Þjóðviljinn - 30.09.1988, Blaðsíða 19

Styrkur þýska hersins var ofmetinn.
síðir, þegar henni varð ljóst að
engrar hjálpar væri að öðrum
kosti að vænta frá Vestur-
Evrópuveldunum. Chamberlain
flaug síðan öðru sinni til Þýska-
lands og hitti Hitler í Godesberg
22. sept. Þá laug sá síðarnefndi á
Tékka ofsóknum á hendur Súdet-
um og krafðist af miklum ofstopa
samþykkis fyrir því að Þjóðverjar
tækju Súdetahéruðin tafarlaust.
Pólverjar og Ungverjar vildu
ekki láta sér happ úr hendi sleppa
og voru nú einnig farnir að gera
landakröfur á hendur Tékkósló-
vakíu. Þetta var að líkindum
mikilvæg ástæða til harðnandi af-
stöðu Hitlers; íhlutun tveggja ný-
nefndra þjóða hefur verið honum
kærkomið tækifæri til að koma í
kring sundurlimun Tékkóslóvak-
íu.
Tvær grímur
renna á Hitler
Chamberlain, sem mun hafa
hugsað sér að innlimun Súdeta-
héraðanna gengi skipulega og
friðsamlega fyrir sig og tæki veru-
legan tíma, þykktist við. Hitler
gerði sér upp sáttfýsi og kvaðst
geta beðið til 1. okt. með að her-
taka Súdetahéruðin, en það var
hann, sem fyrr er getið, búinn að
ákveða áður. Stjórnin í Prag, sem
gerði sér vonir um að Hitler væri
með frekju sinni búinn að ganga
svo fram af Bretum og Frökkum,
að þeir myndu eftir allt saman
koma til hjálpar Tékkóslóvakíu,
vísaði síðustu kröfum Hitlers á
bug 25. sept. Bretar og Frakkar,
sem töldu að frekari eftirgjöf við
Hitler yrði óþolandi auðmýking
fyrir þá sem stórveldi, bjuggust til
stríðs, hikandi þó og tvílráðir.
Þá kom í ljós að tvær grímur
voru farnar að renna á Hitler og
kom efalaust ýmislegt til. Fremur
ótrúlegt er að hann hafi um þetta
leyti viljað stríð við Vestur-
Evrópuveldin, og hitt sennilegra
að hann hafi hugsað sér að kom-
ast eins langt gagnvart þeim og
hægt væri með hótunum. í öðru
lagi fóru Pólverjar og Ungverjar
sér hægar í kröfum sínum á hend-
ur Tékkóslóvakíu en Hitler hafði
gert sér vonir um. Þýsku hers-
höfðingjarnir voru dauðhræddir
við stórstríð og sá ótti náði inn í
raðir æðstu manna nasistaflokks-
ins. Þá var ljóst að meðal þýsks
almennings, sem vel mundi
ósköp heimsstyrjaldarinnar fyrri,
var lítill vígamóður fyrir hendi.
Mussolini, sem þrátt fyrir allar
sínar stríðsæsingar gerði sér ljóst,
að Ítalía var sárilla búin undir
stríð, var orðinn á nálum um að
hún drægist inn í stórstyrjöld við
hlið Þýskalands. Það varð úr að
Hitler Iofaði að slá árásinni á
Tékkóslóvakíu á frest um sólar-
hring og að ákveðið var að þeir
Chamberlain, Daladier, Hitler
og Mussolini skyldu koma saman
á fund í Múnchen til að ráða fram
úr deilunni.
Sattatillagan
var þýsk
Ráðstefna þessi, sem fór fram
29.-30. sept. 1938, var ef til vill
stærsta stund Mussolinis, leið-
toga gervistórveldis, þar eð hann
kom þar fram sem málamiðlari
leiðtoga öflugri stórvelda. Sú
vegsemd var þó innantóm, eins
og flest annað hjá Mussolini.
Sáttatillagan sem hann lagði fram
sem sína eigin var raunar komin
frá Göring og háttsettum
mönnum í þýska utanríkisráðu-
neytinu, sem vildu fara vægar í
sakirnar en Hitler hafði hingað til
gert. Efni tillögunnar var að
Þjóðverjum skyldi heimilt að
taka Súdetahéruðin á sitt vald á
tímabilinu frá mánaðamótum til
10. okt., í stað þess að hertaka
svæðið allt þegar fyrsta dag mán-
aðarins. Chamberlain, sem aldrei
hafði verið fráhverfur því að
Þjóðverjar fengju Súdetahéruð-
in, samþykkti þetta greiðlega, og
Daladier, sem fyrir engan mun
þorði í stríð við Þjóðverja án
stuðnings Breta, fór að dæmi
hans. Tékkóslóvakar fengu ekki
einu sinni að vera með á ráðstefn-
unni, en eftir hana tilkynntu leið-
togar Vestur-Evrópuveldanna
þeim niðurstöðurnar. Benes og
ráðherrar hans töldu sig þá ekki
eiga möguleika á öðru en að láta
undan.
Chamberlain ánægður
- Hitler fúll
Chamberlain var harðánægður
eftir fundinn, Daladier niður-
dreginn og fullur af válegum hug-
boðum, Hitler fúll. Hann hafði
stefnt að algerri tortímingu
tékkóslóvakíska ríkisins og
fannst Chamberlain hafa snúið á
sig. En það sýndi sig fljótlega að
Múnchensamningurinn var
dauðadómur yfir Tékkóslóvakíu.
Með Súdetahéruðunum fengu
Þjóðverjar öll varnarvirki tékk-
óslóvakíska hersins á þýsku land-
amærunum og þar með var Tékk-
óslóvakía úr sögunni sem hind-
run í vegi Þjóðverja til útþenslu
austur og suðaustur á bóginn.
Snemma næsta ár innlimaði Hitl-
er tékkneskumælandi hlutana af
Bæheimi og Móravíu.
Tékkneska þjóðin mátti þola
þungar þrautir undir ógnarstjórn
nasista, en slapp þó betur frá
þeim hörmungum og heimsstyrj-
öldinni síðari yfirleitt en margar
aðrar Evrópuþjóðir. Um síðir
kom það á Súdeta-Þjóðverja að
borga það mesta af reikningnum
eftir Múnchensamninginn. Þeim
blæddi í stríðinu ekki síður en
öðrum Þjóðverjum og að Þýska-
landi sigruðu ráku Tékkar þá nær
alla úr landi.
Dagur Þorleifsson.
GOOAR FRÉTTIR FYRIR
UNGTFERDAFÖLK
Flugleiöir hafa tekið upp sérstaka nýjung í fargjöldum
fyrir ungt fólk á aldrinum 12 til 21 árs í innanlandsflugi. Þessi
unglingafargjöld gilda allt árið og þeim fylgja engar kvaðir um
lágmarksdvöl en hámarksdvöl er eitt ár.
Farmiðarnir eru „stand by“ þannig að ekki er hægt að
bóka sætið fyrirfram og farþegarnir eru háðir því að pláss sé
í vélinni hverju sinni. En það sem mestu máli skiptir: Þeir
sem kaupa unglingafargjöld fá 55% afslátt af ársfargjaldi.
FLUGLEIDIR
Söluskrifstofur, ferðaskrifstofur og umboðsmenn um land allt.

—....*..
ÞJÓÐVILJINN - SÍÐA 19
AUK/SlA k110d22-218