Þjóðviljinn - 30.12.1988, Blaðsíða 4

A BEININU
Hið kristilega siðgœði segir
okkur að sœlla sé að gefa en
þiggja, og á jólum grípur um sig
gjafaæði sem kaupmenn njóta
góðs af. En fleiri njóta þess því í
kringum jól og áramót eru ýmsar
hjálparstofnanir með safnanir í
gangi og það hefur marg sýnt sig
að landinn er örlátur. Svo var
einnig um þessi jól. Meðal þeirra
hjálparstofnana sem voru með
sína árlegu söfnun í gangi var
Hjálparstofnun kirkjunnar. Nú
eru tvö ársíðan að mikill fjölmiðl-
ahasar varð í kringum þessa
stofnun. LJpp komst um bruðl hjá
starfsmönnum stofnunarínnar
með fjármuni sem safnast höfðu
þannig að miklu minni hluti söfn-
unarfjárins skilað sér á leiðarenda
þar sem hjálpar var þörf en
œskilegt taldist. Þetta leiðindamál
varð til þess að flestir starfsmenn
stofnunarinnar hœttu og fóru að
sinna öðrum störfum, en Sigríður
Guðmundsdóttir hjúkrunarfrœð-
ingur var ráðin framkvœmda-
stjóri Hjálparstofnunarinnar, en
hún hafði áðurstarfað að hjálpar-
störfum á vegum Rauða kross ís-
lands. Sigríður er á beininu þessa
helgina.
Hvernig hefur stofnuninni
gengið að endurvinna traust al-
mennings?
„Það hefur gengið mun betur
og tekið skemmri tíma en við átt-
um nokkumtímann von á. Við
bjuggumst við að það myndi taka
nokkur ár að endurvinna það
mikla traust sem stofnunin naut
hjá almenningi en söfnunin nú
fyrir jól hefur gengið mjög vel og
ég heyri fáar óánægjuraddir
núna. Islendingar virðast fyrir-
gefa mjög fljótt. Þeir em líka
kannski fljótir að gleyma. Þá get-
ur verið að þeir treysti þeim sem
tóku við Hjálparstofnuninni til
þess að færa það til betri vegar
sem miður fór.“
Hefur verið dregið úr rekstrar-
kostnaði, ferðalögum, risnu og
öðrum þáttum sem gagrýndir
voru á sínum tíma?
„Við höfum reynt að halda
rekstrarkostnaði í algjöru lág-
marki. Áður störfuðu hér sex
starfsmenn og stundum fleiri ef
mikið stóð til, en nú störfum við
bara tvær hér. Við megum bara
nota 8% af söfnunarfénu í rekstr-
arkostnað og það er mjög
knappt. Þannig fórum við framúr
því á síðasta ári og notuðum 11%
af söfnunarfénu til þess að ná
endum saman.“
Kæmi ekki til greina að hið op-
inbera eða þá kirkjan sæi um
reksturinn á stofnuninni þannig
að almenningur gæti verið full
viss um að framlögin færu öll til
hjálparstarfsemi?
„Ég tel ekki rétt að hið opin-
bera reki svona stofnun. Framlög
ríkisins til þróunarmála eru miklu
lægri en í nágrannalöndum okkar
og ef við fengjum framlög frá rík-
inu er hætta á að þeir myndu
túlka þau framlög sem hluta af
þróunaraðstoð. Það er alls ekkert
einsdæmi hér að hjálparstofnun
sé rekin á framlögum einstak-
linga. Ríkið hefur staðið sig mjög
illa í líknarmálum almennt og má
nefna ótal dæmi þar sem einstak-
lingar hafa tekið að sér hlutverk
sem eðlilega ætti að vera á vett-
vangi hins opinbera, Sjálfsbjörg
t.d. Það var þjóðkirkjan sem
stofnaði Hjálparstofnunina og
innan kirkjunnar hefur átt sér
stað töluverð umræða um að hún
taki sjálf virkari þátt í starfsemi
stofnunarinnar. Hinsvegar hefur
enn ekki fengist nein niðurstaða í
það mál.“
En hvað finnst þér sjálfri?
„Sjálfri fyndist mér eðlilegt að
kirkjan styrkti þessa starfsemi
meira en hún gerir."
Hjálparstarfsemi á borð við
ykkar starfsemi hefur oft verið
gagnrýnd fyrir að einblína um of
á neyðarhjálp í stað þess að vinna
að langtímaverkefnuin.
„Við reynum að vinna að
neyðarhjálp og þróunaraðstoð
jöfnum höndum. Stundum
skapast þær aðstæður að neyðar-
hjálp er nauðsynleg einsog t.d.
þurrkarnir í Afríku, flóðin í
Bangladesh og jarðskjálftinn í
Armeníu. í slíkum tilvikum er
neyðarhjálp nauðsynleg en það
er alveg satt að ígildi krónunnar
margfaldast þegar unnið er að
þróunaraðstoð, og hægt og síg-
andi erum við að auka slíka að-
stoð. Mikilvægasta hjálpin er að
veita þessu fólki þá aðstoð að það
geti orðið sjálfbjarga. Þannig
höfum við m.a. greitt laun kenn-
ara sem kenna ungum atvinnu-
lausum mönnum á Indlandi iðn-
greinar þannig að þeir geti farið
út á vinnumarkaðinn að námi
loknu og fengið starf við ein-
hverja iðn. Mikilvægi fræðslunn-
ar fyrir þetta fólk verður aldrei
ofmetin."
