Dagblaðið Vísir - DV - 02.01.1999, Qupperneq 21

LAUGARDAGUR 2. JANÚAR 1999
Jólaatið á Alþingi:
♦(fréffiu
^ «L.
Það hefur verið nokkum
veginn hálfsárslegur við-
burður á Alþingi fyrir jól
annars vegar og að vori
hins vegar að þingfundir
gerast langir. Þá eru alþing-
ismenn á leið í jóla- og sum-
arfrí og allt sett á fullt við
að ljúka þingstörfum. Mál
eru keyrð í gegn á maraþon-
fundum fram á nótt eða
morgun og lög afgreidd í
tugavís. Pétur Blöndal al-
þingismaður gagnrýndi
þetta háttalag skömmu fyrir
jólin og hafði orð á að mik-
ilvæg mál sem krefjast tíma
þingmanna til að þeir setji
sig inn í þau hafi fengið
óhóflega skjóta afgreiðslu.
Á tímabilinu frá flmtu-
deginum 17. desember til
sunnudagsmorguns þann
20. desember afgreiddi Al-
þingi alls um 30 lög. Þau
viðamestu eru fjárlögin 1999
og fjáraukalög fyrir árin
1997 og 1998. Þá var hið um-
deilda frumvarp um gagna-
grunn á heilbrigðissviði af-
greitt sem lög á flmmtu-
dagskvöldinu. Eftir að
sunnudagurinn 20. des. var
genginn í garð voru af-
greidd fjárlög ársins 1999 og
fjáraukalög ársins 1998 sem
fyrr segir, breytingar á lög-
um um bifreiðagjald, um
fjáröflun til vegagerðar,
vörugjald af ökutækjum og
eldsneyti, breyting á lögum um
Náttúrufræðistofinm íslands, breyt-
ingar á skattalögum, m.a. um fram-
lengingu Þjóðarbókhlöðuskattsins,
lög um ráðstafanir í ríkisfjármál-
um, lög um flutning málefna fatl-
aðra til sveitarfélaga, lög um með-
ferð vinnslu og dreiflngu sjávaraf-
urða, ráðstafanir til jöfiiunar náms-
kostnaðar, lög um Útflutningsráð ís-
lands, breyting á lögum um al-
mannatryggingar og svo örstutt en
afdrifarík breyting á lögum um
Landmælingar ríkisins.
Síðastneftidu lögin eru í tveimur
greinum og eru alls 11 eftirfarandi
orð:
1. gr. Heimili Landmælinga ís-
lands er á Akranesi. 2. gr. Lög þessi
öðlast þegar gildi.
Þessi snaggaralega afgreiðsla var
sem sagt gerð á sunnudagsmorgni
eftir að Hæstiréttur hafði felit þann
úrskurð á fimmtudegi að hinn ráð-
herraskipaði flutningur á stofmm-
inni upp á Akranes, sem hófst fyrir
um tveimur árum síðan, væri í
blóra við lög um Landmælingar ís-
lands. Þar með hafði verið sett und-
ir þann leka. Nú er flutningurinn,
sem nær er afstaðinn, orðinn lögleg-
m-.
17. og 19. desember lögfesti Al-
þingi mál eins og breytingar á al-
mennum hegningarlögum sem
varða mútuþægni og refsiábyrgð
lögaðila. Sjálfræðisaldur var hækk-
aður úr 16 árum í 18 ár, ný leiklist-
arlög voru sett, ný lög um niðurfell-
ingu stimpilgjalda á húsbréf, lög inn
Söfhunarsjóð lífeyrisréttinda, lög
um lögheimili og aðseftnsskipti,
tryggingargjald og lífeyrisspamað,
tekjuskatt og eignarskatt, lög um
til lífeyrisþega og skerðingannörk
hennar. Ætlunin var að afgreiða
llka breytingu á lögum um örorku
en afgreiðslu málsins var frestað.
