Þjóðviljinn - 01.05.1983, Blaðsíða 18

18 SÍÐA - ÞJÓÐVILJINN Helgin 30. aprfl/1. maí 1983
50. skákþing Sovétríkjanna
Geysihörð keppni
um meistaratitilinn
Þegar Olympíuskákmótinu í
Luzern lauk í haust og stutt var til
áramóta áttu Sovétmenn enn eftir
að halda sitt árlega meistaramót.
Meðlimir Olympíusveitarinnar
voru þreyttir og gáfu hreint afsvar
þegar þátttöku þeirra bar á góma.
Því var það ráð gripið að mótinu
var frestað um nokkra mánuði, því
þetta var merkilegt mót, fimmtug-
asta skákþing Sovétríkjanna. So-
vésk skákyfirvöld gengu hart að
mönnum að vera með, og þegar
mótið hófst í upphafi í apríl virtist
sem tekist hefði að safna til keppni
öllum sterkustu skákmönnum
landsins. Karpov heimsmeistari lét
sig hafa það að vera með og hefur
ekki teflt á meistaramótinu frá því
árið 1976 er hann sigraði eftir mikla
keppni við Yuri Balashov. Aðrir
meistarar þekktir sem létu skrá sig
á þátttakendalistann voru Kaspar-
ov, Tal, Petrosjan, Polugajevskí,
Beljavskí, Yusupov, Pshakis, Gell-
er, Romanishin og Balashov. Rétt
áður en mótið skyldi hefjast af-
boðaði Kasparov komu sína til
Moskvu sennilega þreyttur eftir
einvígið við Beljavskí og jafnframt
viljað undirbúa sig fyrir einvígið
við Kortsnoj. Reyndar læðist sá
grunur að manni að Kasparov hafi
ekkert gefið út á þátttöku sína, en
skáksambandið gert ráð fyrir að
hann myndi lúta vilja þess. Ef svo
er, þekkja þeir piltinn illa; hann fer
sínar leiðir.
Ekki gafst tími til að fylla skarð
Kasparovs, svo 17 skákmenn hófu
keppni, og þegar 6 umferðir voru
búnar dró Tal sig í hlé - vegna
veikinda. Þegar tveir keppendur
hætta fyrirvaralaust í móti, kemst
ruglingur á töfluna og erfitt getur
verið að greina í stöðuna. Tal var
búinn að tapa fyrir Lerner og Gell-
er og þeir tveir mega síst við að
missa vinninga sína á þann hátt.
Reglur FIDE hljóða svo að hafi
skákmaður ekki lokið helmingi
skáka sinna og hættir keppni, skal
strika yfir skákir hans í mótinu.
Pshakis í forystu
Þegar þetta er ritað er 11 um-
ferðum lokið og illgerlegt að greina
í stöðuna. Lev Pshakis sem unnið
hefur tvö síðustu meistaramót
byrjaði vel, en síðan hefur tekið að
harðna á dalnum. Karpov tapaði
óvænt fyrir Azmaparashvili í 5.
umferð, en síðan hefur hann sótt
mjög í sig veðrið og á góða mögu-
leika á sigri. Staðan eftir 11 um-
ferðir: 1. Pshakis 5xfi vinning + 2
biðskákir, 11 skákir. 2. Karpov5'/2
vinning + 1 biðskák, 10 skákir. 3.
Tukmakov 5 Vi vinning úr 10
skákum. 4.-5. Beljavskí 5 v. - 1
biðskák, 9 skákir tefldar, Poluga-
jevskí 5 v. + 1 biðskák, 9 skákir
tefldar. 9. Balashov 4/2 vinning +
2 biðskákir, 10 skákir tefldar,.
