Dagblaðið Vísir - DV - 19.12.1998, Page 12

12
LAUGARDAGUR 19. DESEMBER 1998 JLlV
/ /
Elva Osk Olafsdóttir leikkona tekst á við eitt frægasta
¥
Astog
hvít lygi
„Hlutverk Nóru er það stærsta sem ég hef fengist við. Erfiðast við það er líklega mikill undirtexti; hún segir eitt og
meinar annað. Hin innri barátta Nóru er mikil. DV-myndir Teitur
Eitt af þekktari verkum leikbók-
menntanna er Brúðuheimilið eftir
Henrik Ibsen. Verkið var frumsýnt á
síðari hluta 19. aldar. Aðalpersónurn-
ar eru hjónin Nóra og Helmer. Hlut-
verk Nóru er eitt þeirra hlutverka
sem allar leikkonur dreymir um að fá,
enda er það talið eitt stærsta kven-
hlutverk klassískra leikverka.
Sú sem hlýtur þann heiður að gæða
Nóru lífi á fjölum Þjóðleikhússins
annan dag jóla er Elva Ósk Ólafsdótt-
ir. Það er skammt stórra högga á milli
hjá Elvu en síðasta stóra hlutverk
hennar var í Óskastjörnunni eftir
Birgi Sigurðsson sem Þjóðleikhúsið er
nýlega hætt að sýna.
Ég hitti Elvu uppi á „sminki“ í
Þjóðleikhúsinu þar sem fórðunardam-
an var í óðaönn að búa hana undir æf-
ingu; fyrsta rennsli verksins. Þegar ég
spyr hana hvort hún sé ekki dálítið
stressuð, brosir hún: „Það er ekki
laust við það.“
Þetta reddast
Elva segir að Ibsen hafi verið mik-
ill mannréttindasinni og skrifi yflr-
leitt út frá mannlegum örlögum.
Brúðuheimilið fjallar um hjónaband
Nóru og Helmers en megináhersla er
lögð á Nóru sem situr og stendur eins
og eiginmaður hennar vill. Hún hefur
slitið öllu sambandi við gamla vini
sína vegna þess að Helmer mislíkaði
það. Þau eru í raun fóst í ákveðnum
hlutverkum.
„Hann vill hafa hana sæta, fina og
dúkkulega og hún er það. Þegar líða
fer á verkið fer hún að viðurkenna
fyrir sjálfri sér hvaða hlutverki hún
er fóst í.“
Hann er aftur á móti fastur í hlut-
verki karlmennskunnar og banka-
stjórans.
Brúðuheimiiið fjallar ekki um
skuldsett heimili heldur um mannleg-
ar tilfinningar og bresti sem vakna
þegar erfiðleikar steðja að. Nóra fals-
ar skuldabréf þegar maðurinn hennar
veikist til að hann geti farið suður í
lönd en það er eina ráðið sem læknar
gefa til að hann nái aftur heilsu. Hún
veit ekki hvernig hún á að ná í pen-
inga og gerir vitleysu.
„Hún gerir það af ást. Hún þekkir
ekki lögin en tekur áhættuna og von-
ar að enginn komist að þessu. Hún er
viss um að ef maðurinn hennar kæm-
ist að þessu, sem hún vili alls ekki að
gerist, þá myndi hann virða það við
hana. í byrjun verksins trúir hún að
hann elski hana heitt en síðan kemst
hún að því að ástin er öðruvísi en hún
hélt. Hún fórnar sér algjörlega fyrir
hann og vonast i hræðslu sinni til að
hann geri hið sama fyrir hana.
í verkum Ibsens er engin mann-
eskja algóð eða alslæm. Þótt Nóra vilji
ósköp vel þá fremur hún glæp. En
hún gerir það af ást og vegna þess að
hún er illa upplýst. Þetta er í raun
hvít iygi. Hún heldur að þetta redd-
ist.“
Aldrei dauður punktur
Hvernig kanntu við Nóru?
„Nóra er alveg yndisleg. Hún er of-
boðslega einlæg, hún er hlý og góð en
getur líka verið grimm þótt sjálfsagt
sé dálítið djúpt á því. Hún er í hlut-
verki glöðu og sætu eiginkonunnar og
var ofvemduð af fóður sínum áður.
Hún er ekki víðsýn og hefur lítinn
skilning á fátækt eða mikilli vinnu.
Hún getur í raun ekki spilað úr öðru
en hún hefur og þekkir.
Verkið gerist á þremur dögum og á
þeim stutta tíma tekur hún mikið
stökk í þroska. Samt veit hún að
leyndarmálið á eftir að koma í bakið á
henni."
Hefurðu áður leikið i verki eftir Ib-
sen?
