Þjóðviljinn - 05.05.1984, Blaðsíða 6

6 SÍÐA - ÞJÓÐVILJINN Helgin 5. - 6. maí 1984
DJOÐVIUINN
Málgagn sósfalisma, verkalýðs-
hreyfingar og þjóðfrelsis
Útgefandi: Útgáfufélag Þjóðviljans.
Framkvæmdastjóri: Guðrún Guðmundsdóttir.
Ritstjórar: Ámi Bergmann, Einar Karl Haraldsson.
Umsjónarmaður Sunnudagsblaðs: Guðjón Friðriksson.
Skrifstofustjóri: Jóhannes Harðarson.
Augiýsingastjóri: ólafur Þ. Jónsson.
Afgreiöslustjóri: Baldur Jónasson.
Afgreiðsla: Bára Sigurðardóttir, Kristín Pétursdóttir.
Blaðamenn: Auður Stvrkársdóttir, Álfheiður Ingadóttir Lúðvík Geirsson, Magnús H. Gísla-
son, ólafur Gíslason, Oskar Guðmundsson, Sigurdór Sigurdórsson, Valþór Hlöðversson.
Íþróttafróttarítari: Víðir Sigurðsson.
Útlit og hönnun: Haukur Már Haraldsson, Þröstur Haraldsson.
Ljósmyndir: Atli Arason, Einar Karlsson.
Handrita- og prófarkalestur: Andrea Jónsdóttir, Elías Mar.
Auglýsingar: Sigríður Þorsteinsdóttir. Margrét Guðmundsdóttir,
Skrifstofa: Guðrún Guðvarðardóttir.
Símavarsla: Sigriður Kristjánsdóttir og Aðalbjörg Öskarsdóttir.
Húsmóðir: Bergljót Guðjónsdóttir.
Bílstjóri: Ólöf Sigurðardóttir.
Innheimtum.: Brynjólfur Vilhjálmsson
Pökkun: Anney B. Sveinsdóttir, Halla Pálsdóttir, Karen Jónsdóttir.
Útkeyrsla, afgreiðsla og auglýsingar:
Síðumúla 6, Reykjavík, sími 81333.
Umbrot og setning: Prent.
Prentun: Blaðaprent hf.
r i«st Jórnararei n
Buxnalaus
Sjálfstœðisflokkur
Steingrímur Hermannsson segir að ríkisstjórnin hafi
komið sér saman um bandorm en Friðrik Sophusson
kallar sköpunarverkið mús. Almenningur í landinu fær
hins vegar að kenna á veruleikanum: Auknum álögum,
stórfelldum hækkunum á lífsnauðsynjum og nýjum
sköttum í erlendri skuldasöfnun sem þrengja svo fram-
tíðarkosti að sókn til betri lífskjara og efnahagslegu
sjálfstæði er stefnt í alvarlega hættu.
Ríkisstjórnin hefur í verki staðfest algera uppgjöf í
glímunni við að hafa forystu um raunhæfar lausnir á
efnahagsvanda þjóðarinnar. Eftir tveggja mánaða þóf
er bandormsboðskapurinn gamlar lummur um hækk-
anir á matvöru, lyfjum og lækniskostnaði, nýjar álögur
á unglinga, námsmenn og heimili launafólks ásamt
sendiferðum fjármálaráðherra til bankastjóra í Was-
hington, London og Zurich til að biðja um meiri erlend
lán.
Ráðherrarnir knúðu almenning til að taka á sig
kjaraskerðingu sem nam fjórðungi af kaupmætti
heimilanna. Þeir lofuðu í staðinn sterkum sparnaðar-
tökum á fjármálum ríkisins, ströngu aðhaldi í glímunni
við vaxandi erlenda skuldasöfnun og Iækkun bæði al-
mennra skatta og neysluskatta svo að útgjaldabyrði
heimilanna yrði léttbærari.
Friðrik Sophusson varaformaður Sjálfstæðisflokks-
ins hefur nú játað skipbrot þessarar stefnu. Hann flytur
flokksbræðrum sínum þann boðskap að efnahagsað-
gerðir ríkisstjórnarinnar hafi í för með sér að Sjálfstæð-
isflokkurinn komi „buxnalaus til næstu kosningabar-
áttu“. Friðrik Sophusson krefst þess að skipt verði um
ráðherra í ríkisstjórninni og saminn verði nýr stjórnar-
sáttmáli. Hann innsiglar uppgjöfina með afdráttar-
lausum hætti.
