Dagblaðið Vísir - DV - 13.09.1997, Qupperneq 10

.o yfirheyrsla
LAUGARDAGUR 13. SEPTEMBER 1997 JD,"V’
Nýkjörinn biskup, sára Karl Sigurbjörnsson, í DV-yfirheyrslu:
mína andstæðinga
- Hvemig skýrir þú þann fjölda
úrsagna sem orðið hefur úr þjóð-
kirkjunni að undanfömu?
„Það er engin ein skýring, ótal
margt kemur þar til. Ljóst er að þau
erfiðu mál sem einkenndu umræðu
um kirkjuna á undanfórnum miss-
erum hafa haft áhrif. Hins vegar
hefur fylgi við þjóðkirkjuna verið
nokkuð stöðugt miðað við það sem
ætla mætti af þjóðfélagsþróuninni."
- Hvað hyggst þú gera til að ná
til baka því fólki sem hefur sagt
sig úr þjóðkirkjunni?
„Ég held að eina svarið sem kirkj-
an hefur sé að vanda sig betur.
Vanda betur það sem hún er að gera
og muna eftir því að hún er kristin
kirkja. Ég legg mikla áherslu á að
hún takist á við innri uppbyggingu
og endurnýjun hins andlega lífs
kirkjunnar. Að það sé hugað að
þeim þáttum er snerta tilbeiðslu og
trúarlíf og þátt kirkjunnar í leiö-
sögn um þá hluti. Það er mikil trú-
arleit í samfélaginu og kirkjan hef-
ur oft ekki verið í stakk búin til að
mæta henni. Hún þarf að gera það
með markvissari hætti en hún hef-
ur gert.“
Viðhorfsmótandi
skoðanakannanir
- Nýlegar kannanir hafa sýnt
að sex af hverjum tíu vilji að-
skilnað ríkis og kirkju. Hvernig
hyggst þú sannfæra þennan hóp
um að hann hafi rangt fyrir sér?
„Ég tel að spurningar í þessum
könnunum séu án forsendu, hvað sé
átt við með aðskilnaði ríkis og
kirkju. Sambúð ríkis og kirkju á ís-
Yfirheyrsla
Björn Jóhann Bjömsson
landi er þúsund ára hjónaband og
þar áður 700 ára í Evrópu, allt frá
dögum Konstantínusar mikla. Á
ýmsu hefur gengið í þessu sam-
bandi en ég tel að það hafi haft
ómetanlega þýðingu fyrir menningu
okkar heimshluta og þjóðar. Þegar
spurt er um aðskilnað þá liggur
ekki fyrir til hvers og af hverju.
Tengslin veröa aldrei rofin með
einu pennastriki því ríki og kirkja
eru samofin í þjóðfélaginu. Kirkjan
getur aldrei sagt skilið við það ríki
sem hún býr í. Ríkið getur aldrei
sagt skilið við átrúnaðinn í landinu.
Það er meiningarlaust. Sambúðin
getur hins vegar verið með ýmsu
móti. Eru menn að tala um aðskiln-
að ríkis og kirkju með þeim for-
merkjum að ísland verði gjörsam-
lega hlutlaust í siðgæðisefnum? Eru
menn að tala um að hætt verði aö
kenna kristinfræði i skólum? Á að
hafa Kringluna opna á aðfangadags-
kvöld? Á að hætta að syngja Ó, Guð
vors lands? Þannig er hægt að
spyrja margs um hvað býr að baki
spurningunni um aðskilnað áður en
maður getur sagt já eða nei. Síend-
urteknar skoðanakannanir í þessa
veru eru viöhorfsmótandi.“
Kirkja sem boðar
og hlustar
- Hvort á kirkjan að þróast sem
safnaðarkirkja eða kennimanna-
kirkja?
„Ég lít ekki á þetta sem andstæð-
ur. Ég vil sjá kirkjuna opna, víð-
sýna og umburöarlynda, með breið-
an snertiflöt við þjóðina. Ég vil
styrkja samfylgd kirkju og fólksins í
blíðu og stríðu. Að kirkjan sé þess
meövituð að hún sé kirkja Jesú
að vissulega megi gera enn betur.
Kirkjan þarf til dæmis með mark-
vissari hætti að hlúa að trúarupp-
eldinu sem á sér stað inni á heimil-
um landsins. Um 150 prestar eru
starfandi í landinu og það er mikil-
vægt starf sem þeir vinna en mikil-
vægasta hlutverkið í kirkjunni og
veigamesta embættið er hjá fóður
eða móður sem biður fyrir baminu
sínu. Kennir því að biðja og þekkja
Guð og Jesú Krist, breyta rétt, elska
hið góða.“
Prestskosningar lítt
fýsilegar
- Við erum að tala um þjóð-
kirkju, kirkju fólksins. Er ekki í
ljósi þess eðlilegt að fólkið fái að
kjósa sér presta og biskupa?