Péhn segir það hafa verið skynsam-
legt því að alls ekki hefði verið, né
sé ljóst hvaða áhrif sú breyting
hefði haft. Um hefði verið að ræða
nýja skilgreiningu á því hvað væri
örorka og að svo komnu máli útilok-
að að sjá hversu margir sem í dag
teljast vera öryrkjar, verða það sam-
kvæmt nýrri skilgreiningu eða með
öðrum orðum, hversu margir sem
nú eru öryrkjar hefðu hætt aö vera
það og hversu margir sem í dag telj-
ast ekki vera öryrkjar yrðu það
áfram samkvæmt frumvarpinu.
Hefði þetta frumvarp verið af-
greitt sem lög hefði bæði löggjafinn
og framkvæmdavaldið hugsanlega
setið uppi með verulegan vanda síð-
ar meir, i stað þess að nú gefst and-
rúm til að kanna málið betur að
mati Péturs. Spurður um það að af-
greiða yfir þrjá tugi nýrra laga á
þremur dögum segir Pétur að geti
út af fyrir sig verið eðlilegt því að
mörg málanna hafl verið búið að
fjalla eðlilega um í þinginu og í
nefhdum þess og komið að loka-
punkti í afgreiðslu þeirra. Hitt sé
annað mál og verra þegar verið sé
að demba inn frumvörpum þremur
dögum fyrir þinglok með þeirri ætl-
an að afgreiða þau sem lög. Slíkt
gæti einhvers staðar annars staðar
þótt bera vitni um gerræðislegt
stjómarfar en ekki lýðræðislegt.
Vegabréf á 9.200 kall
Á sunnudagsmorguninn þann 20.
desember afgreiddi Alþingi sem lög
breytingar á ýmsum ákvæðum
skattalaga. M.a. var þar Þjóðarbók-
hlöðuskatturinn, sem renna átti út
á næsta ári, framlengdur til ársins
2004. Þá voru gerðar nokkrar breyt-
ingar á lögum um aukatekjur ríkis-
sjóðs. Meðal þeirra eru þær að inn
er komin eins konar gjaldskrá fyrir
leyfi til reksfurs fjarskiptaþjónustu,
almenns fjarskiptanets, póstþjón-
ustu, sjónvarps og útvarps. Sam-
kvæmt henni kostar leyfi til að reka
póstþjónustu 80 þúsund krónur,
leyfi til sjónvarpsrekstrar til þriggja
ára kostar 96 þúsund krónur og
leyfi til útvarpsrekstrar í eitt ár
kostar 22 þúsund krónur.
Þá er komin inn í lögin gjaldskrá
fyrir útgáfu vegabréfa. Almennt
gjald samkvæmt henni er 4.600
krónur fyrir vegabréfið. Heldur
versnar svo í því ef fólk þarf á nýju
vegabréfi að halda í skyndingu. Þá
kostar passinn hvorki meira né
minna en 9.200 krónur.
8 þúsund íslendingar
gerðir að börnum
Pétur Blöndal situr í félagsmála-
nefnd Alþingis. Á almannatrygg-
ingalögum og félagsmálalöggjöf
vora sem fyrr segir gerðar nokkrar
breytingar á síðustu klukkustund-
um þingsins. Meðal þeirra var ein
talsvert viðamikil og afdrifarík, sú
að hækka sjáifræðisaldur úr 16 ára
aldri í 18 ára. Pétur lagði til í félags-
málanefnd að i tengslum við þessa
breytingu yrði einstaklingum innan
sömu fjölskyldu heimilað að eiga
lögheimili sínrnn á hverjum staðn-
um. Þetta gæti verið skynsamlegt og
sem flestum væri nokkum veginn
ljóst hvar vandkvæðin væru og á
hverju þarf að taka. Þannig væri,
svo dæmi sé tekið, ekkert nýtt að
tekjur maka hafi áhrif á lífeyri
fólks. Ahnannatryggingalögin hafi
verið í gildi 1 ein 60 ár þannig að
nægur tími hefði átt að gefast til að
hugsa málið og áætla afleiðingar af
breytingum sem gera þyrfti á þeim.
