Dagblaðið Vísir - DV - 16.03.1996, Page 14

Dagblaðið Vísir - DV - 16.03.1996, Page 14
14 LAUGARDAGUR 16. MARS 1996 B iV Útgáfufélag: FRJÁLS FJÖLMIÐLUN HF. Stjórnartormaður og útgáfustjóri: SVEINN R. EYJÓLFSSON Framkvæmdastjóri og útgáfustjóri: EYJÓLFUR SVEINSSON Ritstjóri: JÓNAS KRISTJÁNSSON Aðstoðarritstjóri: ELÍAS'SNÆLAND JÓNSSON Fréttastjóri: JÓNAS HARALDSSON Auglýsingastjóri: PÁLL STEFÁNSSON Ritstjórn, skrifstofur, auglýsingar, smáauglýsingar: ÞVERHOLTI 11, blaðaafgreiðsla, áskrift: ÞVERHOLT114, 105 RVÍK, SÍMI: 550 5000 FAX: Auglýsingar: 550 5727 - Aðrar deildir: 550 5999 GRÆN númer: Auglýsingar: 800 6272. Áskrift: 800 6270 Stafræn útgáfa: Heimasíða: http://www.skyrr.is/dv/ Ritstjórn: dvritst@centrum.is - Auglýsingar: dvaugl@centrum.is. - Dreifing: dvdreif@centrum.is AKUREYRI: Strandgata 25, sími: 462 5013, blaðam.: 462 6613, fax: 461 1605 Setning og umbrot: FRJÁLS FJÖLMIÐLUN HF. Filmu- og plötugerð: ÍSAFOLDARPRENTSMIÐJA HF. - Prentun: ÁRVAKUR HF. Áskriftarverð á mánuði 1550 kr. m. vsk. Lausasöluverð 150 kr. m. vsk., helgarblað 200 kr. m. vsk. DV áskilur sér rétt til að birta aðsent efni blaðsins í stafrænu formi og í gagnabönkum án endurgjalds. Ofbeldisórar í auglýsingum Fólk ræður því, hvort það fer í kvikmyndahús og hvaða myndir það sér þar. Sömuleiðis ræður fólk, hvort það fer á myndbandaleigur og hvaða myndir það tekur á leigu. Erfiðara er að stjórna notkuninni á því efni, sem kemur beint í sjónvarpstæki fólks, sumpart að því óvöru. Erfiðast reynist fólki að forðast kvikmyndakynningar, sem stundum eru í tengslum við fréttatíma. Fólk, sem ætlar í sakleysi sínu að fylgjast með fréttum, lendir í að þurfa að horfa á ofbeldis- og kynóra þeirra, sem ráða ferðinni í miðstöð afsiðunar mannkyns í Hollywood. Ástandið á þessu sviði hefur verið með versta móti á sjónvarpsstöðvunum í vetur. Á tímabili var tæpast þor- andi að opna fyrir venjulegar fréttir af ótta við að lenda á þessum kvikmyndakynningum, þar sem virðist skeytt saman ógeðfelldustu þáttum viðkomandi kvikmyndar. Eðlilegt er að fara fram á það við sjónvarpsstöðvarn- ar, að þær hafi einhvern hemil á þessu efni, birti það annaðhvort ekki eða á fyrirfram auglýstum tíma utan þess tíma, þegar venjulegt fólk ætlar að fara að fylgjast með fréttum af því, sem er að gerast í heiminum. Einhvern veginn virðist glæpalýðurinn, sem stjórnar kvikmyndaiðnaðinum í Hollywood, hafa komizt á þá skoðun, að mannkynið vilji helzt horfa á óra af ýmsu tagi. Kvikmyndakynningar sjónvarpsstöðvanna benda til þess, að framleiðendur flaggi helzt slíkum afurðum. Fullsannað er, að kvikmyndir þessar hafa slæm áhrif á sumt fólk. Landlæknir hefur upplýst, að hundrað bandarískar rannsóknir, sem ekki eru kostaðar af kvik- myndaiðnaðinum, leiði í ljós, að ofbeldiskvikmyndir veki oft kvíða og árásargirni hjá sumum börnum. Samkvæmt upplýsingum landlæknis er talið, að 15% barna og unglinga, er horfa á ofbeldismyndir, sýni merki um mikla árásarhneigð og rúmlega 35% í viðbót verði fyrir nokkrum áhrifum í þá átt. Þetta skýrir stóraukna villimennsku í ungmennaofbeldi á götunum. Tíðni alvarlegra meiðsla vegna ofbeldis hefur tvöfald- azt á Reykjavíkursvæðinu frá 1987, sem er tiltölulega skammur tími. Mynztur ofbeldisins hefur breytzt. Ber nú meira en áður á barsmíðum og spörkum í höfuð og kynfæri. Og liggjandi fólki er ekki lengur hlíft. Að hluta kann þetta að stafa af veruleikafirringu í kvikmyndum, þar sem ofbeldi af þessu tagi er ótæpilega stundað og að því er virðist án varanlegra áhrifa á þolendur. Áhorfendur fá þá brengluðu mynd, að