Dagblaðið Vísir - DV - 28.07.1998, Blaðsíða 2

2
ÞRIÐJUDAGUR 28. JÚLÍ 1998
Fréttir__________________________________________
Eiturefni furöulega hátt
- miklu meira af PCB-efnum en í nyrstu héruðum Kanada - hrollvekjandi niðurstöður
Dr. Kristín Ólafsdóttir hjá rannsóknastofu Háskól-
ans í lyfjafræði.
„Magnið sem mældist af eiturefn-
um einsog PCB og skordýraeitrinu
DDT var furðulega hátt og niður-
stöðumar, ásamt samanburði á
rannsóknum sem við höfum gert á
fálkum, benda eindregið til að upp-
sprettu hennar sé ekki að leita við
ísland heldur berist eiturefnin hing-
að til lands með loftstraumum,"
sagði dr.
Kristín Ólafs-
dóttir hjá
rannsókna-
stofu Háskól-
ans í lyfja-
fræði þegar
DV spurði
hana út í niðurstöður rannsókna
hennar og þriggja annarra íslenskra
vísindamanna á mengun í æðarfugli
við ísland. Þær birtast innan
skamms í víðlesnu alþjóðlegu vís-
indariti.
Vísindamennirnir tóku sýni úr
æðarfúgli í Skerjafirði og niöurstöð-
umar eru hrollvekjandi. Magn PCB
reyndist vera margfalt meira en
fannst við svipaða rannsókn sem
birt var 1995 á æðarfugli i heim-
skautahémðum Kanada og einnig
hærra en fannst við mælingar sem
birtust sama ár á æðarfugli við
Spitsbergen og Frans Jósefs-landi
sem tilheyrir Rússlandi. Leifar
skordýraeitursins DDT eru einnig
miklar en þó svipað og fundust í æð-
arfuglum á áðurnefndum svæðum.
Utanaðkomandi mengun
Hið mikla magn PCB sem mælist
í fugli frá Skerjafirði gæti í fljótu
bragði bent til að uppmna þess
mætti leita i staðbundinni mengun.
Há fylgni var þó milli magns PCB-
efna og ann-
arra lífrænna
þrávirkra
efna á borð
við DDT og
vísindamenn-
irnir segja í
greininni að
það bendi eindregið til aö eitrið sé
ekki komið frá staðbundinni upp-
sprettu heldur hafi þau öll borist
hingað saman með loftstraumum úr
fjarlægum stöðum.
Lífrænu þrávirku eiturefnin safh-
ast saman í fituvef fuglanna. í að-
draganda varpsins safnar kollan
mikilli fitu en í maí sveltir hún sig
meðan hún situr á hreiðri og eggin
klekjast út. Við sveltið gengur hún á
fituforðann og um leið losna eitur-
efnin út í blóðið. í júní, þegar klak-
inu er lokið, mælist því mikil hækk-
un eiturefnanna í blóði kollunnar. í
grein vísindamannanna segir: „Á
þessu skeiði hljóta fuglarnir að vera
berskjaldaðir fyrir eituráhrifum
þessara efna þegar þau ná skamma
hríð háum styrk í blóðinu." Þeir
leiða jafnframt getum að því að
hækkun eiturmagnsins geti mögu-
lega dregið úr vörnum fuglanna gegn
smitsjúkdómum og sníkjudýrum.
Hér á landi hefur einmitt orðið vart
dauða af völdum sníkjudýra í æðar-
stofnum sem álitnir voru heilbrigðir.
Vantar rannsóknir
Æðarfúglinn lifir að-
ailega á botnlægum lin-
dýrum, svo sem kræk-
lingi. Eiturmagnið sem
finnst í fuglinum bend-
ir til að þessi dýr hafi í
sér meira af þrávirk-
um, lífrænum efnum á
borð við PCB og DDT
en menn töldu áður.
Lægri stig fæðukeðj-
unnar í hafinu við ís-
land kunna því að vera
mun mengaðri af slík-
um efnum en menn
hafa talið. Til þessa
hafa vísindamenn eink-
um einbeitt sér að mæl-
ingum á dýrum ofar-
lega í fæðukeðjunni en
dr. Kristín kvað nauð-
synlegt að hega mæling-
ar á dýrum neðarlega í
keðjunni til að fá gleggri
mynd af ástandinu.
Vísindamennimir sem stóðu að
rannsókninni voru auk Kristínar
þau Karl Skímisson, Guðrún Gylfa-
dóttir og prófessor Þorkell Jóhann-
esson. Karl starfar á Keldum en hin
á rannsóknastofu Háskólans i lyfja-
fræði. Niðurstöðumar munu birtast
í ritinu Environmental pollution.
-ÖS
Kærð fyrir
landspjöll
Útlendingar á stómm ferðabíl
skemmdu hverasvæði í Kerlingar-
fjöllum um helgina. Eftirmál munu
veröa af hálfu Náttúruverndar ríkis-
ins vegna verknaðarins. Fólkið verð-
ur kært.
