Þjóðviljinn - 09.09.1988, Blaðsíða 13

Heimur gagnkynhneigðra
blasir allsstaðar við
Ársþing norrænna homma og
lesbía var haldið í Reykjavík um
síðustu helgi. Á þinginu var fjallað
um menningu samkynhneigðra
Norrænir hommar og lesbí-
ur héldu ársþing sitt í Reykja-
vík um síðustu helgi. Þetta er í
annað skipti sem samkyn-
hneigðir á Norðurlöndunum
hittast hér á landi, en ársþing
þeirra var haldið hér árið
1983. Nú sóttu 15 manns
þingið, sjö héðan frá fslandi
og átta manns frá hinum
Norðurlöndunum.
Aðal viðfangsefni þingsins í ár
var menning samkynhneigðra.
Nýja helgarblaðið hitti þrjá full-
trúa á þinginu og ræddi við þá, en
það voru þeir StigÁke Peterson,
fráSvíþjóð, René Jörgensen frá
Danmörku og Jon Gunnar Arnt-
zen frá Noregi.
StigÁkesat einnig þingið sem
var haldið í Reykjavík árið 1983.
Hann segir að miklar breytingar
hafi átt sér stað hér á landi í mál-
efnum samkynhneigðra og telur
hann að félagsheimili Samtak-
anna 78 hafi skipt þar miklu máli,
en þar geta samkynhneigðir hist.
Nú stendur til að rífa húsið.
Norðurlandaráð samkyn-
hneigðra skoraði á íslenska
stjórnmálamenn að aðstoða
Samtökin við að útvega nýtt
húsnæði og benti á mikilvægi siíks
húss, einkum nú þegar eyðni-
hættan vofir yfir.
Leitin að
sjálfsímynd
„Menning samkynhneigðra
skiptir mjög miklu máli fyrir
homma og lesbíur, einkum í því
að byggja upp sjálfsímynd þeirra
og þá ekki síst hjá ungu fólki. Það
er veröld gagnkynhneigðra sem
blasir við unglingunum allsstað-
ar, í kvikmyndum, sjónvarpi,
bókmenntum og annarsstaðar.
Það er því mjög erfitt fyrir sam-
kynhneigða unglinga að finna
fyrirmyndir í þessu þjóðfélagi,
þessvegna leggjum við áherslu á
að koma menningu homma og
lesbía á framfæri, ekki síst til þess
að brjóta þögnina um þessi mál í
þjóðfélaginu."
Þeir Stig Áke, Jon Gunnar og
René sögðu að ástandið væri
verst á íslandi af öllum Norður-
löndunum, hér vantaði algerlega
bækur um samkynhneigða, kvik-
myndir væru engar og mjög lítið
til af upplýsingum um þessi mál á
íslenskri tungu. Að þeirra sögn er
ástandið lítið skárra í Finnlandi
en hér en þar er þó hægt að kaupa
bækur um homma og lesbíur.
„Við erum ekki bara að tala um
fræðibækur því fagurbók-
menntirnar skipta ekki minna
máli,“ sagði Stig Áke. Hann
benti á að nýlega hefði komið út í
Svíþjóð þríleikur eftir Bengt
Martin, sem fjallar um upp-
vaxtarár drengs í Stokkhólmi,
sem smámsaman kemst að því að
hann hneigist að eigin kyni.
„Þessar bækur hafa þýtt mjög
mikið fyrir unga homma í Svíþjóð
og væri full þörf fyrir íslenska bók
að þessu tagi, sem gerist t.d. í
Reykjavík."
Flóttinn frá
litlum
samfélögum
Þótt ástandið í málum samkyn-
hneigðra sé slæmt á íslandi er það
þó enn verra hjá nágrönnum okk-
ar á Grænlandi og í Færeyjum.
Þar eru ekki einusinni starfrækt
Samtök homma og lesbía.
„Það má eiginlega segja að
þessar smáu eyþjóðir eigi margt
sammerkt," sagði Réne. „Svona
smá þjóðfélög gera miklar kröfur
til einstaklinganna og það er erf-
iðara fyrir þá að hverfa í fjöl-
dann. Grænlenskir og færeyskir
hommar hafa leitað til Samtak-
anna í Danmörku og setjast oft
að þar. Við reyndum að stofna
deild frá Samtökunum í Græn-
landi en sú tilraun mistókst og
hefur því verið hætt við hana.“
Jon Gunnar segir að svipaða
sögu sé að segja frá litlum bæjum
og sveitarfélögum í Noregi. Sam-
kynhneigðir leiti til borganna til
þess að hverfa í fjöldann. „Þetta
er vandamál sem öll Norður-
löndin eiga sameiginlegt. Við
rekumst á það allsstaðar nema í
stórborgunum. Því miður virðast
samkynhneigðir flýja dreifbýl-
ið.“
2000
fermetra hús
Stig Áke hefur verið mjög
virkur í Samtökum samkyn-
hneigðra í Svíþjóð, m.a. var hann
formaður samtakanna í 15 ár.
Hann segir að miklar framfarir
hafi átt sér stað í Svíþjóð á þess-
um árum, t.d. hafi hommar, sem
búa saman, sömu réttindi og
gagnkynhneigðir auk þess sem
lög um kynmök milli samkyn-
hneigðra hafa verið samræmd
lögum um kynmök hjá
gagnkynhneigðum. Áður var
aldurstakmarkið 18 ár fyrir hom-
ma en 16 hjá gagnkynhneigðum.
