Þjóðviljinn - 19.05.1989, Blaðsíða 21

HELGARMENNINGIN
Þegar gengið er um sýning-
arsvæði Vorsýningar MHÍ að
Kjarvalsstöðum verður fyrsta
hugsunin sú, að ekki þurfi að
örvænta um framtíð íslenskr-
ar myndlistar. Því það er ekki
bara að sýningin sé fjölbreytt,
heldur sýnir hún líka víða ótrú-
lega góðan árangur eftir fjög-
urra ára nám. En eftirá vaknar
einnig sú spurning, hvaða
starfsmöguleikar bjóðist
þessu unga og hæfileikaríka
fólki í framtíðinni? Endar þetta
ekki í örvæntingu og von-
brigðum hins afskipta lista-
manns sem lokast inni í ein-
angrun sinni og afskiptaleysi
umheimsins?
Þótt margt sé vel gert á sýning-
unni, þá er það skúlptúrdeildin,
sem vekur mesta athygli. Af 49
útskriftarnemendum eru 13 í
skúlptúrdeild. Ef íslendingar
eignast jafn marga og jafn góða
myndhöggvara á ári næstu árin er
ekki bara fyrirsjáanlegt að ís-
lenskur skúlptúr á eftir að
blómstra á komandi árum, held-
ur líka að þröngt verður um
margt listamannsefnið í framtíð-
inni.
Til þess að ræða þetta og margt
annað áttum við stefnumót á
Kjarvalsstöðum við nokkra nem-
endur höggmyndadeildarinnar
og kennara þeirra, Sigrúnu Guð-
mundsdóttur.
Nemendurnir eru þær Helga
Guðrún Helgadóttir, Matthildur
Leifsdóttir, Finna Birna Steins-
son og Birna Bragadóttir. Síðan
bættist í hópinn Jónas Bragi Jón-
asson, eini karlmaðurinn í hópi
13 nýútskrifaðra myndhöggvara.
Og ég byrjaði á að spyrja þau
hvað skólinn hefði gefið þeim á
þessum fjórum árum?
Aö opna glugga
Skólinn hefur opnað fyrir okk-
ur marga glugga að veröldinni,
segir Finna, og Helga bætir því
við, að kennsla í formskynjun,
handverki og tæknivinnu hafi
Sigrún Guðmundsdóttir deildar-
stjóri skúlptúrdeildar MHÍ ásamt
nemendum sínum, þeim Helgu
Guðrúnu Helgadóttur, Matthildi
S. Leifsdóttur, Finnu Bimu
Steinsson og Birnu Bjarnadóttur.
Skúlptúrinn er eftir Matthildi.
Ljósm. Jim Smart
Finna Birna Steinsson: Verk
mín eru byggð út frá hringform-
inu (Hringaríki I og II) og fjalla
um hreyfingu og léttleika, ölduna
og orkuna og líka um ljósið og
skuggann sem leika um þessi
form. Formin eru unnin úr pappa
með léttri trégrind, og efnið er
því ekki varanlegt. Formin eru
breytanleg að því leyti að það er
hægt að raða þeim upp á ólíka
vegu. Þau eru ekki hugsuð fyrir
ákveðið rými, geta staðið nokkuð
víða en þurfa gott pláss.
Helga Guðrún Heigadóttir:
Verk mitt samanstendur af mörg-
um einingum úr tré, sem allar eru
handunnar og mynda eins konar
lager sem hægt er að raða upp á
mismunandi hátt. Þetta eru varí-
asjónir eða breytur við ákveðin
form, sem settar eru fram á kerf-
isbundinn hátt. Um leið er þetta
svolítið eins og tóm herðatré
hangandi á slá inni í skáp. Verkið
tengist líka áhuga mínum á verk-
færum og handverki...ég veit
ekki hvað skal segja...
Birna Bragadóttir: Verk mín
eru tröppur, hleðsla og súla, sem
bera undið form úr pappamassa
efst. Tröppurnar og hleðslan
tákna eins konar uppbyggingu,
súlan er styrktarstoð en pappaf-
ormið er eins og höfuð verksins
eða skaut. Pappaformin eru
steypt í gipsmóti og voru flókin í
Skólinn er hugmyndabanki
49 útskriftarnemendur Myndlista- og handíðaskólans sýna
lokaverkefni sín á líflegri Vorsýningu að Kjarvalsstöðum
opnað fyrir þeim nýjar víddir. En
þetta er bara upphafið á ein-
hverju meira. Fyrstu þrjú árin í
skólanum eru meira og minna
fyrirfram skipulögð af kennurun-
um, og það er varla að okkur hafi
gefist tækifæri til þess að þróa
okkar persónulega myndmál fyrr
en kom að lokaverkefninu, sem
við skiluðum á 16 vikum. Nú
langar okkur til þess að komast
þangað sem hlutirnir eru að ger-
ast.
Spjall okkar þróaðist þannig
að ekki varð greint á milli hver
sagði hvað, enda má það liggja á
milli hluta, en þau voru sammála
um það að í skólanum hefðu þau
safnað sér notadrjúgum þekking-
arsjóði, sem myndi nýtast þeim
sem banki í framtíðinni. Úr-
vinnslan ætti eftir að koma í ljós
síðar.
Hvernig er kennslunni háttað í
skólanum? Erhún að mestu verk-
leg? í hverju er bóklega námið
fólgið?
