Dagblaðið Vísir - DV - 02.01.1999, Blaðsíða 27

Dagblaðið Vísir - DV - 02.01.1999, Blaðsíða 27
 .... _ ...... ■ . ..... ■ ■ .... .... .... .... . ... .. ..... . .... ..... t . ...... . . - . . . ★ ■* 4-- ,*r 26 vlðtal LAUGARDAGUR 2. JANUAR 1999 LAUGARDAGUR 2. JANÚAR 1999 * . - ★ mðtal x~k* 31 Magnús Leópoldsson sár loks fram á að nafn hans verði hreinsað: Það er auðvitað svo að ef rannsókn sem þessi byrjar vitlaust þá geta mál orðið mjög flókin. Það skiptir miklu máli að það voru allir famir að rannsaka. Það skiptir verulegu máli þegar þingmenn halda þrum- andi ræðu og nánast sakfella menn í beinni útsendingu. Það gerir það að verkum að lögreglan telur sig eiga tryggara bakland. Auðvitað eiga menn að fá frið til að vinna að slíkum málum og fara varlega í það að taka saklaust fólk úr umferð. Ég held að betra sé að einn og einn sekur sleppi en að far- ið verði út í svona aðgerðir aftur.“ legt mál. Það er mjög alvarlegt að búa til sönnunargögn." Var um að rœóa samsœri gegn þér? „Ég myndi segja að það væri hægt að orða það þannig.“ Samsœri hverra? „Það kemur allt fram þeg- ar það verðm- rannsakað. Það er í þessu pólitík og öfund og það tengist fólki sem var ekki í lagi með. Við vissar kringum- stæður virðist vera hægt að ná upp ákveð- inni stemningu. Það hefur gerst hér áðm- en ekki á jafn alvarleg- an hátt. Ég er á þessu stigi ekki tilbúinn að nefha nein nöfh. Málið er komið í ákveðinn farveg og það verðm að halda áfram. En það þarf ekki að vera mjög mikið inni í málinu til að sjá hvar menn koma til með að drepa niðm fæti. Það skiptir máli hvernig svona rann- sókn byrjar og þar eru mistökin." Þar ert þú að vísa til rannsókn- arinnar í Keflavík? „Já, meðal annars.“ Aldrei orðið alveg frjáls Hafa þessir atburðir veikt þig meira en styrkt? „Þeir hafa auðvitað styrkt mig meira í seinni tíð en ég var mörg ár að ná mér á strik aftm. Ég hef glímt við mikla fordóma og þetta er ákveðin fótlun af völdum hins opin- bera. Að því leyti hefm þetta veikt Þaö er örugglega erfitt aö lifa meö þaö á samvisk- unni aö hafa eyöilagt mann- orö fólks og rústaö heilar fjölskyldur. Aö mínu mati flokkast þetta undir þaö aö slíkir menn séu veikir eða vanþroska. mig og komið í veg fyrir að ég fái sömu möguleika og aðrir í þjóðfé- laginu. Það virðist vera að fólk hafi ver- ið búið að afgreiða mig sem morð- ingja og það er eflaust erfitt að segja skilið við það. Þetta var mikil reynsla. Ég horfi öðruvísi á lífið og velti öðrum hlutum fyrir mér. Ég eltist um mörg ár við þessar aðstæður. Fólk gerir sér ekki grein fyrir þessu og getm ekki sett sig í mín spor.“ Hefuróu einhvern tímann oröiö al- ferð og það tók þennan tíma að finna þær. Menn sem eru valdir að slíku athæfi sem þessu reyna auðvitað í lengstu lög að vernda hver annan. En það er örugglega erfitt að lifa með það á samviskunni að hafa eyðilagt mannorð fólks og rústað heilar fjölskyldur. Að mínu mati flokkast þetta undir það að slíkir menn séu veikir eða vanþroska." Út frá sálar- tetrinu OP: ’TV'Ö Hausttv- worð- Leirfinnur og merkingin á pappa- kassanum sem hann hefur verið geymdur í. DV-mynd Pjetur meðferð. Eg geri mér grein fyrir því að brotin eru fymd og ég er ekki að reyna að ná mér niðri á einum eða neinum. Ég hef verið spmður af hverju ég fer af stað núna. Það helgast af því að ég hef verið á vaktinni allan tím- ann. Ég þurfti ákveðnar upplýsing- ar til að ná fram réttlátri málsmeð- Þú hefurfrá byrj- un safnaö öllum gögnum sem varða þig og Geirfinnsmálið. Hefur málið ásótt þig? „Þetta hefur auðvitað truflað mig meira og minna en ég hef reynt eins og ég get að einangra