„Akstur utan vega er ótvírætt bann-
aður og brot varða sektum eða varð-
haldi. Ég er búinn að óska eftir því
við sýslumanninn á Selfossi að hann
fylgi málinu eftir. Þetta fólk mun
ekki komast upp með að aka í
burtu," segir Árni Bragason, for-
stjóri Náttúruvemdar rikisins.
„Skýrsla var tekin af fólkinu á staðn-
um. Við munum senda bréf til lög-
reglunnar á Selfossi til að tryggja að
einhver kæri. Ekki hefur verið al-
gengt að sektað sé samkvæmt lögum
um náttúmvernd. Þó voru Belgar
sektaöir fyrir nokkriun árum. Þeir
hötðu ekið utan vega og tjaldað. Þá
liggur fyrir mál manns sem ók utan
vega í Landmannalaugum síðasta
vetur. Að sögn Áma getur lögreglan
að eigin frumkvæði gert ráðstafanir
þegar fólk veldur landspjöllum meö
svipuðum hætti og um helgina. Þó
vanti reglugerð sem kveöur skýrt á
um hæð sekta. Dómstólar hljóti að
taka ákvörðun um það.
„Lögregla og tollayfirvöld hafa
ekki verið tUbúin tU að taka dnUlu-
grindur af ferðalöngmn þrátt fyrir
beiðni okkar. Grindamar era notað-
ar tU að leggja í druUu þegar bUar
era fastir. Það er algjör óþarfi að
taka svona lagað með tU íslands,"
segir Ámi. -sf
I—
Útlendingar sem skemmdu við-
kvæmt hverasvæði í Kerlingarfjöll-
um um helgina verða kærðir fyrir
verknaðinn. Forstjóri Náttúruvernd-
ar vill banna drullubretti eins og þau
sem sjást á myndinni.
Betur fór en á horfðist er ferjuflugvél lenti með bilaðan hjólabúnað i Keflavík
í fyrrinótt. Vængur og skrúfublöð löskuðust þó er þau rákust í flugbrautina.
DV-mynd ÆMK
Flugvél í vandræðum:
Lentu með
brotið hjól
Ferjuflugvél hlekktist á í lendingu
á Keflavíkurfiugvelli í fyrrinótt. Tveir
flugmenn vóru í vélinni og sakaði
hvoragan.
„Lendingarbúnaður vélarinnar bil-
aði. Flugmennimir vora vel á verði
og gerðu sér strax grein fyrir vanda-
málinu,“ sagði Haraldur Stefánsson,
slökkviliðssijóri á Keflavíkurflugvelli.
„Þeir heyrðu smell er þeir settu
lendingarhjólin niður. Við voram
látnir vita. Þegar þeir fóra aftur í vél-
ina til að athuga málið dinglaði hluti
af gímum laus. Þeir flugu vélinni
einn hring og reyndu að láta flugtum-
inn líta á þetta.“
Flugvélin er af gerðinni Fokker
Fairchild 227. Haraldur segir flug-
mennina hafa lent henni mjög snyrti-
lega
„Flugmennimir hölluðu vélinni og
lentu á heila hjólinu. Þegar lendingar-
búnaðurinn hægra megin snerti
brautina brást hann. Við þetta fóra
skrúfan og vængurinn niður og vélin
út af brautinni." -sf
Hátt á annaö hundraö geitungar drepnir i Eikjuvogi:
Stungurnar geta ver-
ið lífshættulegar
- segir meindýraeyðir sem eyðir 7-8 geitungabúum á dag
„Það voru hátt á annað hundrað
geitunga sem ég drap hér í Eikju-
voginum. Þetta var vel stór hópur
en ég hef fengið stærri verkefni að
undanfornu. Mörg búin eru á
stærð við handbolta og jafnvel fót-
bolta. Það er mjög mikið um geit-
ungabú núna. Þetta er að aukast ár
frá ári vegna góðs veðurfars. Þessi
ófögnuður er kominn til að vera.
Það eru geitungabú úti um alla
borg. Ég er að eyða 7-8 búum á dag
og maður hefur varla undan,“ seg-
ir Benedikt Ólafsson meindýraeyð-
ir, sem eyddi geitungabúi í Eikju-
vogi þar sem hundruð geitunga
réðust á 2ja ára bam í fyrradag
eins og greint er frá í DV í dag.
„Þessir geitungar sem ég drap
hér era svokallaðir húsgeitungar.