Þetta ágæta mót virðist gjalda ei-
lítið fyrir það að tveir keppendur
hætta. Hitt er svo ljóst af þeim
skákum sem þeim er hér skrifar
hefur borist, að baráttan er geysi-
hörð og lítið gefið eftir. Karpov
lagði Yusupov snemma móts, en
var að öðru leyti fremur hikandi í
taflmennsku sinni. Með því að
leggja Romanishin að velli í frá-
bærlega vel tefldri skák, og síðar
Geller, komst hann vel í gang. Hér
kemur tapskák hans í mótinu, skák
sem lítt þekktur andstæðingur hans
tefldi listavel:
Hvítt: Anatoly Karpov
Svart: Zurab Azrnaparashvili
Pirc-vörn
1. c4 d6
2. d4 g6
3. Rf3 Rf6
4. Rc3 Bg7
5. Bc2 0-0
6. 0-0 Bg4
7. Be3 Rc6
8. Dd2c5
9. d5 Re7
10. Hadl
(„Kosturinn, ef hægt er að tala um
kosti við að tefla við Karpov, er sá
að maður getur hæglega flett hon-
um upp,“ sagði kunnur skák-
meistari um Karpov. Málið er
nefnilega það að sárasjaldan víkur
heimsmeistarinn út frá byrjana-
kerfi sínu. Sú^ staða sem hér er
komin upp hefur margoft sést í
skákum Karpovs, en næsti leikur
Azmaparashvili er næsta fáséður.)
10. .. b5!?
(An efa er þessi leikur árangur
heimavinnu. Karpov bregst oft
linkulega við óvæntum leikjum, og
sú verður raunin hér. Áður hefur
verið leikið gegn Karpov 10. - Bd7
og 10. - Kh8.)
11. a3
(Eins og venjulega kýs Karpov að
hafa allt á hreinu. Bæði hér og í
næsta leik gat hann hirt peðið í b5.
Svartur getur í báðum tilvikum
svarað með - Bxf3, gxf3 Rh5 með
álitlegum sóknarmöguleikum.)
11. .. a5
12. b4
Helgi
Ólafsson
skrifar
(Einangrar peðið á b5, en opnun a
- línunnar á eftir að reynast hvítum
dýrkeypt.)
12. .. axb4
13. axb4 Ha3!
(Hraustlega leikið, ef þannig er
hægt að taka til orða. Það er ljóst
að svartur hyggst fórna skiptamun
á c3.)
14. Bg5 Hxc3
15. Bxf6
(Einnig kom til greina að leika 15.
Dxc4 Rxe4 16. De3 með óljósri
stöðu. Það er altént Ijóst að svartur
fær rífandi bætur fyrir skipta-
muninn.)
15. .. Bxf3
16. Bxf3
(Að sjálfsögðu ekki 16. Dxc3 Bxe2
og svartur vinúur.)
16. .. Ha3
17. Bxg7?
(Einfaldar stöðuna um of. Sjálfsagt
var 17. Bg5 og hvítur má allvel við
una.)
17. .. Kxg7
18. Hal Da8
19. Hxa3 Dxa3
20. Be2 I)b2!
(Geysisterkur leikur sem færir
hvítum heim sanninn um ágæti
svarta taflsins. Nú gengur ekki 21.
Bxb5 vegna 21. - Hb8 og svartur
nær peðinu aftur með mun betri
stöðu.)
21. Hdl f5
22. exf5?
(Enn gerir Karpov sig sekan um
alvarlega skyssu; hann hleypir
riddara svarts í spilið. Best var 22.
f3 og hvítur heldur allvel í horfinu.
Svo virðist sem Karpov hafi sést
yfir 25. leik svarts.)
22. .. Rxf5
23. c3 Dxd2
24. Hxd2 Ha8
(Að sjálfsögðu ekki 24. - Hb8 25.
Ha2! og hvítur nær yfirhendinni.)
25. Bxb5 Ha3!
(Sterkur leikur sem setur hvítan í
mikinn vanda. 26. Hd3 gengur
augljóslega ekki vegna mátsins í
borðinu ög leikurinn 26. c4 er sama
markinu brenndur.)
26. Hc2 Rc7!
(Ljótt er það. 27. Bc4 gengur ekki
vegna 27. - Rxd5!)
