Dagblaðið Vísir - DV - 17.02.1997, Blaðsíða 16

*/
16 +\
I enning
MÁNUDAGUR 17. FEBRUAR 1997
Menningarverðlaun DV 1997:
Tilnefningar í myndlist
Menningarverðlaun DV verða af-
hent 27. febrúar, og dómnefnd um
myndlist hefur orðið fyrst til að
skila nöfnum listamanna sem hún
tilnefnir til verðlaunanna.
Óhætt er aö segja að mikið líf sé í
íslenskri myndlist miðað við smæð
íslensks samfélags. Sýningar skipta
hundruðum og stöðugt bætast ný
andlit í hinn fjölskrúðuga hóp ís-
lenskra myndlistarmanna. Reyndar
er stór hluti sýninga sem haldnar
eru hér á landi borinn uppi af ungu
fólki sem vinnur mikið og óeigin-
gjamt starf til framdráttar íslenskri
myndlist. Um leið sjáum við að
breytingar eiga sér stað. Áberandi
hafa verið tilraunir með ný efnistök
og þó einkum viðleitni til að reyna
á þanþol myndlistarinnar, gefa
henni nýtt inntak og tengja hana
r
ingu Sjónþinga í Gerðubergi og sýn-
inga á Sjónarhóli og Mokka-kaffi.
Ólöf Nordal fyrir sýningu sína á
gipsskúlptúrum í Nýlistasafninu,
þar sem hefðbundin viðfangsefhi
voru sett í nýtt og óvænt samhengi.
Steina Vasulka fyrir sýningu
hennar á vídeóverkum á Kjarvals-
stöðum. Myndbönd Steinu fela í sér
útvíkkun á myndmálinu um leið og
þau tengja saman myndlist og tón-
list með óvæntum og frumlegum
hætti.
Guðjón Ketilsson.
Hannes Sigurðsson.
með nýjum hætti við samfélagið.
Þeir fulltrúar íslenskrar mynd-
listar sem hér hafa verið valdir úr
stórum hópi eiga það sameiginlegt
að hafa á árinu lagt markverðan
skerf til þessa starfs og auðgað ís-
lenska myndlist með verkum sín-
um.
Eftirtaldir einstaklingar eru til-
nefndir til myndlistarverðlauna DV
fyrir árið 1996:
Guðjón Ketilsson fyrir sýningu
sína í Norræna húsinu þar sem
unnið var á markvissan hátt út frá
þemanu „hús“ og mn leið reynt á
þanþol myndlistarinnar.
Hannes Sigurðsson fyrir ötult
starf við kynningu á innlendri og
erlendri samtimalist með skipulagn-
Steina Vasulka.
myndlist. 1 dómnefnd um myndlist
sitja Aðalsteinn Ingólfsson, Ólafur
Gislason og Harpa Bjömsdóttir.
Ólöf Nordal.
Þorvaldur Þorsteinsson fyrir
sýninguna Eilíft líf í Listasafninu á
Akureyri, en sú sýning rauf á afger-
andi hátt einangrun myndlistarinn-
ar frá samfélaginu í kring og sýndi
um leið frjóan skilning á tjáningar-
mætti myndmálsins í samtímanum.
Einn þessara listamanna hlýtur
svo menningarverðlaun DV fyrir
Þorvaldur Þorsteinsson.
Myndlistin sem atburður
Sjónþing Finnboga Péturssonar fór
fram í Gerðubergi fyrir rúmri viku
og var um margt forvitnilegt, þótt
enn væra endurtekin þau mistök að
þreyta fólk með of langri umfjöilun
um bernsku listamannsins og skóla-
verk, þannig að ekki gafst tími til að
kryfja hin þroskuðu og fullmótuðu
verk Finnboga frá síðari árum. Til
dæmis voru ekki bomar fram spum-
ingar um inntakið í verkum Finn-
boga: ef verkin em myndlist, eins og
hann segir, um hvað fjalla þau þá og
hvað sýna þau?