„Þetta hefur til langs tíma verið
vandasöm spuming innan íslensku
þjóðkirkjunnar. Kirkjunnar menn
hafa oft talað um það að losna við
prestskosningar þar sem með þeim
hafi fagleg sjónarmið við ráðningu
ekki verið tryggð. Nú er komið ann-
að upp á teninginn sem gerir prests-
kosningar lítt fýsilegan kost frá
sjónarmiði prestsins, þ.e. skipun
presta til 5 ára. Það getur ekki geng-
ið að prestar séu kosnir á fimm ára
fresti líkt og sveitarstjórnarmenn og
þingmenn."
- Af hverju ekki?
„Það mun að mínu mati raska um
of öllu lífi safnaðanna og friði innan
kirkjunnar. Við þurfum að flnna
leiðir þar sem atbeini safnaðarins
er tryggður annars vegar og hins
vegar hin faglegu og kirkjulegu
sjónarmið."
- Hvaða leiðir eru það?
„Það eru til leiðir til að sætta þau
sjónarmið. Eitt er punktakerfi sem
rætt hefur verið um innan kirkj-
unnar, að prestarnir safni punktum
með störfum sínum og menntun. I
ljósi nýrra laga um kirkjuna sem
taka gildi um áramót þarf að setja
nýjar reglur um þetta. Ég tel afar
mikilvægt að sátt náist í kirkjunni á
milli safnaðanna, leikfólksins og
prestanna þannig að kirkjan geti
einbeitt sér að þeim hlutum sein við
að vera sáttur við sjálfan sig. Ég er
ég og faðir minn er sá sem hann er.
Ég fer ekki í fötin hans. Hann er yf-
irburðamaður og það er ég ekki,
langt í frá.“
Guð hvorki karl né kona
- Ertu hlynntur þvi að kirkjan
leggi blessun sína yflr hjóna-
vígslu samkynhneigðra?
„Kirkjan blessar ekki, það er Guð
sem blessar. Kirkjan lýsir blessun
Guðs í hverri guðsþjónustu, sálgæslu
og fyrirbæn. Þar er ekki farið í
manngreinarálit. Vigsla samkyn-
hneigðra með sérstakri athöfn er
spuming sem rekst á við guðfræðileg
vandamál sem kirkjan hefur ekki
gert upp við sig. Kirkjan fagnaði lög-
gjöflnni um staðfesta samvist sem
nauðsynlegri réttarbót í fjölskyldu-
málum. Þar þarf víða að taka til
hendinni í okkar þjóðfélagi. Ég tel að
kirkjan sé ekki tilbúin að skera úr
hvað varðar hjónavígslu samkyn-
hneigðra. Hún hefur ekki, frekar en
nokkur önnur kirkja á Norðurlönd-
um, komist að niðurstöðu. Slík nið-
urstaða verður að nást í sæmilegri
sátt vegna þess að þetta er svo flókin
spurning, jafnt siðferðislega sem guð-
fræðilega. Það gæti, þvert á móti því
sem til væri ætlast, eflt andstæðurn-
ar og umburðarleysið í samfélaginu.
Kallar á þau hörðu viðbrögð. Ég vil
að við flýtum okkur hægt. “
- Hvort er Guð karl eða kona?
„Hvorugt. En orðið Guð er karl-
kyns. Það er veigamikill þáttur í
Guðsmynd kristins manns það sem
Jesús kennir, að Guð er faðir Jesú
Krists. Kristur kennir okkur að
ávarpa hann sem „Faðir vor“. Til
eru fleiri myndir í Biblíunni, til
dæmis að Guö sé eins og móðir sem
huggar barn sitt. Skýrasta myndin
af Guði er Jesús Kristur. Þegar sagt
er að Guð sé kona þá er verið að
skilgreina Guð afar þröngt, utan við
þann ramma sem kristin trú hefur
gert. Guð er ekki skilgreindur sem
karl. Enginn hefur nokkurn tímann
séð Guð en Jesús Kristur hefur veitt
okkur þekkingu á honum. Hann
sagði: Sá sem hefur séð mig hefur
séð föður minn.“
Ekki með skrúbbinn
- Þú talar um endumýjun inn-
an kirkjunnar. Þarf ekki einmitt
að taka til innan kirkjunnar áður
en farið verður að bæta sam-
skiptin við fólkið í landinu?