Innan Sjálfstæðisflokksins ríkir nú upplausnará-
stand. Þrátt fyrir allt eru enn til í forystu flokksins og
þingflokki menn sem geta ekki unað því að taka þátt í
slíkum svikum gagnvart fólkinu í landinu. Ráðherrarn-
ir hafa algerlega brugðist hvað snertir þann þátt efna-
hagsvandans sem sneri að þeim. Það eina sem þeir hafa
gert er að skera niður kjör fólksins. Minna kaup, hærri
skattar, dýrari lífsnauðsynjar og aukin skuldabyrði eru
í stórum dráttum kjarninn í ríkjandi efnahagsstefnu á
íslandi.
Varaformaður Sjálfstæðisflokksins hefur nú risið
gegn stjórnarstefnunni. Greinilegt er að sú uppreisn er
gerð í samráði við Þorstein Pálsson. Örlög ríkisstjórn-
arinnar munu ráðast af því hvort ást ráðherranna á
stólunum verður sterkari en krafan um gerbreytta
stjórnarstefnu. Á Alþingi hefur bandormsfrumvarpið
sýnt að aukin skuldasöfnun, meiri álögur og enn frekari
hækkanir eru boðskapur ráðherranna. Verði frum-
varpið samþykkt hafa Friðrik Sophusson, Þorsteinn
Pálsson og aðrir þingmenn Sjálfstæðisflokksins beygt
sig í duftið og sætta sig við að ganga gjaldþrotsgönguna
undir stefnumerkjum ráðherranna.
Forsenda kjara-
samninganna er brostin
Það er rétt sem Guðmundur J. Guðmundsson for-
maður Dagsbrúnar bendir á í viðtali við Þjóðviljann í
gær að í bandormsfrumvarpinu eru brotnar niður þær
'kaupmáttarstoðir sem talsmenn heildarkjarasamning-
anna töldu mikilvægastar.
j Með bandormsfrumvarpinu er kaupmátturinn
skorinn niður um 2% og eru þó ekki öll kurl komin til
grafar. Þessi staðreynd hlýtur að setja sterkan svip á
iumræður forystumanna launafólks þegar þeir koma
saman til fundar eftir helgina.
fréttashýrina
„Frá 1. ágúst 1983 til 1. febrúar 1984
tók það verkamanninn 331 klst. að
vinna fyrir húshitunarkostnaði yfir
árið og 198 stundir að vinna fyrir
heimilisrafmagninu eða alls 529 vinnu-
stundir. Aukningin erþví62 stundirfrá
því við stjórnarskiptin.“
Misheppnað
hj álparstarf
Meðreiðarsveinn iðnað-
arráðherra, Egill Jónsson,
hefur haldið því fram í þing-
ræðu, að það hafi tekið
verkamann um 6Y2 viku að
vinna fyrir ársreikningi til
húshitunar fyrir ráðherratíð
Hjörleifs Guttormssonar,
en sá timi hafi þrefaldast á
valdatíma Hjörleifs, farið
upp í rúmar 18 vikur. „Ég
hygg“, segir Egill Jónsson í
þingræðu, „að hvergi sé
hægt að finna jafn skýra
mynd af árangri af störfum
eins ráðherra og með þess-
um einfalda hætti, að orku-
verð til húsahitunar hækkar
eins og þarna kemur fram á
fáum árum.“
Þessi orð alþingismannsins
benda til þess að honum láti ekki
allskostar vel að fara rétt með
staðreyndir. Eða hverjar skyldu
þær nú vera í þessum málum?
379 - 467
Þegar ríkisstjórn Ólafs Jó-
hannessonar kom til valda 1.
sept. 1978 þurfti verkamaðurinn
379 stundir til að vinna fyrir hús-
hitunarkostnaði og öðru heimilis-
rafmagni. Þegar gjaldskráin
breyttist síðast í tíð ríkisstjórnar
Gunnars Thoroddsen þá kostaði
húshitun og heimilisrafmagn
verkamanninn 467 vinnustundir.
Aukningin á tæpum 5 árum nam
þannig 88 vinnustundum eða
rúmlega 23%. Samkvæmt
kaupsamningum átti verkafólk
rétt á rúmlega 20% verðbótum 1.
júní 1983. Miðað við þá
kaupbreytingu hefði þurft 389
stundir til að vinna fyrir orku-
kostnaðinum eða um 3% umfram
það sem var 1978. Auðvitað hefði
útkoman orðið önnur ef niður-
greiðslur hefðu ekki komið til 1.
okt. 1982.
