Þjóðviljinn - 24.10.1981, Blaðsíða 23

Stígur úöa
Þegar Þjóöviljinn meö þess-
um þætti Visnamála berst les-
endum i hendur, er samkvæmt
timatali vetur aö ganga i garö
og sumariö aö kveöja. Sumar
sem ekki fær þá einkunn aö
hafa veriö hagstætt hvaö veö-
urfar snertir og endar i raun
meö þeim ósköpum aö allt
Noöur- og mestallt Noröaust-
urland er þakiö miklum snjó.
Sumariö hefur tekiö veturinn i
fang sér löngu fyrir timann,
þaö hefur ekki fyllt út sinn
meögöngutima.
Þetta er vist ekki neitt eins-
dæmi hér noröur viö Dumbs-
haf, aö minnstakosti heyrist
manni á visum Páls Ólafsson-
ar aö ekki hafi veriö blíöviröa-
samt haustiö 1872, þegar hann
kvaö þessar visur:
Hefur nú hin hvita mjög
höröum fönnum sinum
Hliöar-grænu faiiö fjöll
fyrir sjónum minum.
Hún mun eftir stutta stund
stakkin hvita breiöa
yfir mina góöu grund
og græna litnum eyöa.
Ef þar mæna ýlustrá
upp úr snjónum hvíta,
noröurveörin — eftir á —
öll þau burtu siita.
Svo mun stytta sólargang,
siöan lengjast grima.
Ég get ekki færst í fang
aö fagna slikum tima.
Visna minna vængjum á
vil ég burtu leita
þessu kalda fróni frá
og fljúga i suðriö heita.
En Páll flaug aldrei i hiö
heita suöur. Hann var bara
kyrr heima, þó lifiö léki ekki
viö hann, svo hann kvaö:
Finnst mér lifiö fúlt og kalt,
fullt er þaö meö lýgiogróg,
en brenniviniö bætirallt,
bara aö þeö sé drukkiðnóg.
En samt hefur Bakkus veriö
farinn aö angra Pál, þegar aö
þvi kom aö hann geröi þessa
visu:
Drukkiö hef ég ár og ævi
og eignast margan hatt
úr blýi.
Þaö vildi ég aö guö mér gæfi
ég gæti hætt þessu svinarii.
1 fjárleitum gerist oft æriö
margt sögulegt, fróölegt .og
skemmtilegt, enda oft sagt frá
á skáldlegan og gamansaman
hátt, eins og Guömundur Þor-
steinsson frá Lundi þegar
hann kvaö um annaöhvort
sjálfan sig eöa þá náungann i
göngunum, sem týndi húfu,
hesti og yfirhöfn:
Seggur snauöur oröinn er,
eftir mörgu rýndi,
ofan af sér, undan sér
og utan af sér týndi.
Páll Jóhannesson á Stöö i
Stöövarfiröi kom aö eyöibýli,
litaðist um og kvaö:
Þetta nýja þjóöarsnið
þýöir vist aö spara:
Þar sem býii brostu viö,
brotnar tóttir stara.
Vinarkveöjan virtist hlý
— vottur tryggöar-banda.
Dauöinn glottir gættum i
gestrisinn aö vanda.
Tlmans hróöur, — athöfn ör
orkar sifellt minna,
er aö má út fingraför
fjalia-barna sinna.
Heimahagarnir eru Aust-
firöingum mjög kærir og þeir
kveöa til Austurlands sem þar
væri Paradis á jöröu. Þaö
gerði Sólrún Eiriksdóttir á
Krossi i Fellum er hún kvaö:
Yndistöfrar Austurlands
aidrei gleymast neinum,
elfan hátt
geymast alla ævi manns
innst i hugans leynum.
Austurland, mitt æviskjól,
er ég hnig aö foldu,
hjá þér hinsta sjá vil sól
og sofa I þinni moldu.
1 upphafi þessa þáttar var
þess minnst aö vetur væri aö
ganga i garö samkvæmt tima-
tali, en sé búinn aö boöa komu
sina aö minnsta kosti á stórum
hluta landsins. Um vetur kvaö
Jón S. Bergmann:
Unnir rjúka. Flúöin frýs.
Fold er sjúk aö lita.
Vefur hnjúkum veöradis
vetrardúkinn hvita.
Sólareldinn syrta ský.
Svörtu kveldin falda.
Vetur heldur innreiö i
isa-veldiö kalda.
Láttu aldrei þjakast, þótt
þrengist stundarhagur.
Eftir kalda klakanótt
kemur sólardagur.
Og þegar sumar og sól er
komið á ný, hverfa menn til
náttúrunnar, til aö skoöa hana
og lifa sig inni undur hennar
og lýsa þvi svo eins og Andrés
Valberg geröi er hann fór sér
og sinum til skemmtunar
austur aö Lómagnúp, og kvaö
i þeirri ferö:
Sólarljóma lita má,
land i blóma hjúpi.
Bergmáls ómar berast frá
bröttum Lómagnúpi.
En aö sjálfsögöu þurfti hann
aö fara yfir Kúöafljót:
Brýst um flúðir
brimiö grátt,
byltir lúöu grjóti.
Stigur úöa elfan hátt
upp af Kúöafljóti.
En lifsljótiö streymir lika
fram i takt viö timann, þar
brýtur oft á boöum. Andrés
Valberg hefur komist I kynni
viö þaö og kveður:
Eg hef róiö ýmsum hjá,
is og snjóa gengiö,
lifs I sjóum söltum á
sigg i lófa fengiö.
Elias Mar skrifar: Ég les I
Þjóöviljanum i dag, aö enginn
hafi gert sómasamleg skil
vlsuhelmingi Brands Finns-
sonar i Árborg
A bás sinum beljan stóö
yxna,
en bolinn var þjáöur
af hixta.
Þetta finnst mér ótækt og vil
þvi leggja mitt lóö á vogar-
skálina... Visan yröi þá öll
þannig:
A bás sinum beljan stóö
yxna,
en bolinn var þjáöur
af hixta
sem professor honoris
hikk...sna
viö háskólakriliö
i Vicksta.
Ég hef aldrei efast um
málakunnáttu islenskrar al-
þýðu og hef þvi engar áhyggj-
ur af látinuslettunum i þriðja
visuoröi. Aftur á móti kann aö
þvælast fyrir sumum hvar sá
háskóli sé, sem ég kenni viö
Vicksta. Þeim hinum sömu
ráölegg ég að útvega sér stórt
kort af Svlariki og leita vel,
hvort þeir finna ekki einhvern
smábæ, einhverja týnda og
tröllum gefna járnbrautarstöö
meö nafninu Vicksta. Þá hafa
þeir fengiö svariö. En eins og
allir vita er varla svo aumur
bær i Sviþjóö, aö ekki sé þar
háskóli...”
Þökk sé Elíasi fyrir þessa
góöu viöleitni aö aöstoöa
Brand viö botninn og nú er aö
vita hvernig Brandi likar.