Dagblaðið Vísir - DV - 28.07.1998, Blaðsíða 15

Lífsstíll í kringum íslenska hestinn:
Milliónamærinqar
á gúmmískóm
í góöri svitu á Hótel Sögu. Hún
fær bara eins og aðrir fjölskyldu-
meðlimir hafragraut á morgnana,
fisk og kartöflur á kvöldin, ríður
út á daginn og gengur með mér til
verka í hesthúsinu. Með þessu
móti finnst henni hún komast í
nánari snertingu við land og þjóð.
íslenskir hesta-
búgarðar
Fyrir nokkrum
árum keypti Viola
eldgamlan kastala á
óðalsjörð í Hollandi
og þar býr hún og
Íslenski hesturinn nýtur
vinsœlda víöa um heim.
Útlendingar sem kynnast
íslenska hestinum taka
ástfóstri viö land og þjóö og
vilja verða hluti af íslenskri
menningu og lífsstíl. Víöa í
Evrópu hafa eigendur ís-
lenska hestsins
keypt sér hestabú-
garöa og þar búa
þeir eöa dvelja
öðru hverju og
rækta íslenska
hesta. Þeir kaupa
sér íslenskan
hund, íslenska
lopapeysu og
ganga í gamal-
dags íslenskum
gúmmískóm. Allt
hluti af sérstökum
lífsstíl.
DV hitti Sigur-
björn Bárðarson
tamningameist-
ara.
(lær)hné
langleggur
„stálkonan" en hún er forstjóri fyr-
irtækis sem selur stál víðs vegar um
heim og hefúr oftar en einu sinni
verið kosin viðskiptamaður ársins í
Time. Hún er ekki það sem við köll-
uð efnuð, hún er milljónamæringur
og á heilu göturnar bæði í Þýska-
landi og Bandaríkjunum.
íslenski hesturinn stal hjarta
þessarar „stálkonu" og hefur hún
komið í nokkur skipti til íslands
og keypt af mér hesta. Þeir sem
kynnast íslenska hestinum fá yf-
irleitt mikinn áhuga á íslandi,
sögu okkar og menningu. Þegar
Viola hefur dvalist hér á landi
hefur hún frekar kosið að búa
inni á fjölskyldu minni, á dæmi-
gerðu íslensku heimili, heldur en
Maður, hestur og hundur eru eitt.
Þeir kaupa íslenska hunda, ís-
lenskar loparpeysur og síðast en
ekki síst gamaldags íslenska
gúmmískó. Útlendingunum þykir
þægilegt að ganga í íslenskum
gúmmískóm og svo er þetta hluti
af mynstrinu. Þeir vilja komast
sem dýpst inn í þjóðfélagsmenn-
inguna eins og hún var í sveitum
í gamla daga. íslenski hesturinn
er kveikjan að þessum mikla
áhuga á öllu því sem íslenskt er.
Það er hann sem tengir fólkið við
íslenskt þjóðlíf og íslenska menn-
ingu.“ -me
Islenski hundurinn:
Gæfur og blíðlyndur
í
slenski hundurinn er úr hópi
spísshunda. Hann er talinn
skyldastur norska búhundin-
um og barst líklega til íslands
með landnámsmönnum. Hann var
frá upphafi notaður sem smala-
hundur en er einnig vinsæll fjöl-
skylduhundur og þykir afar gæfur
og blíðlyndur.
íslenski hundurinn er hvítflekk-
óttur, gul-, rauð- eða gráleitur
en stundum hvífur og
/eða svartur. Hann er
með fremur stutt,
frammjótt trýni,
sperrt eyru og hring-
aða rófu. Um 1960
þótti íslenski hundur-
inn vera orðinn mjög
blandaður og hófst þá
Viola Halman
ásamt fjöl-
skyldu fyrir
utan kastala
sinn f
Hollandi.
skipuleg
r æ k t u n
hans, m.a.
á Ólafs-
völlum á
Skeiðum.
-me
„Það er karakter
íslenska hestsins,
geðslagið og per-
sónuleikinn sem
fólk heillast af,“ seg-
ir Sigurbjörn Bárð-
arson tamninga-
meistari. Á hverju
ári eru um 2800 ís-
lensk hross flutt til
útlanda og fer mest
til Þýskalands, Sví-
þjóðar og Bandaríkj-
anna.
„Ég seldi Violu
Halman fyrsta ís-
lenska hestinn á
heimsmeistaramót-
inu í Hollandi 1979.