þetta. Ég hef alltaf orðið fyrir miklu áreiti frá fólki og mér hefm stöðugt verið haldið við efnið. Það var skást þann tíma sem ég var bóndi. En þetta snýst ekki bara um mig heldur líka fjölskyldu mína. Þetta hefm haft gífúrleg áhrif á hana. Upp á síðkastið hef ég litið þannig á málin að ég tel að þetta verði til þess að menn fari varlegar í mál af þessu tagi. Fólk gjörlega frjals? „í raun? Nei, það verðm það enginn eftir slíkar hremm- ingar. í mínum huga geng- £ ur þetta út % á að ég er að biðja um rétt- láta máls- En þetta snýst ekki bara um mig heldur líka fjölskyldu mína. Þetta hefur haft gífurleg áhrif á hana. Upp á síökastiö hef ég litið þannig á málin aö ég tel aö þetta veröi til þess að menn fari varlegar í mál af þessu tagi. Fólk kærir sig ekki um yfirgang og þarf aðfinnast þaö vera öruggt. kærir sig ekki um yfirgang og þarf að fínnast það vera öruggt. Ég er ekki frá því að mik- il réttarbót hafi orðið. í um- ræðuþætti á eft- ir þætti Sigm- steins Másson- ar um Geir- finnsmálin lögðu menn mikið upp úr því að svona lagað gæti ekki gerst aftm. Það er út af fyrir sig ágætt en dugar ekki eitt og sér fyrir mig.“ Ertu bitur? „Auövitað verð ég stund- um ósáttm. Ég hef reynt eins og ég get að fyrirgefa mönnum. Ég hef auðvitað átt glaðar stundir en ég er ósáttm við að hafa ekki fengið eðli- lega málsmeðferð. Ég reyni að vinna úr þessu eins og ég get og hef lagt meiri vinnu í það hin seinni ár. Fyrstu árin reyndi ég meira að vera harður af mér og ýta þessu frá mér. Ég hef skoðað þetta mun meira út frá sálartetrinu. Maður neyðist til að gera það.“ Ahrifamenn í dómarasæti Nú sér loks fyrir end- ann á baráttu þinni fyrir réttlœti og aö frumvarp sem gerir rannsókn málsins mögulega verði lagt fram. Hvernig líður þér eftir aö fá slíkt svar frá yfirvöld- um? „Það liggur alveg fyrir að ég er saklaus og sumir hafa spurt hvort það sé ekki nóg. Það dugir mér ekki alveg. Mér finnst það eðlileg krafa að ég fái réttláta málsmeðferð og það komi í Ijós hvað raunverulega gerðist. Og það mun koma í Ijós. Það er ekkert sem stoppar það úr þessu.“ DV-mynd Hilmar Þór mynd, að sagt var eftir lýsingu sjón- arvotta. Þeirri leirmynd svipaði mjög til Magnúsar og sagði hann einhverju sinni í viðtali að sér hefði brugðið þegar hann hafi fyrst séð myndir af styttunni. í apríl 1997 kom fram teiknari sem hafði verið beðinn um að teikna „manninn í Hafnarbúðinni". Til að styðjast við var honum feng- in mynd af Magnúsi Leópoldssyni. Sama mynd var einnig notuð til að „fríska upp á“ minni vitnis í Hafn- arbúðinni. Listakonan hefur neitað því að hafa haft annað en lýsingu sjónarvotta til að styðjast við. meðferð og þá verður væntanlega mörgu svarað.“ Hvenœr kom nafn þitt fyrst vió sögu? „Það er einmitt stóra spumingin sem við erum að fást við núna. Á fyrstu dögum gerði ég mér ekki fulla grein fyrir því hve alvarlegt þetta var. í undirmeðvitundinni var ég samt sem áður viss um að at- burðir sem þessir gætu ekki átt sér stað nema einhverjir hefðu rangt við. Ég vil ekki fullyrða um hvaða hvatir lágu þar að baki. Klúbburinn var vinsæll og þegar vel gengur myndast öfund. Við verðum líka að Styttan gaf tilefni til aö spá í mig og auövitaö fannst mér þaö alltaf skrýt- iö. Núna liggja fyrir heil- miklar upplýsingar og ákveönar staöreyndir sem menn átta sig ekki á. Þetta er grafalvarlegt mál. Þaö er mjög alvarlegt aö búa til sönnunargögn. Magnús Leópoldsson sat saklaus í gæsluvarðhaldi í 105 daga. Síðan hefur hann, þrátt fyrir að vera fund- inn saklaus, þurft að berjast gegn fordómum og ranghugmyndum. All- an tímann hefur hann safnað