ofbeld- ið sé ekki eins hættulegt og það er í raun og veru. Glæpalýðurinn, sem stjórnar kvikmyndaiðnaði Holly- wood, lætur lita svo út í kvikmyndum, að ofbeldi sé nán- ast sársaukalaust, oftast lofsvert og stundum fyndið. Samkvæmt rannsóknum síast þetta hugarfar inn í áhorf- endur, einkum þá, sem eru ungir og óharðnaðir. Rannsókn á ofbeldi í sjónvarpsdagskrám leiddi í ljós, að þeir, sem beittu valdi, sluppu við refsingu í 73% til- vika og ekki sást i 58% tilvika, að þolendur ofbeldis fyndu fyrir sársauka. Þetta gefur greinilega afar ranga mynd af raunveruleikanum utan skjás og tjalds. Glæpakóngar kvikmyndaiðnaðarins hafa lengi verið heilagar kýr. Þó kallaði Clinton Bandaríkjaforseti nýlega þá verstu inn á teppið hjá sér og las yfir þeim. Þess sjást líka merki, að áhugahópar almennings þar vestra fari að byrja að grípa til aðgerða gegn afsiðunarliðinu. Brýnasta verkefnið hér á íslandi i baráttunni gegn af- siðuninni er að losa nánasta umhverfi fréttatíma sjón- varps við kynningar á ofbeldisórunum frá Hollywood. Jónas Kristjánsson Dýrkun ofbeldis tekur blóðtoll Aðalflugvellir Norðurlanda eru að jafnaði friðsamlegir staðir, en út af því brá á sunnudaginn, þeg- ar félagar úr mótorhjólagenginu Vitisenglum réðust með skothríð á þá sem þeir telja óvini sína í öðru sams konar gengi, Banditt- um. Þetta gerðist nær samtímis á Kastrupflugvelli við Kaupmanna- höfn og Fornebu við Ósló. Einn maður féll og fjórir særðust í skot- hríðinni. Starfshættir mótorhjólagengja af þessu tagi og sömuleiðis nöfnin eru komin frá Bandaríkjunum og eiga sér þar áratuga sögu. Síðan hefur fyrirbærið breiðst til Evr- ópulanda, og er segin saga að því vill fylgja bulluskapur og jafnvel mannvíg, eins og nú hefur gerst með óvenjuáberandi hætti í Dan- mörku og Noregi. Vítisenglar og Bandittar draga að ýmsu leyti dám af glæpaflokk- um i upprunalandi sínu, gera upp allar sakir innan hópsins, venju- lega með ofbeldi, en koma fram með þögn og leynd gagnvart utan- aðkomandi, sér í lagi yfirvöldum. Norræn löggæsla hefur fram til þessa staðið að mestu ráðþrota gagnvart gengjunum, þótt grunur leiki á að þau fáist bæði við vopnasmygl og fikniefnadreifingu. Kúlnahríðin á flugvöllunum hlýtur þó að leiða til alvarlegrar rannsóknar á því hvað býr að baki slíkum ótíðindum. Og sömu- leiðis ætti atburðurinn að vekja Erlend tíðindi Magnús Torfi Ólafsson til umhugsunar um hverjar líkur eru á að þau hegðunarmynstur sem óheillavænlegust þykja og magnast hafa í Bandaríkjunum upp á síðkastið breiðist í vaxandi mæli austur yfir Atlantshaf. í síðustu viku sendi Janet Reno, aðalsaksóknari Bandaríkjastjórn- ar, frá sér skýrslu um þróun af- brotatíðni meðal bandarískra ung- linga á áratugnum 1984 til 1994. Meginniðurstaðan er að á þessum tíu árum hafi tala morða sem ung- lingar fremja þrefaldast. Og tíðni þess að unglingur verði manni að bana með skotvopni hefur fjórfald- ast á sama tímabili. Löngu áður en þessi skýrsla birtist voru áhrifamenn í banda- rísku þjóðlífi farnir að gera sér grein fyrir hvert stefndi. Og þegar leitað er orsaka margfóldunar á glæpatíðni meðal uppvaxandi kynslóðar staðnæmast þeir sem hægast eiga með að láta til sín taka við fordæmið og mótunar- áhrifin á æskuna frá skemmtana- iðnaðinum, einkum kvikmyndum og sjónvarpi. Stórtíðindi þóttu í Bandaríkjun- um þegar Robert Dole, leiðtogi meirihlutans í öldungadeild Bandaríkjaþings og nú tilvonandi forsetaframbjóðandi Repúblikana- flokksins, veittist að fjármála- mönnum á bak við skemmtana- iðnaðinn. Hann sakaði þá um að veita óhroða ofbeldis