27. f4
(Eini möguleiki hvíts. Að öðrum
kosti tapast bæði d5 og c3-peðið.)
27. .. exf4
(Sterkara en 27. - Rxd5 28. Hd2
Rxc3 29. Hd7+ Kf6 30. Bc4
o.s.frv.)
28. Bc6
(Eða 28. c4 Rf5! o.s.frv.)
28. .. Rf5
29. Kf2 Re3
30. Hcl Kf6
31. g3 Ke5
32. Kf3 g5
33. gxf4 gxf4
34. h4
(Hvítur getur í raun ekkert aðhafst
að gagni.)
34. .. Rxd5
35. Bxd5 Kxd5
36. Kxf4 Kc4
37. Hel Kxc3
38. Hc7 Kxb4
39. Hxh7 d5
40. Ke5 c6
41. Kd4 Hc4+
- Biðleikur svarts. Hróksendatafl-
ið er auðunnið svo Karpov lagði
hér niður vopnin. Enn telst það til
tíðinda, tapi hann skák.
Hvítt: Olcg Romanishin
Svart: Anatoly Karpov
Reti - byrjun
1. Rf3 Rf6
2. g3 d5
3. Bg2 c6
4. 0-0 Bg4
5. c4 c6
6. Re5 Bh5
7. d4 Rbd7
8. Rc3 Bc7
9. cxd5 Rxe5
10. dxc5 Rxd5
11. Dc2 0-0
12. h3 Da5
13. Rxd5 cxd5
(Aðeins 13 leikir komnir og svartur
þegar kominn með heldur betra
tafl. Ástæðan? Það er auðvitað
hægt að vera gáfaður eftir á og
benda á þá áætlun sem hvítur hóf
með leiknum 6. Re5.)
14. g4 Bg6
15. Db3 Ilac8!
(Djúphugsuð peðsfórn. Hér hugs-
aði hvítur sig lengi um og afréð að
taka ekki peðið.)
16. Be3
(Eftir 16. Dxb7 á svartur ýmsa
vænlega kosti en sá besti er senni-
lega 16. - Bc5 t.d. 17. Db3 Bd4 18.
Dg3 Hc2 o.s.frv.)
16. .. Hc4
17. Hfcl
(Nú er peðið á b7 baneitrað 17.
Dxb7?? Hc7 18. Db3 Bc2! og
drottningin hvíta á engan
undankomureit.)
17. .. b5
18. a4 Hxcl +
19. Hxcl bxa4
20. Db7 a3!
Anatoly Karpov. Á góða möguleika
á að vinna Sovétmeistaramót í ann-
að sinn.
Lev Polugajevskí
(Skarplega teflt. Svartur reynir vit-
askuld að koma umframpeði sínu í
verð. Enþurfti hvíturað tapa peði?
19. Bxcl lítur hörmulega út eftir
19. - Del+ 20. Kh2 b4 o.s.frv.)
21. Hal Bb4
22. bxa3 Bc3
23. Hdl Dxa3
24. Dxa7 Db3
25. Hcl Bxe5
(Upp úr krafsinu hefur svartur haft
eitt lítið peð. En á heimsmeistara-
máli heita slíkir liðsvinningar unn-
ið tafl! Karpov sýnir það sem eftir
er skákar hversu frábærri tækni
hann hefur yfir að ráða.)
26. Dd7 h6
27. Bf3 Bf6
28. Hc8 Hxc8
29. Dxc8+ Kh7
30. Dc5 d4
31. Bf4 Dc3
32. Dd6 Da5
33. Dc6 e5
34. Bg3 Del+
35. Kg2 e4
36. Bxe4 Dxe2
37. B13 De7
38. Dd5 d3
39. Bf4 Bg5
40. Bxg5 hxg5
41. Da5 Df6
(Hér fór skákin í bið. Frelsingi
svarts á d-línunni ræður úrslitum.
Romanishin berst vel allt til loka.)