gögn- um um málið en það er ekki fyrr en nú, 23 árum síðar, að hann sér fram á að nafn hans verði hreinsað. Bar- átta hans hefur orðið til þess að dómsmálaráðherra mun á næstunni leggja fram stjómarfrumvarp sem gerir rannsókn mögulega á tildrög- um þess að Magnús, þá fram- kvæmdastjóri Klúbbsins vinsæla, dróst inn í Geirfinnsmálið. Maðurinn í Hafnarbúðinni Kvöldið sem allt snýst um í máli Magnúsar er 19. nóvember 1974 þeg- ar Geirfinnur Einarsson hvarf. Þá lýsti vitni í Hafnarbúðinni í Kefla- vík ókunnum manni sem hringdi úr síma á staðnum um hálfellefu um kvöldið. Listakona, þáverandi eigin- kona lögreglumanns, gerði leir- Aldrei heyrt um Geirfinn Þú hafðir aldrei heyrt minnst á Geirfmn og þekktir ekki ungmennin fjögur sem bentu á þig. Er þér kunn- ug ástœöa þess aó þau bentu á þig? „Ég get í raun ekki svarað þessari spumingu alveg beint. Það er ef- laust dálítið flókið og hluti af því máli sem ég er nú að reyna að fá fram. Þaö er ljóst ef litið er lengra í apríl 1997 kom fram teiknari sem haföi veriö beö- inn um aö teikna „manninn í Hafnarbúöinni“. Til aö styðj- ast viö var honum fengin mynd af Magnúsi Leópolds- syni. Sama mynd var einnig notuö til aö ,Jríska upp á“ minni vitnis. til baka að gmnur beinist ekki að saklausu fólki nema að einhver hafi óhreint mjöl í pokahominu. í ferlinu sem vonandi fer af stað núna fær málið vonandi eðlilega Allt málið illa unnið Yfirbragð „Geirfinnsmála “ er líkt glœpasögu. Varð spenna málsins til þess aö fólk datt úr tengslum vió raunveruleikann og lenti inn í kvik- mynd? „Ég er ekki frá því. Það fer ekki á milli mála að þetta var vel „fóðrað" og þróunin var þannig að áhrifa- menn drógust inn í leikinn; menn sem réðu fjölmiðlum, menn í opin- bera geiranum og inni á Alþingi. Ef- laust blandaðist pólitík inn í málið. Þetta er mjög flókið og ráðgátan um þetta verður ekki leyst sisona. Það mun hins vegar skýrast ef menn at- huga málið vel. Nú liggja ákveðnar upplýsingar fyrir og ég hef fylgst náið með. Ég hef safnað öllu sem að málinu lýtur og fylgst vel með því sem menn segja, sérstaklega þeir sem komu að málinu á sínum tíma. Menn segja eitt þetta árið og annað hitt. Þegar maður veit að einhver hef- ur rangt við fylgist maður eðli máls- ins samkvæmt vel með. Ég var aldrei sáttur. Það getur enginn ver- ið sáttur við að vera tekinn af lífi mannorðslega séð og láta rústa líf fólks síns eins og ákveðnir aðilar gerðu. Ég er þeirrar skoðunar að þetta mál sé allt mjög illa unnið og sér- stakt verkefni að fara í það aftur." horfast í augu við það að úti í þjóð- félaginu er fólk sem er ekki heil- brigt; fólk sem kemur orðrómi af stað og er duglegt að „fóðra“ menn. Það létu margir plata sig og margir bitu á agnið." Af hverju nafn Magnúsar? Hver helduröu að hafi orðiö afdrif Geirfinns? „Ég veit ekkert um það en held að þaö sé tímabært að það sé skoðað sérstaklega. Það er eflaust ekki úti- lokaö að finna út úr því ef það væri gert á vísindalegan hátt.“ Hefurðu einhverja skoöun á því hvort ungmennin fjögur eru sek eða saklaus hvaó varöar hvarf Geir- finns? „Ég hef verið þeirrar skoðunar að þau hafi hlotið ófullkomna og órétt- mæta málsmeðferð og að það sé mikil ástæða til að kanna þeirra mál. En ég þekki þetta fólk ekkert og veit ekki hvað þau hafa aðhafst. Ég var í gæsluvarðhaldi á sama tíma og þau og gerði mér grein fyr- ir því að það var eitthvert ófremdar- ástand þar. Það er ljóst að fólk var pínt, barið og lamið. Þetta var í alla staði mjög óeðlilegt. Þegar ég horfi á málið í heild sé ég að það þarf að skoða það betur. Ég er sérstakur áhugamaður um hvernig það atvikaðist að þau nefndu nafn mitt. Ég hef skoðað það í yfir 20 ár. Ég er ansi hræddur um að þar sé pottur brotinn og málið sé ekki eins og það hefur verið sett fram.