Nú er sama aldurstakmarkið fyrir
alla. Á íslandi gætir hinsvegar
enn ósamræmis.
Nýlega hafa samkynhneigðir í
Stokkhólmi opnað nýtt hús, sem
er 2000 fermetrar að stærð, og.
hafa sænsk yfirvöld styrkt bygg-
inguna með framlagi upp á 86
miljónir króna en samtökin hafa
lagt til rúmar 20 miljónir króna.
Jákvæð áhrif
eyðniumræðu
Allir þrír voru sammála um að
umræðan um eyðni hefði haft
bæði neikvæð og jákvæð áhrif
fyrir homma. Fyrst eftir að um-
ræðan fór að tröllríða fjölmiðlum
hafi afstaða manna til homma
verið neikvæð, en þetta hafi
breyst að undanförnu. Það já-
kvæða við umræðuna var að hún
þjappaði hommum meira saman
auk þess sem staða þeirra kom
fram í dagsljósið og almenningur
gerði sér ljósari grein fyrir að
samkynhneigð er alls ekki óal-
geng.
„Sjúkdómurinn eyðni hefur
sýnt fram á mikilvægi þess að
hommar og lesbíur hafi með sér
samtök,“ sagði Jon Gunnar.
„Það voru samtök homma og les-
bía sem fyrst hringdu viðvörunar-
bjöllum og hófu fræðsluherferð
meðal félagsmanna sinna. Yfir-
völd brugðust hinsvegar ekki við
fyrr en ljóst var að sjúkdómurinn
herjaði einnig á gagnkyn-
hneigða."
„Eg hef kynnt mér herferð
Það jákvæða við þaðað vera hommi - samskipti tveggja manneskja - vill gleymast, sögðu þeir Stig Áke Peterson, Jon
Gunnar Arntzen og René Jörgensen. Ibaksýn er hús Samtakanna ‘78. Mynd: E.ÓI.
landlæknis hér á Islandi," sagði
Stig Áke „og það er athyglisvert
að nær allur áróðurinn er miðað-
ur við á samfarir karla og kvenna.
Samtökin 78 hafa því skipt mjög
miklu máli við að koma upplýs-
ingum á framfæri við homma og
þannig heft útbreiðslu sjúkdóms-
ins.“
nálgast list hans. Aðrir geta hrif-
ist af myndunum en ekki á sama
hátt.“
Stig Áke átti síðasta orðið í
spjallinu: „Svona þing er mjög
mikilvægt en því miður vill það
jákvæða gleymast. Á þinginu er
fjallað um neikvæðu hliðarnar á
því að vera hommi eða lesbía en
það - sem er jákvætt við það,
samskipti tveggja manneskja -
vill gleymast.“
Tónlist
og myndlist
Meðal þess sem rætt var á þing-
inu var samnorrænt myndband
um samkynhneigða til nota í
skólum. Það var ákveðið að
sækja um styrk til þess verkefnis
hjá Norðurlandaráði en samkyn-
hneigðir hafa einusinni áður
fengið styrk frá ráðinu til þess að
gefa út bókaskrá yfir öll rit á nor-
rænum tungum um homma og
lesbíur. Nú stendur til að endur-
bæta skrána og endurútgefa |
hana.
En hvað með tónlist, er til
eitthvað sem kallast samkyn-
hneigð tónlist?
„Nei, það er kannski hæpið að
tala um það,“ segir René, „en
þegar fjallað er um tónlistarsögu
þá er rétt að halda því á lofti ef
eitthvert tónskáld er hommi.
Tökum sem dæmi Tjækovskí.
Hann var hommi, en það stendur
ekki í sögubókunum, hinsvegar
er vandlega tíundað með aðra
tónsnillinga hverjum þeir voru
kvæntir og hversu mörg börn þeir
hafi átt. Það sem við eigum við
með menningu samkynhneigðra
á frekar við um kvikmyndir og
bókmenntir.“
„Að ógleymdri myndlistinni,"
skýtur Jon Gunnar inní. „í mynd-
um homma eru aðrar tilfinningar
en í myndum gagnkynhneigðra. í
listinni endurspeglast tilfinningar
listamannsins og sé hann hommi
eiga hommar auðveldara með að
Heba heldur vió heilsunni
Haustnámskeið hefjast
7. september.
KONUR, HÖLDUM OKKUR SUMARHRESSUM ÁFRAM.
Við bjóðum upp á löikfimi,
þolaukandi (aerob ) og vaxtamótandi,
æfingatíma með músík, fyrir konur á öllum
aldri.
4 mismunandi flokkar
1. Róleg 2. Almennt 3. Framhald 4. „Sér“
Vigtun, mæling, sauna og Ijós.
Matseölar og ráöleggingar um mataræði.
Gottaöhald.
Athugið
í hverjum tima eru aldrei fleiri konur en svo
að hægt sé að fylgjast með hverri og einni.
(þróttakennarar leiðbeina.
Innrítun og upplýsingar í símum
641309og 42360.
Heilsurœktin Heba
Auðbrekku 14. Kópavogl.
NÝTT HELGARBLAÐ - ÞJÓÐVILJINN - SÍÐA 13