Einhvem veginn er sá skilningur
rótgróinn í tungumálinu, að til þess
að hægt sé að tala um mynd - eða
myndlistarverk - þá hljóti myndin að
vera af einhverju eða aö minnsta
kosti fjalla um eitthvað, standa fyr-
ir eitthvað eða sýna eitthvað. í
verkum Finnboga liggur þetta ekki í
augum uppi, meðal annars vegna
þess að verk hans era fyrst og fremst
atburöir. Þau hafa í sér vídd sem
hefðbundin myndlist hefúr ekki, en
Myndlist
Ólafur Gíslason
er samofin tónlist, leiklist og bók-
menntmn. Þessi vidd er tíminn.
Tímavíddin er yfirleitt notuð til að
leiða í ljós atburðarás, lýsa tilfinn-
ingu eða túlka veruleika sem við
könnumst viö og hægt er að upplifa í
verkinu. En hvað standa atburðimir
í verkum Finnboga fyrir? Hvemig
getum við skilið þá sem myndlist?
Verkið Pendúlar frá 1993 er eitt af
eftirminnilegri verkum Finnboga og
dæmigert fyrir aðferð hans. Þrír háir
pendúlar með hátalara á endanum
sveiflast með eilítiö mismunandi
hraða yfir litlum hljóðnema, sem komið hefur
verið fyrir á gólfinu. Þegar pendúllinn fer yfir
hljóðnemann myndast hvinur sem hljóðneminn
nemur og sendir samstundis í gegnum magnara I
hátalarann, sem sendir hvininn jafnóðum frá sér
og aftur inn í hljóðnemann. Þannig myndast
hljóðhringrás og hvinurinn magnar sjálfan sig
Finnbogi Pétursson: Pendúlar, 1993
upp í nálgun sinni við hljóðnemann en deyr svo
út í jöðrum sveiflunnar. Við sjáum ákveðna
hreyfingu með augunum, en „sjáum" jafnframt
bókstaflega og beina speglun hennar í hljóðinu
sem við heyrum. Hljóðið er ekki bara náttúrleg-
ur hvinur eins og úr venjulegri vindhörpu, held-
ur virk sveifla sem magnar sjálfa sig á sama hátt
og pendúlsveiflan sem við sjáum með
augunum.
í fljótu bragði virðist sem atburö-
urinn i verkinu lýsi fyrst og fremst
sjálfúm sér. Hann stendur ekki fyrir
neina dulúð og ekki fyrir tilfmningu
eins og til dæmis sársauka eða gleði
eða grimmd eða hvað okkur kann að
detta í hug. Það er enginn handan-
veruleiki sem hægt er að vísa til eða
túlka á bak við yfirborð verksins.
(Mér virðist því fráleitt að líta á verk
Finnboga sem trúarleg, eins og ýjað
var að á sjónþinginu). Atburðurinn í
verkinu lýsir því sem er um leið og
það gerist og dýpkar þannig upplifún
okkar á því með leikandi léttri og
auðskynjanlegri framsetningu, sem
þó er margræð vegna þess að hún
virkjar skynjun okkar á óvæntan
hátt. Við heyrum hreyfinguna og sjá-
um hljóðið mn leið. Um leið veröur
upplifunin hluti af verkinu.
Fjallar verkið þá einungis um sjálft
sig? Nei, það fjallar líka um skynsvið
okkar og upplifunina og um það
hvemig hægt er að sýna það sem er
með því að láta það einfaldlega gerast
í augnabliki skynjunarinnar. Sann-
leikurinn sem þetta verk afhjúpar er
ekki einhver óbreytanleg stærð eða
staðreynd eða einhver dulmagnaður
handanveruleiki, heilög hlutföll eða
helgir hljómar, heldur fullkomlega af-
helgaður atburður, sem hefur verið
tæmdur af öllu táknrænu innihaldi
en er bundinn við tímann og upplifún
skynfæranna. Fyrir Finnboga er
kjami myndlistarinnar ekki fólginn í
efnislegu formi hennar eða táknrænu
innihaldi hennar, heldur í skynjun-
inni og upplifun þess sem er í núinu.
