Dagblaðið Vísir - DV - 23.02.1996, Blaðsíða 15

FÖSTUDAGUR 23. FEBRÚAR 1996
15
Hvað varð um
samráðið, Halldór?
Mikil ólga var meðal launafólks
síðastliðið haust vegna launa-
hækkana hjá toppunum í þjóðfé-
laginu, sem voru í krónum talið
langt umfram það, sem hinir lægst
launuðu höfðu fengið í sinn hlut. í
umræðum á Alþingi um stefnu-
ræðu forsætisráðherra 4. október
kom þessi gagnrýni nokkuð við
sögu.
Forsætisráðherra lagðist i vöm
og varð ekki maður að meiri. En
formanni hins stjómarflokksins
þótti mælast vel. Hann viður-
kenndi óréttmæti þess, að „stjórn-
endur fyrirtækja, flestir verka-
lýðsforingjar, alþingismenn, ráð-
herrar og fjölmargir aðrir, hafa
margfóld laun á við þá, sem lakast
eru settir".
Og Halldór setti fram spurning-
ar um ástæður þessa, sem hann lét
sjálfur ósvarað, en sagði síðan:
„Ég tel að stjórnmálamenn, verka-
lýðshreyfmgin og atvinnurekend-
ur eigi að setjast niður að ráða
ráðum sínum. Ekki til að semja
um krónur eða prósentur, heldur
til að reyna að fmna siðferðilegan
grann sem kjarasamningar fram-
tíöarinnar gætu byggt á. Er t.d.
hægt í samfélagi frjálsra samninga
að setja einhverjar þær leikreglur
sem tryggja aukið réttlæti í launa-
málum? Geta allir aðilar máls fall-
ist á að einungis verði um fastar
krónutöluhækkanir að ræða
næstu árin? Það verður erfitt að
finna réttu svörin. Það verður
meira að segja erfitt að finna réttu
spumingamar, en tilraun þarf að
gera.“
Espað til átaka
Þetta þótti mörgum vel mælt, en
því miður hafa efndir ekki fylgt
þessum orðum. Þvert á móti er
engu líkara en að ráðherrar séu í
samkeppni um hver geti espað
samtök launafólks mest upp. Og
fátt heyrist nú frá formanni Fram-
Kjallarinn
Kristín Halldórsdóttir
þingkona Kvennalistans
sóknarflokksins um launa- og
kjaramál. Hann er mest í útlönd-
um, en lætur liðsmenn sína um
átökin á heimavelli.
I félagsmálaráðuneytinu situr
ráðherra, sem lætur semja fyrir
sig frumvarp um breytingar á
vinnulöggjöfmni. Fulltrúar stjóm-
arandstöðunnar koma þar hvergi
nærri og verða að reiða sig á frétt-
ir í fjölmiðlum. Ekki lofa þær
góðu. Fulltrúar Vinnuveitenda-
sambandsins geta ekki leynt
ánægju sinni með frumvarpsdrög-
in, en verkalýðsforingjar segja
vegið að frelsi verkalýðshreyfing-
arinnar og lýsa sig tilbúna til
harðra átaka. Ráðherra sendir
þeim síðarnefndu tóninn og um
leið þau skilaboð, að brýnt sé að
hækka dagvinnulaun á kostnað
eftirvinnu, bónusgreiðslna og fríð-
inda. Það er mikið rétt hjá ráð-
herranum, en kemur vinnulöggjöf-
inni ekkert við. Eitthvað hefur
þarna skort á samráðið, sem Hail-
dór Ásgrímsson talaði um í haust
er leið.
Allt á að jafna niður á við
Búast ma við hörðum átökum
um framvarp félagsmálaráðherra
um breytingar á vinnulöggjöfmni.
En það er þó bamaleikur í saman-
burði við aðförina að réttindum
opinberra starfsmanna, sem unnið
er að í öllum kimum stjómarráðs-
ins. Skyldi þar vera að finna hinn
„...siðferðilega grunn sem kjara-
samningar framtíðarinnar gætu
byggt á“, eins og formaður Fram-
sóknarflokksins gaf væntingar
um? Þau orð verða að öfugmæli,
þegar atburðarásin er skoðuð.
í fjármálaráðuneytinu er unnið
að lagafrumvörpum um réttindi
og skyldur starfsmanna ríkisins
og um Lífeyrissjóð starfsmanna
rikisins. Fréttir af þeirri „þrifa-
vinnu“ bera með sér, að nú þegar
loksins á að freista þess að sam-
ræma réttindi opinberra starfs-
manna og fólks á almennum
vinnumarkaði, þá er rauði þráður-
inn sá að samræma allt niður á
við. Þeim sem öðlast hafa réttindi
umfram aðra - og vel að merkja
goldið fyrir í launum - er ætlað að
sætta sig við skerðingu þeirra rétt-
inda samkvæmt hugmyndum laga-
smiða.
