. Það þyrfti
að gera ráðstafanir til þess, meðal annars í gegnum
skattakerf ið, að f lytja fé frá þessum aðilum til þeirra
sem minna hafa handa á milli.
Ný viðhorf
• Landsráðstefna Samtaka herstöðvaandstæðinga
hefst í ölf usborgum í dag og stendur um helgina. Hún
er haldin á tímamótum þegar hin f jölþætta evrópska
friðarhreyf ing lætur í sér heyra með sívaxandi þrótti,
og baráttan gegn atómvopnum er í mikilli framsókn.
Eins og fráfarandi formaður Samtaka herstöðvaand-
stæðinga segir í viðtali við Þjóðviljann þá hafa ný við-
horf komið inn í herstöðvaumræðuna á Islandi í kjöl-
far umsvifa friðarhreyf inganna annarsstaðar í
Evrópu. ( ölf usborgum verður sérstaklega f jallað um
hvernig herstöðvaandstæðingar á íslandi fella hin
nýju viðhorf inn í okkar baráttu.
• Þjóðviljinn sendir landsráðstefnu herstöðvaand-
stæðinga baráttukveðjur og hvetur alla friðarsinna til
þess að f jölmenna í ölfusborgir um helgina og taka
virkan þátt í umræðum starfshópa. —ekh
Þing Verkamannasambands
tslands er nýafstaðið, en eftir
þvi höfðu margir beðið, vitandi
það aö þingið myndi leggja lin-
urnar i komandi kjarasamning-
um. Allir sem fylgst hafa með
islenskri verkalýðsbaráttu sið-
ustu áratugina vita, að allt siðan
Verkamannafélagið Dagsbrún
vann sinn fræga sigur yfir óvin-
veittri rikisstjórn og atvinnu-
rekendavaldi árið 1942 hefur
Dagsbrún og siðar Verka-
mannasamband Islands verið
mótandi og leiðandi afl i verka-
lýðsbaráttu. Aðrir hafa komið
i kjölfarið og oft hirt baráttulit-
ið, þaðsem verkamenn hafa náð
fram oftast með hörku, og oft á
tiðum getað náð fram meiru en
verkafólkið hafði náð. Þvi má
telja vist, að þær kröfur sem
VMSI setti fram og samþykktar
voru á þingi þess á dögunum,
verði þær körfur sem tekist
verður á um i komandi kjara-
samningum.
Löginsem vantar
Samningalota er framundan.
Þetta orð samningalota, segir
all mikla sögu. I fyrra stóð þessi
lota yfir i meira en hálft ár og
menn spurðu hvers vegna.
Svarið er i raun einfalt. I 60%
verðbólgu, eins og þá var, er
það hagur atvinnurekenda að
draga eins lengi og frekast er
unnt, að gera nýja kjarasamn-
inga. Þess vegna vantar laga-
setningu, þess efnis að ALLIR
kjarasamningar skuli gilda frá
þeim degi, er þeim er sagt upp.
Ef svo væri, gætum við gengið
úrfrá þvi sem visu aö atvínnu-
rekendur semdu á sem
skemmstum tima.
Áreiðanlega er það ekki til-
viljun að i atkvæðagreiðslu inn-
an Fél. bókagerðarmanna um á
hvaða kröfur skuli leggja mesta
áherslu á i komandi kjarasamn-
ingum vildu 82% þeirra sem
tóku þátt i atkvæðagreiðslunni
leggja höfuð áherslu á tvær
kröfur, kaupkröfuna og að
samningarnir gildi frá 1. nóv.
deginum, sem þeim er sagt upp.
Samflot eður ei
Þá er þess einnig að gæta, að i
fyrra var þvi haldið fram, að
verkalýðshreyfingin hefði ekki
stöðu til að fara i verkfall.
Vissulega var sumarið 1980
erfitt i atvinnulegu tilliti, þar
sem stór hluti frystihúsa lokaði
og atvinna oft verið meiri. Aftur
á móti var staða verkalýðs-
hreyfingarinnar til átaka mun
sterkari þegar leið á haustið. Nú
aftur á móti, ef hvert samband
semur fyrir sig, verður mun
auðveldara fyrir þau að fara i
verkfall, ef atvinnurekendur
ætla að þvælast fyrir i samn-
ingagerðinni likt og i fyrra.
Ljóst má þvi vera að ýmislegt
getur unnist við það hjá verka-
lýðshreyfingunni að vera ekki i
stórusamfloti. Alla vega er þess
virði að gera tilraun.
Gæti komið i veg
fyrir verkföll
Svo aftur sé vikið að þvi sem i
upphafi var rætt um, lög um
gildi kjarasamninga frá þeim
degi sem samningum er sagt
upp, þá hygg ég að slik lög
myndu minnka hættuna á verk-
föllum. Ef þessi lög væru til
staðar, væri það dýrara fyrir at-
vinnurekendur að þráast við að
gera nýja kjarasamninga, eins
og þeir hafa alltaf reynt undan-
farin ár, þó aldrei hafi það
gengið eins langt og i fyrra, ef
þeir neyddust til að greiða
launahækkun aftur fyrir heldur
en fá yfir sig verkfall. Það
vinnst þvi tvennt viö slika laga-
setningu. 1 fyrsta lagi gætu at-
vinnurekendur ekki haft þús-
undir króna af verkafólki með
þvi aö draga samningagerð á
langinn og hættan á verkföllum
myndi minnka. Þetta atriði ptti
verkalýðshreyfingin þvi hik-
laust aö taka upp I viðræöum viö
rikisstjórnina, sem án vafa
kemur inni dæmið við kjara-
samningagerð nú sem eridra-
nær.
—S.dór
Um langt árabil hefur sá hátt-
ur verið hafður á i kjarasamn-
ingum að nær öll verkalýðs-
félögin innan ASt hafa haft
samflot, sem svo er kallað við
samningagerðina. Þráttfyrir að
svo hafi verið, er vitað mál að
þessi aðferð hefur mælst mis-
jafnlega fyrir. Vissulega má
bendaá rök fyrir stóru samfloti,
og það hefur lika veriö gert. En
það má lika ber.da á rök gegn
stóru samfloti ólikra hópa við
samningagerð. Sú hætta vofir
alltaf yfir að einstök félög eða
samböndtaki sig útúr að lokinni
allsherjar samningagerð og fái
meira eins og sagt er og þetta er
i raun meira en hætta, þetta hef-
ur gerst.
Nú virðist margt benda til
þess aö sérgreinasamböndin,
sum hver a.m.k. innan ASl ætli
sér að semja hvert fyrir sig,
hvað kaup og ýmsar sérkröfur
varðar. Þau munu ætla að eftir-
láta samninganefnd ASÍ samn-
ingana við ríkisvaldiö. Engin
leið er að spá fyrir um hvort þau
ná betri samningum með þess-
um hætti. Þó er augljóst að eitt
getur unnist við þetta, en það er
að dreifa kröftum Vinnuveit-
endasambandsins við samn-
ingagerð.
Harkan sex
Með nýjum herrum koma nýir
siðir. Hinir ungu haukar úr
Sjálfstæöisflokknum, sem tekið
hafa við völdum innan VSI hafa
sl. 2 ár sýnt af sér aukna hörku i
samningum við verkalýðshreyf-
inguna. Fyrra árið tókst þetta
all vel, en i fyrra var vitað að
fylking vinnuveitenda var að
riðlast, þegar VSÍ loks undirrit-
aði nýja kjarasamninga og
sambandið gerði þaö aðeins af
ótta við að einhverjir hópar at-
vinnurekenda tækju sig útúr og