Þetta er róttæk afstaða sem losar
myndlistina við ýmislegt gamalt góss,
kastar af henni hinum upphafiia
helgisvip safngripsins en opnar
henni um leið nýjar víddir og tengir
hana með nýjum hætti við umhverfið
og samfélagið. Myndlist Finnboga Péturssonar er
með því áhugaverðasta sem fram hefur komið í
íslenskri myndlist á siðasta áratug.
Sýning á eldri verkum Finnboga er nú á efri hæð
Gerðubergs, en ný innsetning er sýnd á Sjónar-
hóli við Hverfisgötu.
Sigurbjörn Bárðar-
son kennir tölt
Kvikmyndafélagið Sleipnir
ehf. sendi nýlega frá sér fyrsta
kennslumyndbandið í flokkn-
um Meistaraskólinn og heitir
það Tölt. Bjami Þór Sigurðsson
sá um kvikmyndastjóm en Sig-
urbjöm Bárðarson, mai'gfaldur
íslands- og heimsmeistari í
hestaíþróttum, samdi handrit
og er þulur og kennari. Mynd-
bandið er um 40 mínútur að
lengd og fylgir því bæklingur
með texta um efnið, ljósmynd-
um og
skýring-
armynd-
um.
Sigur-
bjöm
segir í
upphafi
kennsl-
unnar að
reynt
verði að
koma til
skila að-
ferðum
til að
einfalda
knap-
anum að
meðhöndla töltið á sem ein-
faldastan hátt. Ekki er ein-
göngu fjallað um töltkennslu
heldur farið yfir alla þá nauð-
synlegu þætti sem varða sam-
skipti hestsins og knapans þeg-
ar leitað er að tölti. Sú þekking
nýtist auðvitað líka í annarri
umgengni við hesta.
Efninu er skipt í eftirfarandi
kafla: Mél og beislabúnaður,
hnakkar og staðsetning þeirra,
vinna með hest í hendi, farið á
bak, áseta og taumhald, unnið á
feti, samansöfnun og tölt. Sigur-
bjöm fetar sig eftir efnisköflun-
um og útskýrir vandlega hvem-
ig best sé að fara að hlutunum
og einnig hvaða vandamál geti
komið upp og hvemig eigi að
leysa þau.
Myndbandið nýtist vel hesta-
mönnum, jafnt þeim sem eru að
byrja og þeim sem lengra era
komnir.
Fjórðungsmót á
myndbandi
Einnig sendi Kvikmyndafé-
lagið Sleipnir ehf. á markaðinn
myndbandið Hella 1996 sem
fjallar um fjórðungsmótið á
Hellu síðastliðið sumar. Bjami
Þór Sigm-ðsson sá um kvik-
myndastjóm og Hjalti Jón
Sveinsson er þulur.
í myndbandinu, sem er 140
mínútur, koma fram rúmlega
tvö hundrað glæsilegir gæðing-
ar og kynbótahross. Sýnd er
forkeppni og úrslit allra fimm
flokkanna í gæðingakeppninni,
kappreiðar, ræktunarbú og
verðlaunaafhendingar kynbóta-
hross-
anna.
Hesta-
kostur
var
óvenju
vænn á
fjórð-
ungs-
mótinu
og hið
sama
má
segja
um kyn-
bóta-
hross og
var fjórðungsmótið talið nálg-
ast landsmót að styrkleika.
Myndbandið er góð heimild um
skemmtilegt mót.
Einnig eru fáanleg sérstök
myndbönd með sýningum stóð-
hesta á fjórðungsmótinu og
annað með hryssum. -E J
Umsjón
Silja Aðalsteinsdóttir
FJORÐUNGSMOT
SUNNLENSKKA HESTAMANNA
HEbbA
1996,