Holugeitungar eru hættulegastir og
árásargjamastir. Þessar geitunga-
tegundir eru allar hættulegar ef þær
stinga. I langflestum tilfellum ráð-
ast geitungar á fólk ef það kemur
nálægt búum þeirra. Það þarf ekki
annað en að vera að vökva garðinn
og maður kemur óvart of nálægt
búi. Það er auðvitað verst þegar
böm era stungin en fullorðnir era
líka í hættu. Stungumar geta verið
mjög slæmar og jafnvel lífshættuleg-
ar. Það er því full ástæða til að vara
fólk við þessum ófógnuði og láta
umfram allt meindýraeyði vita um
leið og það rekst á geitungabú. Það
er ekki sniðugt að fólk sé að reyna
að útrýma þeim. Það getur reynst
hættiflegt. Það þarf að eitra fyrir
þeim. Það er ekki nóg að fara með
kúst og bijóta búið. Geitungamir
era áfram til staðar og eru mjög
fljótir að byggja upp búið aftur. Ég
úða fyrst á geitungana með eter sem
deyfir þá. Þá er síöur möguleiki á að
þeir ráðist á mann því þeir verjast
af öllum krafti. Síðan eitra ég með
permasektefni sem drepur þá. Það
er sterk blanda sem tryggir að þeir
drepist," segir Benedikt.
-RR
Stuttar fréttir dv
Raungreinamiðstöð
Ný kennslustöö verður tekin í
notkun i Reykjavík í haust. Henni
er ætlað að örva áhuga grunnskóla-
bama á raungreinum, ekki síst raf-
fræðum. Stöðin er samstarfsverk-
efhi Rafmagnsveitu Reykjavíkur og
Fræðslumiðstöðvar borgarinnar.
Gísli Halldórsson látinn
Gísli Hall-
dórsson leikari
er látinn. Hann
hóf leikferil
sinn hjá Leikfé-
lagi Reykjavík-
ur árið 1951 og
á að baki eftir-
minnilegan
leik- og leik-
stjóraferil á sviði, í útvarpi og kvik-
myndum.
Harma uppsagnir
Stjóm Fangavarðafélags Islands
hefúr sent frá sér tilkynningu þar
sem harmaðar era uppsagnir
reyndra og velmenntaðra fanga-
varða um þessar mundir. Varað er
við því að ólga innan raða fanga-
varða sé ekki öll komin fram.
Minna ónæmi
Ónæmi fyrir sýklalyfjum hefúr
minnkað um þriðjung hér á landi
undanfarin misseri. Samkvæmt
fréttum Bylgjunnar hefúr þessi ár-
angur náðst þar sem gefið er
minna af lyfjum og greiningar á
sjúkdómum era betri. Nú telst
tæpur fimmtungur baktería ónæm-
ur fyrir sýklalyfjum sem er svipað
og gerist annars staðar á Norður-
löndum.
Ný kjördæmaskipan
í fréttum Ríkissjónvarpsins var
sagt frá því að nefnd sem fjallað
hefúr um breytingar á kosningalög-
um og starfað hefur undir stjóm
Friðriks Sophussonar alþingis-
manns skili tillögum í september.
Ólíklegt er að ný kosningalög taki
gildi fyrr en árið 2003.
Vantar fjárfesta
Finnur Ing-
ólfsson við-
skiptaráðherra
segir við Dag að
brýnt sé að fá
erlenda fiárfesta
inn í íslenska
bankakerfið. Til
tíðinda muni
draga í sölu rík-
isbankanna í haust.
Blankt leikfélag
Leikfélag Akureyrar hefur sótt
um aukafjárveitingu til bæjar-
stjómar Akureyrar vegna fjárhags-
erfiðleika. Dagur sagði frá.
Nýr lífeyrissjóður
I dag verður tilkynnt um form-
lega stofliun Iífeyrissjóðs sveitarfé-
laga en samkvæmt fréttum Ríkis-
sjónvarpsins mun hann taka til
starfa um næstu áramót. Óvíst er
hvort stærstu sveitarfélög landsins
verði aðilar að sjóðnum en þau
reka flest sina eigin sjóði.
Skaðabætur
Tölvulistinn hf. þarf að greiða al-
þjóðlegum samtökum rétthafa
skaðabætur fyrir að hafa notað
ólöglegan hugbúnað. Þetta er í
fyrsta sinn sem íslenskt fyrirtæki
þarf að greiða slíkar skaöabætur.
Samkvæmt fréttum Sjónvarpsins
var ekki um ásetningsbrot að ræða.
Nýr formaður S.Þ.
Nýkjörinn formaður Félags Sam-
einuðu þjóðanna á íslandi er Ingvi
S. Ingvarsson, fyrrverandi ráðu-
neytisstjóri og sendiherra hjá S.Þ.
Fráfarandi formaður félagsins er
Knútur Hallsson.
Skiptir um starf
Siguijón Sig-
hvatsson, fram-
kvæmdastjóri
Lakeshore
Entertainment í
Hollywood, hefúr
ákveðið að hætta
störfúm hjá fyrir-
tækinu eftir um
fjögurra ára starf.
Sigurjón sagðist í samtali við Stöð 2
ekki hafa ákveðið hvað hann tæki
sér fyrir hendur. -JHÞ/SÁ