Ofan í kaupið berast svo þær
fréttir af vinnu nefndar á vegum
heilbrigðisráðuneytisins um end-
urskoðun á lögum um fæðingaror-
lof, að þar eigi sama jafnaðar-
stefna að verða uppi á teningun-
um. Opinberir starfsmenn eiga að
sætta sig við það, sem fólk á al-
mennum vinnumarkaði hefur, en
hreint ekki á hinn veginn.
Þessum aðgerðum hefur verið
svarað fullum hálsi, og er degin-
um ijósara, að hér er boðið til auk-
innar hörku í næstu kjarasamn-
ingum. Ríkisstjómin hefur gefið
tóninn. Spurningin er: Hvað varð
um samráðið, Halldór?
Kristín Halldórsdóttir
Halldór Ásgrímsson utanríkis-
ráðherra. - „Fátt heyrist nú frá
formanni Framsóknarflokksins
um launa- og kjaramál", segir
m.a. í grein Kristínar.
„Búast má viö höröum átökum um frum-
varp félagsmálaráðherra um breytingar á
vinnulöggjöfinni. En það er þó barnaleik-
ur í samanburði við aðfórina að réttind-
um opinberra starfsmanna.“
Dagur símenntunar:
Kvöldskóli FB mikilvægur
Þótt þráttað sé um ýmislegt í
skólakerfi okkar getum við samt
verið hreykin af því hve okkur
hefur tekist vel upp varðandi sí-
menntun og endurmenntun. Há-
skóli íslarids, Tómstundaskólinn,
Bréfaskólinn, Námsflokkar
Reykjavikur og Kópavogs, svo að
dæmi séu nefnd, eiga miklu hlut-
verki að gegna við hlið hinna hefð-
bundnu framhaldsskóla.
Liður í símenntun, sem sérstak-
lega á að fjalla um á degi símennt-
unar á morgun, eru kvöldskólar
áfangaskólanna eða öldungadeild-
ir eins og þær hafa líka verið kali-
aöar. Ætlum við með nokkrum
orðum að fjalla um kvöldskólann
hér við Fjölbrautaskólann í Breið-
holti.
Fjölbreytilegur hópur
Kvöldskólinn við FB tók til
starfa 1981 og innrituðust þá 210
manns. En undanfarin ár hafa að
jafnaði um 800-850 manns stundað
nám í kvöldskólanum og sést af
þeirri tölu að kvöldskólinn við FB
er með allra fjölmennustu skólum
landsins. í kvöldskólanum eiga
nemendur kost á að læra nær all-
ar greinar sem kenndar eru við
Kjallarinn
Halldóra M.
Halldórsdóttir
námsráðgjafi
dagskólann að því tilskildu að næg
þátttaka náist. Nám við skólann
skiptist niður á sjö svið, þ.e. bók-
náms- og félagsgreinasvið, tækni-
svið, listasvið, matvælasvið, heil-
brigðissvið og viðskiptasvið.
Nemendur kvöldskólans era
fjölbreytilegur hópur. Sumir koma
aðeins til að læra ákveðnar grein-
„Stærsti hópurinn í kvöldskólanum er
samt sá sem af einhverjum ástæðum hef-
ur þurft að hægja á sér eða hætta námi
en stundar nú námið jafnframt fastri
vinnu.“
Kjallariim
Sigurjón Jóhannsson
kennslustjóri
ar án þess að hafa lokapróf í huga
en aðrir koma ákveðnir í að ljúka
starfsmenntanámi eða stúdents-
prófi. Allmargir nemendur dag-
skólans stunda einnig nám í
kvöldskólanum, m.a. til að flýta
fyrir sér eða til að bæta árangur
sinn, t.d.í raungreinum og tungu-
málum.
Stærsti hópurinn í kvöldskólan-
um er samt sá sem af einhverjum
ástæðum hefur þurft að hægja á
sér eða hætta námi en stundar nú
námið jafnframt fastri vinnu. Eru
mörg skemmtileg og hjartnæm
dæmi um feikiduglegt fólk sem
hefur náð sínu langþráða tak-
marki fyrir tilstuðlan kvöldskól-
ans. Fólk sem hefur síðan haldið
áfram framhaldsnámi í háskóla
eða í starfsmenntagreinum.
Einnig era dæmi um fólk sem
kemur úr háskólanámi inn í
kvöldskóla FB. T.d. byggingaverk-
fræðingur sem fer í trésmíði eða
BA-prófsmaður sem leggur síðan
stund á snyrtifræði innan skólans.