Hér á Pétur við þá breytingartil-
lögu sem kom fram á síðustu þing-
dögum við almannatryggingarlögin
og varðar greiðslu tekjutryggingar
jafnvel nauðsynlegt þegar
fólk þarf að sækja vinnu eða
nám annað og þarf aö dvelja
langdvölum fjarri ijölskyld-
mmi. Þessi tillaga náði ekki
fram að ganga. „Ég taldi rétt
að nota tækifærið þegar átta
þúsund íslendingar voru
gerðir að bömum og gera
það heimilt að fólk í sömu
fjölskyldum gæti átt lögheim-
ili sitt á hverjum staðnum.
Það vildu menn ekki,“ sagði
Pétur.
Hlutverkaskipti?
Pétur er gagnrýninn á það
þegar mikilvæg og afdrifarik
lög eru keyrð í gegn. Það
skapi hættu á því að ágallar
sem menn náðu ekki að sjá
fyrir vegna tímaskorts verði
að lögum. Þá gagnrýnir hann
einnig það að þingmenn
semji nánast engin lög sjálfir
önnur en um þingfararkaup
og þess háttar sem litlu skipt-
ir þjóðina í heild. Þetta þýði
f raun að Alþingi sé smám
saman að afsala sér löggjaf-
arvaldinu í hendur ffarn-
kvæmdavaldsins og hvers
konar hagsmunaaðila í þjóð-
félaginu, svo sem atvinnu-
veganna. Það megi segja að
svo sé komið að öll meginlög
verði til í ráðuneytum og
hagsmunaaðilum í landbún-
aði, sjávarútvegi og iðnaði.
Loks fái verkalýðshreyfingin að
ráða nánast öllu sem máli skiptir í
sambandi við lífeyris- og skattamál.
Þá beri jafnvel á því að alþingis-
menn séu að taka að sér hlutverk
framkvæmdavaldsins og blanda sér
i það hvort og hvar eigi að stofna ný
störf, byggja hús, eins og stundum
beri við, ekki síst í umræðum um
fjárlög og fjáraukalög. Á hinn bóg-
inn sé framkvæmdavaldið að seilast
inn á verksvið löggjafans með því
að semja lög sem löggjafinn tekru:
svo að sér að afgreiða. Þetta feli í
sér hættu á því að skilin milli ffarn-
kvæmdavaldsins og löggjafarvalds-
ins dofni og ábyrgðin verði óljós.
Loks þegar í óefni er komið, komi
málin aftur inn á borð Alþingis og
nýleg dæmi um það séu t.d. málefni
heilbrigðiskerfisins og sjúkrahús-
anna.
Pétur Blöndal telur að alþingis-
menn verði að taka sig á í þessum
efnum og gera sér skýra grein fyrir
löggjafarhlutverki sínu og fara vel
ofan í mál. Hann kveðst hafa lagt
það til í þeim fastanefhdum þings-
ins sem hann hefur starfað í að þær
fari vel ofan í saumana á málaflokk-
um sínum og starfi jafnvel að sumr-
inu við að semja lagaffumvörp. Af
nógu sé að taka og sem dæmi um
mál sem þurfi að grandskoða séu líf-
eyrismál, bamavemdarmál og bóta-
mál. Það sé ekki farsælt verklag að
láta mikilvæg mál ganga árum og
jafnvel áratugum saman án þess að
laga þau að breyttum aðstæðum, en
rjúka síðan skyndilega til og breyta
aðgreindum þáttum þeirra á örfáum
dögum án þess að hafa haft heildar-
myndina á tæru.
byggingarsamvinnufélög og hús-
næðissamvinnufélög og fjöleignar-
hús.
Ekkert neyðarástand
- En er þessi mikla fljótaskrift á
lagasetningum fyrir þinghlé og
þinglok nauðsynleg? DV spurði Pét-
ur Blöndal alþingismann þeirrar
spumingar og hann taldi það ekki
vera. Enga sérstaka nauðsyn til að
flýta sér svona. Hvorki væri stríð né
neins konar neyðarástand í þjóðfé-
laginu sem kallaði á slíkt. Það væri
vissulega hægt að komast hjá þessu
með þvi einfaldlega að leggja ffum-
vörp fram á Alþingi nægilega tím-
anlega. Það ætti að vera hægt þar