og kláms yfir bandariska æsku, og boðaði opinberar aðgerðir til að hefta slíkan ósóma dygði annaö ekki. Bill Clinton tók undir þessa við- vörun, sem varð til þess að for- ráðamenn framleiðenda kvik- mynda og sjónvarpsefnis og full- trúar stóru sjónvarpsstöðvakeðj- anna gengu samtímis á fund for- setans í Hvíta húsinu. Þar boðuðu þeir í sameiningu að iðnaðurinn í heild ætlaði að koma sér saman um innihaldsmerkingar á sjón- varpsefni, svipuðu kerfi og þegar gildir um kvikmyndir. Af því eiga foreldrar að geta ráðið hvaða efni ekki henti börnum. Jafnframt er að koma á markað- inn kubbur sem gerir fært að loka sjónvarpstækjum fyrir efni af ákveðnum gerðum, þannig að for- eldrar geta ráðið því að hvers kon- ar dagskrárefni börn þeirra hafa aðgang þótt þau sjálf fylgist ekki með valinu. Af þessum viðbrögðum er ljóst að opinberir aðilar í Bandaríkjun- um telja sýnt að viðbjóður á kvik- myndatjaldinu og skjánum eigi sinn þátt í að kynda undir blóð- baðinu á götum stórborganna og inni á heimilum. Þar koma venju- lega byssur við sögu, en þegar að því kemur að hafa hemil á út- breiðslu skotvopna er þjóðarsáttin úti í bandarískum stjórnmálum. Repúblikanar stefna að þvi að hnekkja Bradylögunum, sem kennd eru við blaðafulltrúa Reag- ans forseta, sem er farlama eftir að fá í höfuðið byssukúlu sem ætl- uð var húsbónda hans. Lögin banna urmul hríðskotavopna sem ætluð eru til múgdráps og tak- marka aðgang að kaupum á skammbyssum. Einnig beita íhaldsmenn á fylkisþingum víða um Bandaríkin sér fyrir lagasetn- ingu sem heimilar fólki að bera á sér fólgin skotvopn. Danskir lögreglumenn hylja lík félaga úr Bandittum sem byssumenn Vít- isengla skutu úti fyrir flugstöðvarbyggingunni á Kastrup. Símamynd Reuter skoðanir annarra Kúgun gagnvart Taívan „Með því að skjóta eldflaugum í hafið undan ströndum Taívans hafa kínversk yfirvöld gert sig sek um alþjóðleg hryðjuverk sem gífurleg ógn stafar af. Því lengur sem stjórnvöld í Washington draga að taka kúgunaraðgerðir og hindranir Kínverja gagn- vart Taívan fyrir hjá Sameinuðu þjóðunum því meiri verða líkumar á að slíkt gerist aftur, eða í versta falli að stríðshörmungar dynji yfir.“ A.M. Rosenthal í New York Times 13. mars Aðlögun gagnvart ESB „Það þarf ekki að koma á óvart að Shengen-sam- komulagið sé norsku ríkisstjórninni að skapi, enda stórt skref til aðlögunar gagnvart Evrópusamband- inu. Landamæravarsia var umdeild í þjóðarat- kvæðagreiðslunni um aðild að ESB. Rök ESB-and- stæðinga áttu hljómgrunn meðal almennings en nú vaða ríkisstjórn og meirihluti þings yfir þau rök á DV skítugum skónum. Shengen- samkomulagið er dæmi um hvemig tækifæri til að skapa norska lausn er eyðilagt. Úr forustugrein Nationen 11. mars Úrhrök á ferð „Það er ekkert nýtt að félagar mótorhjólagengja drepi hverjir aðra. En það besta sem samfélagið og tjölmiðlar gera er að fordæma þessa vanþroskuðu menn sem klæðast fáránlegum einkennisfatnaði, reglubræður sem ekki hafa staöið undir kröfum samfélagsins og hafa, blóði drifnir og aumkunar- verðir, skapað sitt eigið brenglaða samfélag meö afar frumstæðum reglum. Það verður auðvitað ekki hjá því komist að ódæðisverkunum verði nákvæm- lega lýst í fiölmiðlum. En heimskulegt ofbeldi má ekki heilla neinn. Skinandi mótorhjólin geta ekki hulið þá staðreynd að hér eru úrhrök samfélagsins á ferð.“ Úr forustugrein Politiken 12. mars

x

Dagblaðið Vísir - DV

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Dagblaðið Vísir - DV
https://timarit.is/publication/255

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.