Starfsmenntun
Á síðustu árum hefur áhugi
manna beinst að mikilvægi starfs-
menntunar í landinu. Má því til
gamans geta þess að á heilbrigðis-
sviði og snyrtibraut FB voru á
haustönn 1995 148 nemendur í
kvöldskóla og 163 í dagskóla. Á
matvælasviði voru á sama tíma 22
nemendur í kvöldskóla og 104 í
dagskóla. Á málmiðnabraut voru
50 nemendur í kvöldskóla og 51 í
dagskóla, 54 nemendur í kvöld-
skóla á tréiðnabraut og 50 í dag-
skóla. En á rafiðnabraut var 61
nemandi í kvöldskóla og 64 í dag-
skóla. Af þessum tölum sést
hversu þýðingarmikill kvöldskóli
FB er fyrir starfs- og símenntun í
landinu.
Því miður getur Fjölbrautaskól-
inn í Breiðholti ekki haft opið á
degi símenntunar 24. febrúar nk.
en ákveðið hefur verið að hafa
„opið hús“ í skólanum 24. mars
nk. Einnig tekur Fjölbrautaskól-
inn í Breiðholti þátt í kynningar-
degi Háskóla íslands 10. mars nk.
þar sem aðallega verða kynntar
starfsmenntadeildir skólans.
Halldóra M. Halldórsdóttir
Sigurjón Jóhannsson
Með og á
móti
Þagnarskylda tollvarða
Skylda til
þagmælsku
„í þessum
blaðaviðtölum
var verið að
bendavá leiðir
sem hægt væri
að nota til að
koma smygli
inn í landið.
Það var mjög
sterkt til orða
tekið þegar
sagt var að
„ótakmarkaðir
möguleikar
væru á eiturlyfjasmygli."
í lögum frá 1954 um réttindi og
skyldur starfsmanna ríkisins er
sagt að hvei-jum starfsmanni sé
skylt að gæta þagmælsku um at-
riði sem hann fær vitneskju um
í starfi sínu og leynt skulu fara
samkvæmt lögum, fyrirmælum
yfirboðara eða eðli máls. Um-
mælin sem hér um ræðir hljóta
aö varöa eðli málsins.
Lögin eru skýr um þetta og á
þeim var síðar hnykkt í starfs-
reglum fyrir tollverði frá árinu
1960. Þar segir: „Tollvörðum ber
að gæta fyllstu þagmælsku um
allt, sem varðar embættisstörf
þeirra eða framkvæmd þeirra, ef
það samkvæmt lögum, fyrirmæl-
um yfirboöara eða eðli málsins
skal fara leynt. Þeim er með öllu
óheimiit að skýra frá því, sem
þeir komast að í starfi sínu um
einkahagi eða viðskiptamál
þeirra.
Tollvörðum er óheimilt að
gefa blöðum, útvarpi eða öðrum
fréttastofnunum nokkrar upplýs-
ingar um það, sem gerist í starfi
eða í sambandi við það nema
leyfi yfirboðara komi tii.“
Með orðinu „yfirboðari" í
starfsreglunum er þetta embætti
varðar, er átt við skrifstofustjóra
embættisins og/eða aðaldeildar-
stjóra tollgæslu, að höíðu sam-
ráði við tollstjóra þegar þeim
þykir það við eiga.“
Reglurnar
aldrei birtar
„Ég er and-
snúinn þess-
um aðferðum
fjármálaráð-
herra að láta
kaUa toHverð-
ina inn á tepp-
ið. Það hefði
verið eðlilegra
að hann ræddi
við þau um
það sem betur
mætti fara í
starfsemi töU-
gæslunnar.
í þessu tilfeUi er líka verið að
fjalla um reglur sem ekki hafa
verið birtar formlega. Þetta er í
formi reglugerðar sem þó hefur
aldrei verið prentuð í stjórnar-
tíðindunum eins og ber að gera.
Við höfum fyrir því álit lögfræð-
ings að við erum ekki bundin af
því sem ekki hefur verið lög-
formlega birt.
Reglurnar hafa ef til viU verið
birtar þeim sem voru við störf
þegar þær voru settar árið 1960.
Álit lögfræðingsins var því ein-
dregið á þá leið að umræddar
starfsreglur hefðu ekki gildi í
þessu máli. Þvi verði að fara eft-
ir því sem segir í lögum um rétt-
indi og skyldur starfsmanna rik-
isins. Eftir þeim verður ekki
annað séð en að við höfum heim-
ild til að tala um mál sem ekki
varða einkahagi manna eða við-
skipti þeirra."
-GK
Jón Agúst Eggerts-
son, tormaður Toll-
varðafélaglns.
Björn Hermanns-
son, tollstjórl f
Reykjavík.