Minna má og á, að á árunum
1978 og 1980 var verulega dregið
úr verðmun á heimilisrafmagni
milli þéttbýlis og dreifbýlis. Sá
munur nam 90% við stjórnar-
skiptin haustið 1978 en var
minnkaður niður í 20-25%.
Ferill Sverris
En hvað gerðist svo þegar rík-
Magnús H.
Gíslason
skrifar
isstjórn Egils Jónssonar tók við?
Eitt hennar fyrsta „afrek“ var að
heimila stórfelldar verðhækkanir
á rafmagni frá Landsvirkjun, eða
um 19% 3. júnísl. ogsvoum31%
frá 1. ágúst 1983 eða alls um 56%.
Afleidd hækkun á heimilisraf-
magni varð 38,5% og á rafhitun-
artaxta 17,4% þrátt fyrir auknar
niðurgreiðslur.
Með öðrum orðum: Frá 1. ág-
úst 1983 til 1. febr. 1984 tók það
verkamanninn 331 klst. að vinna
fyrir húshitunarkostnaði yfir árið
og 198 stundir að vinna fyrir
heimilisrafmagninu eða alls 529
vinnustundir. Aukningin er því
62 vinnustundir frá því við
stjórnarskiptin í maí 1983. Er þá
kauplækkunin á tímabilinu, (4%
frá 1. júní til 1. oktl.), ekki tekin
með í reikninginn og ekki bætir
hún úr skák.
Eftir kaupbreytinguna frá 1.
mars sl. og smávægilega
aukningu á niðurgreiðslum á raf-
orku til húshitunar, eða um 5
aura á kílóvattstund frá 1. febr.
sl., þarf 292 stundir til að vinna
fyrir húshitunarkostnaðinum og
185 stundir fyrir heimilisraf-
magninu eða 477 stundir alls, 10
vinnustundir meira en við
stjórnarskiptin í maí fyrir ári. Og
nú hafa verið gerðir kjarasamn-
ingar án nokkurrar verðtrygg-
ingar launa og launahækkanir til
ársloka nema aðeins 5% í
tveimur áföngum, komi ekki til
uppsagnar samninga 1. sept. nk.
Jafnframt eru svo, að frum-
kvæði sjálfs iðnaðarráðherrans,
numin úr gildi bráðabirgðalög,
sem gerðu honum fært að hafa
hemil á verðhækkunum Lands-
virkjunar, sem getur nú, með ein-
faldri stjórnarsamþykkt, hækkað
gjaldskrá sína að vild. Og til þess
svo að bíta höfuðið af skömminni
lætur iðnaðarráðherra fjölmiðla
hafa eftir sér að hann muni vinna
að lækkun og helst afnámi verð-
jöfnunargjalds á raforku, sem
gert hefur mögulegt að jafna
verulega taxta á heimilisrafmagni
milli þéttbýlis og dreifbýlis.
Það er ekki að undra þótt Egill
Jónsson sé gleiður yfir þessari
frammistöðu ríkisstjórnarinnr og
iðnaðarráðherrans.
Sjálfsflenging
Á það var minnst í upphafi
þessa máls að Egill Jónsson ætti í
erfiðleikum með að segja satt
þegar hann ræddi um raforku-
kostnaðinn. Hann segir það hafa
tekið verkamanninn 6,5 viku að
vinna fyrir orkukostnaðinum
þegar Hjörleifur Guttormsson
varð iðnaðarráðherra en þessi 6
og hálf vika hafi verið orðin að 18
vikum er ráðherradómi Hjörleifs
iauk. Staðreyndirnar tala hins-
vegar nokkuð öðru máli. Þær
segja að 6,5 vinnuvikurnar hafi
orðið að 7,75.
Hitt er svo annað mál að eftir
að Landsvirkjun hækkaði raf-
orkuverðið um 56% á sl. sumri
hækkaði hlutfallið úr 7,75 vikum í
8,3, og er þá miðað við 400
rúmm. vel einangrað hús.
Það er ósköp fallegt af Agli
Jónssyni að reyna að hjálpa iðn-
aðarráðherra í þrengingum hans.
Það björgunarstarf ferst honum á
hinn bóginn heldur óhönduglega.
Höggið, sem hann hugðist reiða
að Hjörleifi Guttormssyni varð
að sjálfsflengingu.
-mhg.