“ Teluröu að svipuð saga gœti verið á bak viö ábendingu þeirra og á bak viö gerð Leirfinns? „Ég hef ekki lagt eins mikla áherslu á þetta atriði en, já, ég , er ansi hræddur um að þau hafi ] verið aðstoðuð." „Það gefur augaleið að menn væru ekki komnir af stað með þetta núna ef ekki lægju fyrir upplýsingar. Menn eru ekki að þessu í gríni. Þetta á eftir að fara í gegnum þingið og ég fer því varlega í að fagna sigri. Þetta er auðvitað mikill áfangi og gjörbreyting hefur orðið á viðhorfi fólks. Menn vilja vera í vinningsliðinu og árið 1976 voru ekki margir í mínu liði. Þeir voru mjög fáir. Núna hefur það snúist við.“ DV-mynd Hilmar Þór Sumir þeirra lögreglumanna sem haröast gengu í aðförinni að þér eru nú hátt settir innan lögreglunnar. Hvaö finnst þér um það? „Auðvitað er ég ósáttur við afdrif þeirra og hef alltaf verið. Ég geri mér grein fyrir því að ekki er auð- velt fyrir þessa menn að þurðast með þetta í farteskinu og þá sér- staklega núna. Ég hafði ekki mörg sóknarfæri til að byrja með og lang- ur tími hefur liðið. Ég er ekki frá því að þessi mál séu farin að hamla þessum mönnum aðeins. Ég hef sýnt mikla þolinmæði en samstaðan hjá þessum mönnum hefur brostið aðeins. Þeir hafa hing- að til, meðvitað eða ómeðvitað, stutt hver annan. Síðan koma auðvitað brestir og menn gefast upp. Þar myndast sóknarfæri fyrir mig. Mál- ið væri ekki komið á þann rekspöl sem nú er ef ekki væri sóknarfæri." Helduróu að allt málið verði tekið upp aó nýju? „Það gefur auga- leið að menn væru ekki komnir af stað með þetta núna ef ekki lægju fyrir upplýsingar. Menn eru ekki að þessu í gríni. Þetta á eft- ir að fara í gegnum þingið og ég fer því var- lega i að fagna sigri. Þetta er auðvitað mikill áfangi og gjörbreyting hef- ur orðið á viðhorfi fólks. Menn vilja vera í vinningslið- inu og árið 1976 voru ekki margir í minu liði. Þeir voru mjög fáir. Núna hefur það snúist við.“ Mistökin urðu við upp- haf rannsóknarinnar Voru undirheimar í Reykjavík átt- unda áratugarins? „Ég þekkti enga undirheima. Menn voru eitthvað ringlaðir hvað það varðar. Eflaust hafa einhverjir atburðir átt sér stað en það var ekk- ert í þá veru sem lýst var.“ Betra að einn sekur sleppi Framganga lögreglunnar benti til þess aó nokkur vissa vœri um sekt þína. Hver helduröu aó sé ástœöa þess? „Ef farið er aftur til 1976 þegar ég var tekinn fastur runnu fljótlega á menn tvær grímur. Þeir voru komnir í mik- inn vanda. Það var auðvitað mjög alvarlegt mál að loka saklausa w menn mni og l menn reyndu 1 ýmislegt til að bjarga sinu skinni. Ég held ■ að þeir sem hafi B staðið næst málinu hafi fljótt gert sér grein fyrir því að óhreint mjöl var í poka- hominu. Þú hafðir lengi haft grun um aö mynd af þér heföi verió notuö sem fyrirmynd Leirfinns. „Ég vissi fýrst í stað ekki ná- kvæmlega hvemig þetta var. Ég fékk ákveðnar vísbendingar en síð- an hefur þetta verið að koma fram smám saman. Hafsteinn heitinn Baldvinsson, hæstaréttarlögmaður og réttar- gæslumaður minn, fór fram á það 1978 að tilurð þessarar styttu yrði rannsökuð sérstaklega. Það var gert lítillega en þá var andrúmsloftið þannig að þrátt fyrir að fram kæmu mjög sérkennilegir hlutir sköpuðust engin sóknarfæri. Þjóðfélagið var þannig að það skipti í raun engu hvað maður hafði fram að færa. Ég verð samt að segja að mér fannst þetta ótrúlegt. Styttan gaf til- efni til aö spá í mig og auðvitaö fannst mér það alltaf skrýtið. Núna liggja fyrir heilmiklar