Viola er oft kölluð
ennisloppur
makkl herðakambur spjald-
hryggur
Mri
snoppa
kjálkabarð
kverk ----

siða
kvlöur
konungsnel
----hœkiil
hOlhvarl
háls
bðgur
bringa
olnbogi
sperrileggur
Iramhné
Iramfótarleggur
kjukuliður
kjúka
hótur
ahurfðtarieggur
hðlskegg
kjúkubót
hölbrún
Sigurbjörn Bárðarson á íslenskum
hesti, í íslenskri lopapeysu og gam-
aldags íslenskum gúmmískóm og
ullarsokkum. Sams konar „búning-
ur“ og eigendur íslenska hestsins
víða í Evrópu klæðast.
ræktar íslenska hesta. Kastalinn
er alveg eins og maður sér í bíó-
myndunum, með járnbrynjum og
viktoríurúmum. í kringum kast-
alann er síki og til að komast inn
er gömul brú látin síga niður. Ég
hef komið þangað nokkrum sinn-
um og er þetta eins og að vera
staddur í draumaheimi. Viola er
ekkert einsdæmi og hafa millj-
ónamæringar viðs vegar í Evr-
ópu keypt gamla búgarða og
breytt þeim í íslenska hestabú-
garða.
Hestalíf
Hestar
Tamdi hesturinn, E. caballus,
i er talinn kominn af Mongólíu-
hestinum í Mið-Asíu og var
Itaminn þar um 2000 f. Kr. og
m.a. beitt fýrir stríðsvagna. Af
tamda hestinum eru til fjöl-
mörg kyn.
Hreinlegir grasbítar
IHesturinn bítur gras en hef-
ur litinn áhuga á laufjurtum.
Hann svitnar mikið og þarf því
að drekka mikið vatn. Honum
er annt um að snyrta sig og
þrífa og oft má sjá tvo hesta
kljást, þ.e. þrífa hvor annan.
Hestar eru stóðdýr og safhast i
hóp undir stjórn eins stóöhests
i eða valdamestu hryssunnar.
Afkvæmi
Meðgöngutími er nálægt 11
mánuðum og fæðir hryssan eitt
folald í einu. Fyrir kemur að
hryssan kastar tveimur en þá
deyja þau oftast bæði eftir
nokkra daga.
Folaldið er hið sprækasta við
i fæðingu og reynir sem fljótast
í að rísa upp á langa, renglulega
j fætuma til að sjúga. Folaldið er
; á spena í u.þ.b. eitt ár. Folarnir
I veröa kynþroska um tveggja
í ára aldur.
j Ekki er óalgengt að hestar
nái 25 ára aldri og sumir ná þrí-
tugsaldri. íslenskir hestar
verða öðmm hestum eldri.
Gamlar venjur
Litaheiti á hestum fara eftir
aldagömlum venjum. Þannig
kallast ljósbrúnn hestur ekki
i brúnn á íslensku heldm' jarpur.
j Svartur hestur kallast venjuleg-
! ast brúnn og hvítur hestur
grár. Dökkii' hestar eru oft kall-
; aðir blakkir. Af öðrum litum
í má nefna rauða hesta, bleika og
| mósótta sem eru eiginlega blá-
! gráir. Apalgráir hestar eru með
s ljósan grunnlit en með dökkum
! yrjum.
j Mislitir hestar em skjóttir,
i rauðir hestar með gult eða hvítt
fax kallast glófextir og hestar
j með dökka rák eftir endilöng-
um hryggnum kallast álóttir.
Þarfir þjónar
Tamdir hestar tóku líklega
| ekki miklum breytingum fyrr
s en á seinni öldum að farið var
1 að vairækta þá og komu þá út
? hin margvíslegu ræktunarkyn.
I í dag eru talin um 220 hestakyn
í heiminum og er áætlaður
fjöldi hrossa um 70 milljónir.
Það er mikil fækkun því að í
j byrjun aldarinnar vora þeir um
3 300 milljónir.
íslenski hesturinn
Landnámsmenn fluttu ís-
lenska hestinn með sér frá Nor-
I egi. Forfeður okkar, víkingai'n-
: ir, virðast hafa verið mikiir
hestamenn og ekki dró úr því
við komuna til íslands þar sem
j landhættir voru með þeim
hætti að þeir gátu með engu
j móti komist af án hans. Síðan
!]) þá hefur landið mótað hestinn
með vegleysum sínum, grjóti,
skriðum, mýrarfenjum, straum-
hörðum fljótum og vetrarklaka.
fslenski hesturinn er smá-
vaxinn, viljugur og lipur. Hann
er eina kynið í heiminum sem
ræður yfír öllum gangtegund-
unum fimm, brokki, feti, tölti,
stökki og skeiði.
Talið er að hrossaeign lands-
manna sé meiri nú en nokkru
sinni fyrr. Forðum var fjöldi
þeirra oftast í kringum 30 þús-
und en nú er taliö að um
80.000-100.000 hestar séu í land-
| inu.