Þið hafið verið með söfnun í
gangi fyrir þessi jól. Hvernig hef-
ur hún gengið?
„Jólasöfnun Hjálparstofnun-
arinnar er árlegur viðburður og
hún hefur gengið mjög vel þrátt
fyrir að við óttuðumst að sá sam-
dráttur sem á sér stað í samfé-
laginu myndi bitna á svona söfn-
unum. Svo virðist þó ekki vera.
Nú þegar höfum við safnað 14
miljónum króna. Hluti af söfnun-
arfénu var notaður til þess að
senda 3.500 teppi og niðursoðin
matvæli á jarðskjálftasvæðið í
Armeníu."
Traustið
verið
endur-
skapað
Sigríður Guömundsdóttir, fram-
kvæmdastjóri Hjálparstofnunar
kirkjunnar: Islendingar virðast fyr-
irgefa mjög f Ijótt. Rekstrarkostnaði
haldið í algjöru lágmarki. Ríkið
stendur sig illa í líknarmálum.
Kirkjan gæti styrkt okkur betur.
Jólasöfnunin gaf 14 miljónir. Rígur-
inn við Rauða krossinn er gamall
Hvernig veljið þið verkefni?
„Við fáum oft beiðnir frá Lút-
erska heimssambandinu. Jafn-
framt fáum við beiðni beint frá
aðilum þessa sambands í þriðja
heiminum. Heimssambandið
heldur árlega fund þar sem verk-
efni næsta árs eru rædd og lagt á
ráðin en áður hafa áætlanir um
verkefnin verið unnar í samvinnu
við heimamenn."
Aðstoðið þið bara kristnar
þjöðir?
„Trúarbrögð skipta engu máli
varðandi hjálparstarfið. Sem
dæmi um það má benda á að
Hjálparstofnunin hefur verið
með hjálparstarf í Bangladesh en
meirihluti íbúa þar er múhameðs-
trúar.“
Manni finnst þessi heimsmynd
sem blasir við dálítið sérkennileg.
Annarsvegar er skortur ríkjandi i
vissum heimshlutum á helstu
nauðsynjum og hinsvegar er of-
framleiðsla á matvælum í Evrópu
og Bandaríkjunum. Væri ekki
möguleiki að lækka kjötfjöllin á
Vesturlöndum með því að flytja
þau til fólks sem er að deyja úr
hungri í stað þess að keyra á
haugana dilkakjöt og önnur mat-
væli einsog er gert hér á landi?
„Það hefur verið gert töluvert
af því. Bandaríkjamenn og Evr-
ópubúar hafa sent offramleiðslu
af korni til svæða þar sem hungur
ríkir. Það er aftur á móti erfiðara
um vik með lambakjötið. Flutn-
ingar til Afríku yrðu að vera í
frystiskipum og þeir eru mjög
dýrir. Þá er engin aðstaða í þess-
um löndum til þess að taka á móti
kjötinu þannig að miklar líkur
eru á að það myndi skemmast
þegar það væri komið á áfanga-
stað. Þá þarf að hafa það í huga
að fólkið þarf að þekkja til þess
matar sem því er sendur.“
Á sínum tíma réðst Hjálpar-
stofnunin í tilraunir með
skreiðarpillur. Hvernig endaði sú
tilraun?
„Hún mistókst algjörlega og
nú er ekkert slíkt í gangi.“
Hvernig er samráði Hjálpar-
stofnunarinnar og annarra aðila
sem vinna að líku starfi hér á
landi háttað? Er það nægilegt?
Væri ekki ráð að þessir aðilar
tækju höndum saman og ynnu
sameiginlega að verkefnum?
„Þrír stærstu aðilarnir sem
vinna að hjálparstarfi hér á landi
eru Hjálparstofnunin, Rauði
kross íslands og Þróunarsam-
vinnustofnun íslands. Það er
mjög mikilvægt að við höfum
samráð með okkur en það yrði
erfitt að fara út í sameiginleg
verkefni þar sem Hjálparstofn-
unin og Rauði krossinn vinna
með sfnhvorri alþjóðastofnun-
inni. Það er ákveðinn grundvall-
armunur á starfsemi okkar og
Rauða krossins. Við störfum á
kristilegum grundvelli en Rauði
krossinn hefur unnið mikið hjálp-
arstarf á vígvöllum, sem hjúkr-
unaraðili. En í grunninn erum við
samt að vinna að sama málinu.“
Það er ekki laust við að maður
hafi fundið ríg á milli Rauða
krossins og Hjálparstofnunarinn-
ar?
„Það er satt. Sá rígur er gamall.
Sjálf er ég Rauða kross mann-
eskja og vann að hjálparstarfi
með þeim áður en ég kom hing-
að, þannig að mín heitasta ósk er
að við getum unnið saman og að.
þessi rígur hverfi. Það er t.d. eitt
verkefni sem ég tel að þessar tvær
stofnanir geti unnið saman að en
það er fræðslustarf hér innan-
lands, því ég tel mjög brýnt að
æskan fræðist í skólum um þær
þjóðir heims sem við erum að að-
stoða.“
—Sáf
4 SÍÐA - NÝTT HELGARBLAÐ Föstudagur 30. desember 1988