upplýsingar og ákveðnar staðreyndir sem menn átta sig ekki á. Þetta er grafalvar- I vikunni sa Magnús Leirfinn i fyrsta sinn. Ljósmyndari og blaöamaöur DV voru viðstaddir. DV-mynd Pjetur var afgreiddur sem morðingi „Mér líður ágætlega. Mér var hugsað til þess sem fyrrverandi lög- maður minn sagði þar sem ég sat fyrir framan dómsmálaráðherra. Hann sagði að þetta myndi hafast en það myndi taka það langan tíma að ég væri alltaf að hluta til að ræða við sömu mennina. Þó að Þorsteinn Margir háttsettir menn settust í dómarasœti á þessum tíma. Ég hef reynt að vorkenna þeim og fyrirgefa og hugsaö sem svo aö þeir hafi ekki vitaö hvað þeir voru aö gera. hafi ekki verið rannsóknaraðili þá kom hann á vissan hátt að málinu sem ritstjóri Vísis. Þeir sem komu að málinu á sín- um tíma hafa sumir vaxið með kerf- inu og eru margir hverjir komnir til áhrifa og beint og óbeint með puttana í málinu ennþá. Landið er svo lítið að þetta er vandratað. Nú er reyndar að koma upp ný kynslóð sem getur tekið á málinu án þess að hægt sé að halda því fram að hún hafi komið að málinu með einhverj- um hætti. Margir háttsettir menn settust í dómarasæti á þessum tíma. Ég hef reynt að vorkenna þeim og fyrirgefa og hugsað sem svo að þeir hafi ekki vitað hvað þeir voru að gera. Hins vegar þræti ég ekkert fyrir það að mér finnst þessir sömu menn ekki trúverðugir þar sem þeir tala til þjóðarinnar í dag. Ég er ekki frá því að ég fylgist betur með þeim í dag. Það er eins og þeir geri sér ekki grein fyrir þvi að þeir voru stórir áhrifavaldar í að rústa líf mitt. í þeirra sporum hefði ég eftir slik mistök dregið mig i hlé. En svona er lífið.“ Með vindinn í fangið Hefurðu aldrei veriö nœrri því aö gefast upp? „Oft. Ég hef oft hugsað með mér að nú væri best að hætta þessu og spá ekki frekar í málið. Samt hefur það aldrei varað lengi. Mér finnst ég hafa skyldum að gegna og að það þurfi að ljúka þessu. Það er ekkert launungarmál aö mynd Sigursteins Mássonar ýtti mjög hressilega við mér. Þegar ég hef orðið fyrir miklu mótlæti hef ég hugsað með mér að ég verði að klára málið vegna þess að hið rétta hefur ekki komið fram. Ég hef ákveðnar skyldur við mitt mál. Ég held líka að kerfið hafi gott af því sem forsætisráðherra kallaði „hundahreinsun". Það leiðir vænt- Það má velta því fyrir sér hvort þeir megi ekki vera í friöi þótt þeir hafi eyöilagt mitt líf. anlega af sér réttarbót og heldur okkur vakandi. Það er hins vegar sjónarmið að öllum málum verði að ljúka. Bar- átta mín beinist auðvitað að ein- hverjum og þeir eiga fjölskyldur. Það má velta því fyrir sér hvort þeir megi ekki vera í friði þótt þeir hafi eyðilagt mitt líf. Þau rök hafa ekki átt upp á pallborðið hjá mér ennþá þótt það hafi verið nefnt við mig.“ Hvert er lokatakmarkiö? „Ég hef haft vindinn í fangið og menn hafa ekki tekið mér fagnandi. Þessi barátta er erfið, sérstaklega þegar kerfið var búið að loka á alla möguleika mína. Á bak við barátt- una er mikil vinna og peningar. Það er ekki hægt að kasta til höndum þegar svona er. Ég vil auðvitað fá að vita um til- urð þessarar styttu og það að ég var handtekinn. Það liggur alveg fyrir að ég er saklaus og sumir hafa spurt hvort það sé ekki nóg. Það dugir mér ekki alveg. Mér finnst það eðli- leg krafa að ég fái réttláta málsmeð- ferð og það komi í ljós hvað raun- verulega gerðist. Og það mun koma í ljós. Það er ekkert sem stöðvar það úr þessu.“ -sm

x

Dagblaðið Vísir - DV

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Dagblaðið Vísir - DV
https://timarit.is/publication/255

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.