42. Db4 De5
43. Dd2 Be4
44. De3 Bxf3+
45. Dxf3 Db5!
(Gagnmerkur leikur, sérstaklega
þó þegar horft er á stöðuna sem
kemur upp eftir 46. Dxf7 d2. Þá
dugar 47. Dh5+ Kg8 skammt og
eftir 47. Df3 Dbl! verður d - peðið
að drottningu.)
46. Dc4+ Kh6
47. Dd4 Dc6+
48. Kg3 Dc7+
49. Kg2 Dc2
50. De4 Dc3
51. Dd5 d2
52. Dxf7 Dc6+
53. 13
(Skákskýrendur sovéskir voru
flestir á því að 53. Kh2 hefði veitt
mun meiri mótspyrnu. Eitt af-
brigðið er: 53. - Kh7 54. Df5+ Dg6
55. Dd5 Dc2 56. Df7 og svartur
kemst ekkert áleiðis vegna þrá-
skákarhættunnar. En Karpov hafði
hugsað dæmið á annan hátt, nefni-
lega 53. - Dd6+! 54. Kg2 d2 og nú
55. Df5+ (ekki 55. Dh5+ Dh6 og
vinnur.) g6! 56. Df7+ Kh8 57.
De8+ Kg7 og hvítur skákar ekki
meira.)
53. .. Kh7!
54. Db3
(En ekki 54. Df5+ Dg6 55. Dd5
Dc2 og vinnur.)
54. .. Dd6
55. Dc2+ Kh6
56. Ddl Dd3!
(Þessi negling reynist hvítum um
megn. Svarti kóngurinn leggur í
ferðalag og hvítur getur aðeins
beðið þess sem verða vill.)
57. Kf2 Kg6
58. Kg2 Kf7
59. Kf2 Kf8
60. Kg2 Ke7
61. Kf2 Kd6
62. Kg2 Kc5
- Hvítur gafst upp. Framhaldið
gæti orðið: 63. Kf2 Kb4 64. Kg2
Ka3 65. Dal+ Kb3 66. Ddl+ Dc2
og vinnur.
Geysilega vel tefld skák hjá
Karpov. Það er vart hægt að benda
á eitt einasta feilspor hjá honum.
Sigurinn blasir
við Karpov
Þegar þessi grein kemur fyrir
augu lesenda ætti Sovétmeistara-
mótinu að vera rétt nýlokið. Þegar ■
lóumferðir (af 17) höfðu verið
tefldar og enn átti eftir að útkljá
nokkrar biðskákir var staðan þessi:
1. Karpov 9 v. af 14
2. Polugajvskí 8 v. af 14 + 1 bið-
3. Tukmakov 8 v. af 15 + 1 bið-
skák
4. -5. Pshakis og Balashov IV2 v.
af 14 + 1 biðskák hvor.
6.-7. Petrosjan og Malanjúk IV2
v. af 14 + 1 biðskák.
8. Azmaparashvili 6V2 v. af 14
9. Vaganian 6 v. af 14 + 2 bið-
slcciki r
10. Beljavskí 6 v. af 14 + 1 bið-
skák.
11.. Agzamov 5!/2 v. af 14 + 3 bið-
skákir.
12.-13. Romanishinog Razuvajev
5*/2 v. af 14 + 2 biðskákir.
14. Geller5!/2v. af 14 + 1 biðskák.
15. Yusupov AV2 v. af 14 + 3 bið-
skákir.
16. Lerner4v. af 14 + 2biðskákir.
Polugajevskí var með lakari
biððskák gegn Vaganian, peði
undir í hróksendatafli, en þó voru
jafnteflismöguleikarnir allgóðir.
Karpov hefur hægt og bítandi sótt í
sig veðrið. Hann vann Lerner í 11.
umferð í drottningarendatafli og í
13. umferð vann hann afar mikil-
væga skák af Beljavskí. Polugajev-
skí sem hefur teflt mjög vel í mót-
inu varð í sömu umferð fyrir miklu
áfalli er hann tapaði fyrir Tigran
Petrosjan, fyrrum heimsmeistara, í
aðeins 24 leikjum - með hvítu!