Mestur hluti námsins er verk-
legur, en listasaga er kennd öll
árin, tvisvar í viku. Svo fáum við
líka einstaka fyrirlestra um ólík
efni. Auk fastra kennara höfum
við líka fengið erlenda ogt inn-
lenda gestakennara. Sá kennari
sem hafði hvað mest áhrif á okk-
ur af gestakennurunum var Imre
Koscis, sem gerði með okkur til-
raunir með mótun í rými. Við
höfðum hann í tvo mánuði, en
hann var lengur í skólanum,
þannig að við leituðum líka til
hans utan þess tíma.
Hvert er höggmyndalistin að
þróast um þessar mundir? Hvað
er það sem vekur mestan áhuga
ykkar?
Höggmynd
á stalli
Höggmyndalistin einkennist af
því að hún er að losna undan
gömlum hefðum og opnast til
allra átta. Hefðin felst m.a. í því
að skúlptúr sé úr varanlegu efni
og standi á stalli. Nu taka menn
upp margvísleg ný efni, og þau
eru ekki endilega varanleg. Það
er ekki endilega markmiðið að
verkið þurfi að endast um alla ei-
lífð. Skúlptúrinn breytist jafnvel
oft yfír í performans, og í hinum
nýja skilningi á skúlptúmum felst
að lífið í kringum okkur hafi oft í
sér einkenni skúlptúrs.
Það er erfitt að nefna uppá-
haldslistamenn, eða menn sem
við tökum okkur að fyrirmynd.
Skúlptúrinn er háður tímanum,
ég lít á alla myndlist út frá því
tímasamhengi sem hún er gerð í,
segir Finna Birna.
Einar Jónsson ber höfuð og
herðar yfir aðra íslenska skúlp-
túrista, segir Matthildur, en hinar
eru ekki að öllu leyti sammála.
Hefur samfélagið þörf fyrir
skúlptúr? Hvaða hlutverki gegnir
hann í lífi okkar?
Já, vissulega hefur samfélagið
þörf fyrir skúlptúr, en það þarf að
tengja hann betur við umhverfið
sem eðlilegan hluta þess. Skúlp-
túrinn á ekki að vera eitthvert
fyrirbæri á stalli, heldur eðlilegur
hluti af umhverfinu, sem reiknað
er með í umhverfismótun og
húsagerðarlist. Hingað til hefur
skúlptúrnum alltaf verið bætt við
eftir á, þegar búið er að byggja og
móta umhverfið.
En í hverju er þessi þörfokkar
fyrir skúlptúr fólgin?
Þörf er alltaf afstæð. Við get-
um kannski lifað af án þess að
eiga peysu, en það er engu að
síður gott að eiga hana. Ef skúlp-
túrinn veitir, ánægju, þá hefur
hann notagildi. Skúlptúrinn vek-
N
ur forvitni manna og skerpir til-
finningu þeirra fyrir umhverfinu.
Skúlptúr er einfaldlega hluti af
menningunni, ef hann væri ekki
til þá vantaði líka ýmislegt annað.
Verkin okkar
Getið þið sagt mér eitthvað um
verkin ykkar hérna á sýningunni?
Matthildur Leifsdóttir: Verk
mitt hefur form öldunnar, og efn-
ið er af þrennum toga: ölduform-
ið er byggt upp úr tré, þiljað að
utan með tunnustöfum og klætt
að innan með ryðbrúnni jám-
plötu. Síðan er bývax borið á
verkið til þess að gefa heildaráh-
rif. Efniviðurinn hefur áður
gegnt sínu hlutverki í öðru sam-
hengi en fær hér nýja merkingu.
Einn þáttur efnisins er reyndar
saltsíldarlyktin sem var af tunnu-
stöfunum, en er nú rokin út í
vindinn. Jámplatan þjónaði eitt
sinn sem umbúðir. 1 heild sinni
hefur verkið yfirbragð sjó-
mennsku og síldaráranna. Fyrir
mér er þetta eins konar minnis-
varði um sfldina og ævintýrið í
kringum hana.
framleiðslu. Annars skýrir verkið
sig sjálft...
Jónas Bragi Jónasson: Verk
mitt heitir „í álögum“ og er hnút-
ur án upphafs og endis, gerður úr
járnplötum. Plöturnar mynda
kantaðan streng sem er logsoðinn
á köntunum og hverfist í kringum
sjálfan sig. Verkið á það sam-
merkt með tímanum að vera án
upphafs og endis.
Heimurinn kallar
Hvað tekur nú við að loknu
námi?
Margir, trúlega flestir, stefna á
nám erlendis. Myndlistarskólinn
var bara upphaf að einhverju
meira. Við viljum fara þangað
sem hlutimir eru að gerast. Við
fómm í skólaferðalag til New
York síðastliðið haust. En okkur
skilst að flestir stefni nú á Evr-
ópu. Það er auðveldara að átta
sig á því sem þar er að gerast....
Já, það er greinilegt að
Myndlista- og handíðaskólinn
hefur vakið stóra drauma með
þessu unga og hæfileikamikla
fólki. Hvers virði er líka
menntun, ef hún vekur ekki
drauma? Við tekur harður skóli
lífsins, en er ekki sá sem á sér
draum hæfari til þess að takast á
við skóla lífsins en sá sem ekki
kann að láta sig dreyma?
-Ólg
Föstudagur 19. maí 1989 NÝTT HELGARBLAÐ - SÍÐA 21