„Þetta gerist samhliða. í það heila
á kirkjan afar góð samskipti við
fólkið í landinu. Þorri fólks leitar til
hennar og þarf á henni að halda. Oft
er tédað um vanhæfa presta, misklíð
presta á milli og þar fram eftir göt-
unum. Þetta eru algjörar undan-
tekningar. Úti um allt land eru
prestar og söfnuðir í blómlegu starfi
í friði og spekt. Það er dýrmætt fyr-
ir alla þjóðina. Þetta eru störf sem
fara fram algerlega í kyrrþey, aldrei
er um þau talað.“
- Þannig að það er ekki víða
sem þú þarft að taka til?
„Ég ætla ekki að standa með ein-
hvem skrúbb í hendi. Ég er afar
glaður og þakklátur yfir þeirri þjón-
ustu sem kirkjan innir af hendi þó
Væntí þess að sárin grói
- Miklar deilur hafa ríkt innan
kirkjunnar og forveri þinn á bisk-
upsstóli lent í hremmingum.
Hvaða áhrif telurðu þetta hafa
haft á ímynd biskupsembættisins?
„Ég átta mig ekki á því. Vel má
vera að þetta hafi haft skaðleg áhrif
í hita stundarinnar, æst upp tilfinn-
ingar og reiði. Ég vænti þess að þau
sár grói. Breyting hefur orðið gagn-
vart bæði forsetaembætti og biskup-
sembætti. Áður voru þetta friðhelg
embætti í hugum fólks. Það er ekki
lengur. Kirkjan verður að búa við
það, sem og biskup. Ég vona bara að
erindi kirkjunnar bíði ekki hnekki.
Við erum mistækir, þjónarnir, en
það má ekki falla skuggi á það er-
indi sem við berum fram, vitnis-
burðinn um Jesú Krist.“
Á mína andstæðinga
- Forveri þinn, herra Ólafur
Skúlason, sagði m.a. eftir kjör
þitt um síðustu helgi að hann
vonaðist til að þú þyrftir ekki að
kljást við stjórnarandstöðu inn-
an kirkjunnar líkt og hann.
Óttastu þessa stjórnarandstöðu?
„Nei, ég er afar æðrulaus maður
og óttast ekkert. Það eru andstæð
sjónarmið og hugsanlega andstöðu-
hópur til staðar og verða vafalaust.
Ég geri mér grein fyrir því að það
eru ekki allir sáttir við mig eða mín
sjónarmið. Ég vil mæta þeim með
virðingu og hlusta á þá. Ég vænti
þess sama af þeim.“
- Nú var faðir þinn, Sigurbjörn
Einarsson, farsæll biskup í fjölda
ára. Gæti samanburður við hann
truflað þig með einhverjum hætti
eða haft áhrif á þín störf sem
biskups?
„Ég hef gengið í gegnum það að
vera prestur líkt og hann var. Mað-
ur hlýtur alltaf að búa við það að
vera borinn saman við einhvern
annan: föður, samstarfsmann, for-
vera, eftirmann. Maður verður bara
Krists. Hennar frumskylda og köll-
un í samfélaginu er að boða Krist.
Það er i hans nafni sem hún vinnur
og starfar. Kirkjan þarf að standa
fóstum fótum á grundvelli fagnaðar-
erindisins. Hún á að vera kirkja
sem boðar orðið en hlustar £if at-
hygli og nærfærni á fólkið „með hik
sitt og efa og hálfvolga skoðun“.“
- Er það ekki nákvæmlega
þetta sem hefur ekki tekist nægj-
anlega vel?
„Bæði og. Það er erfitt að alhæfa
um þetta. Við erum að tala um afar
flókið fyrirbrigði sem er hlutur
kirkjunnar í samfélaginu. Hún
mætti gera miklu, miklu betur. Þess
vegna þarf hún á endumýjun að
halda í hinu innra. Það sem hún
þarf að gera miklu betur er að tala
skýrar máli fagnaðarerindisins í
samtíöinni. Hún verður að vera
boðandi kirkja. Vera sterkari far-
vegur fyrir kærleiksþjónustu af
ýmsu tagi, þjónustu við hina bág-
stöddu og líðandi. Reyna að and-
mæla þessari makráðu neyslumenn-
ingu þar sem við heimtum og hrifs-
um til okkar endalaust en erum síð-
ur fús að gefa af okkur.“
blasa í samtíðinni. Sáttin næst
kannski ekki auðveldlega en ég er
bjartsýnn á-að hún náist.“