„Nei, þvi miður. Þegar ég lék fyrst
Shakespeare opnaðist ný bók fyrir
mér og nú er það að gerast aftur. Þótt
ég hafi lesið þessi verk þá kynnist
maður ekki höfundinum nema að
leika í verkum hans. Ibsen er mjög
klár. Það er allt útpælt og aldrei dauð-
ur punktur í verkum hans. Um leið er
hann að segja mikið á einstakan
hátt.“
Rátt að byrja
Hvernig varð þér við þegar þjóð-
leikhússtjóri kom tO þín og sagði þér
að þú fengir hlutverk Nóru?
„Ég varð ægilega glöð. Þetta er
mjög þekkt persóna úr leikbókmennt-
unum og ein stærsta rulla í klassík-
inni. Auövitað er ofsalega gaman að
fá að fást við þetta. Ég var óskaplega
glöð að hann skyldi treysta mér fyrir
hlutverkinu því að við eigum svo mik-
ið af góðum leikkonum."
Geturðu þá hætt að leika núna þeg-
ar þú ert búin að innbyrða Nóru?
„Ég er rétt að byrja. Ég er rétt að
komast á þann aldur sem stóru kven-
hlutverkin eru ríkjandi. Þá er maður
líka kominn með reynslu og þroska til
að takast á við slík stórhlutverk, það
er að segja ef maður hefur fengið að
rækta sig í leikhúsinu sem listamað-
ur. Það hef ég fengið að gera.“
Þekkir margar Nórur
Ertu ekki alveg búin þegar þú kem-
ur heim á kvöldin eftir að hafa sinnt
Nóru allan daginn?
„Jú, alia vega þessa dagana. Þetta
tekur á. Núna eru æfingar tvisvar á
dag og þess á milli er verið að prófa
búninga og fórðun. Ég er sjálf að átta
mig á því að þetta er að bresta á. Ég
er tilbúin og ég hlakka mjög til að
sýna verkið.“
Hvað er erfiðast við Nóru?
„Hlutverk Nóru er það stærsta sem
ég hef fengist við. Erfiðast við það er
líklega mikill undirtexti; hún segir
eitt og meinar annað. Hin innri bar-
átta Nóru er mikil.“
Eruð þið líkar?
„Nei, ég held að við séum mjög ólík-
ar. En það er sjálfsagt einhver Nóra í
mér. Hún er til dæmis brjáluð í
makkarónukökur og ég í súkkulaði."
Á hún eitthvert erindi til nútíma-
konunnar?
„Já, já. Ég þekki margar Nórur. Ég
hugsa til margra vinkvenna minna og
tíni örsmá brot héðan og þaðan. Ég
fyrirgef Nóru allt af því að hún er svo
barnslega einlæg. Ég var reið þegar
við vorum að byrja að lesa verkið og
karlarnir voru að segja að Nóra væri
algjör kjáni. Það er hún alls ekki.“
Heldurðu að konur skynji hana
öðruvísi en karlar?
„Já. I leikritinu kemur skýrt fram
að konan hugsar í hring en maðurinn
beint. Hann ræðst beint í sin verkefni.
Hún er hins vegar að reyna að breiða
yfir eitthvað sem var; hún hugsar
dæmið til enda. Það sama er uppi á
teningnum með menn og konur í
dag.“
Verkið er fært til í tíma og látið
gerast um 1920. Elva segir að verkið
myndi í raun ganga upp á hvaða tíma
sem væri.
„Þetta verk hefur mikið að segja og
hjónabandið er í brennidepli. Ég þori
að fullyrða að mörg hjón eiga eftir að
ræða málin eftir sýninguna. Það
ganga allir í gegnum það annað slagið
að spyrja spurninga um hvort full-
kominn skilningur sé milli hjóna og
hvort fólk hafi ólíkar væntingar."
Litlu jólin
Frumsýningin er annan dag jóla.
Verða þetta ekki afslöppuð og góð jól?
„Jú, alveg áreiðanlega," segir Elva
Ósk hlæjandi. „Nei, ég hugsa að jóla-
gæsin fari ekki rétta leið í ár. Ég hef
aldrei áður verið í jólasýningu. Það er
gaman að prófa þetta.
En undirbúningur jólanna fer al-
gjörlega fyrir ofan garð og neðan. Ég
veit ekki hvað jólakort er. Sem betur
fer er ég ekki einstæð."
Þannig að það verða jól á þínu
heimili?
„Já, það verða jól. Litlu jólin alla
vega.“ -sm
„Nóra er alveg yndisleg. Hún er ofboðslega einlæg, hún er hlý og góð en „í byrjun verksins trúir hún að hann elski hana heitt en síðan kemst hún að
getur líka verið grimm þótt sjálfsagt sé dálítið djúpt á því. Hún er í hlutverki því að ástin er öðruvísi en hún hélt. Hún fórnar sér algjörlega fyrir hann og
glöðu og sætu eiginkonunnar og var ofvernduð af föður sínum áður.“ vonast í hræðslu sinni til að hann geri hið sama fyrir hana.“