Dagblaðið Vísir - DV - 20.02.1999, Blaðsíða 20

20
fréttaljós
LAUGARDAGUR 20. FEBRUAR 1999
Orrustan um hvalveiðibann stendur sem hæst
Humm og ha í hvalnum
Nú stendur sem hæst orrustan um
það hvort hefja eigi hvalveiðar eða
ekki. í áratug hafa stjórnvöld vikið
sér undan því að taka afstöðu til þess
hvort hefja eigi veiðar eða ekki. Mál-
ið hefur verið borið upp á aliflestum
þingum allt frá því veiðum í vísinda-
skyni var hætt árið 1989. Jafnoft hefur
tillögu um að hefja veiðar að nýju dag-
að uppi í sjávarútvegsnefnd, sumum
til léttis en öðrum til ama.
í febrúar 1997 komst málið á þann
rekspöl að starfshópur sjávarútvegs-
ráðherra, undir forsæti Árna R. Árna-
sonar, skilaði þvi áliti að leitað yrði
eftir pólitískri samstöðu um að af-
greiða á Alþingi ályktun um að hefja
skuli nýtingu hvalastofna hér við land
hið fyrsta og um að ríkisstjórninni
skuli falið að undirbúa það.
Þá lagði hópurinn til að náið sam-
ráð og samstarf yrði haft við öll ríki
sem hlynnt eru hvalveiðum og teknar
upp viðræður við stjómvöld ríkja sem
ir að lítið hefur verið gert í málinu.
Ráöherrarnir Davíð Oddsson, Halldór
Ásgrímsson og Þorsteinn Pálsson hafa
að vísu kynnt á ferðum sínum um
lönd heimsins þann ásetning íslend-
inga að hefja veiðar. Þetta hefur verið
í spjalli við kollega og hafa ráðherr-
amir nú reifað að undirtektir hafi
verið slæmar. Skilning hafi ekki skort
en flestir hafi varað við afleiðingun-
um af því að hefja veiðarnar. Ekki er
að sjá að önnur vinna hafi átt sér stað
til að vinna málstaðnum fylgi. Að vísu
fer sögum af þvi að Jóhann Sigurjóns-
son, núverandi forstjóri Hafrann-
sóknastofnunar, hafi í umboði rikis-
stjórnar brugðið sér út fyrir land-
steinana og kynnt málið í einhverjum
tilvikum. Allt málið einkennist af ótta
ríkisstjómar við að taka þann slag
sem fylgir ákvörðun um að hefja veið-
arnar. Humm og ha eru einu raun-
verulegu viðbrögðin í málinu.
Þeir sem harðast berjast gegn hval-
markaðar. Alþingi samþykkti 2. febr-
úar 1983 að mótmæla ekki banninu og
ákveðið var með þingsályktunartil-
lögu að íslendingar veiddu ekki hvali
á árabilinu 1986 til 1990. Eftir að hval-
veiðum í at-
vinnuskyni var
hætt árið 1984
var samþykkt
að veiða hvali í
vísindaskyni.
Þá fór allt á
annan endann
og friðunarsam-
tök í Bandaríkj-
unum hótuðu
íslenskum út-
flytjendum öllu illu. í fjölmiðlum frá
þeim tíma má sjá að ákvörðunin setti
hroll í ýmsa innan sjávarútvegsins.
Forsvarsmenn Sölumiðstöðvar hrað-
frystihúsanna lýstu því yfir að fisk-
markaðir væru í stórhættu og hag
þeirra væri ógnað. í sama streng tóku
Innlent
fréttaljós
Reynir Traustason
Skoðunarferðir á hvalaslóðir njóta vaxandi vinsælda.
Þeir sem standa fyrir ferðunum mega ekki heyra minnst
á að leyft verði að veiða hvali á ný.
Frá hvalskurði í Hvalfirði. Spurningin er hvort þessi at-
vinnugrein leggst endanlega af.
lagst hafa gegn hvalveiðum til þess að
kynna okkar málstað og leita sam-
komulags við þau um framkvæmd
þeirrar stefnu að hefja á ný hvalveið-
ar i atvinnuskyni.
Starfshópurinn taldi rétt að kanna
hvaða möguleika endumýjuð aðild Is-
lands að Alþjóðahvalveiðiráðinu
kynni að bjóða upp á. Þá vildi hópur-
inn að kannaður yrði sá möguleiki að
taka frá sérstök svæði vegna hvala-
skoðunar. Loks var áhersla lögð á að
kynna málið fyrir umhverfissamtök-
um. Ríkisstjóm Davíðs Oddssonar
samþykkti tillögur hópsins og að haf-
ist skyldi handa við undirbúning.
Lítið gerist
Nú, tveimur árum eftir að vinnu-
hópurinn skilaði áliti sínu, liggur fyr-
veiðum nefna helst að fiskmarkaðir
íslendinga verði í uppnámi vegna að-
gerða friðunarsamtaka. Þá hefur hin
nýja atvinnugrein hvalaskoðun orðið
til þess að hópur manna hefur risið
upp gegn veiðum og segir ekki ganga
upp að drepa og skoða í sömu andrá.
Því verði umsvifalaust að láta af öll-
um áformum um veiðar en einbeita
sér að því að laða ferðamenn til lands-
ins í skoðunarferðir. Þessu til stuðn-
ings hafa hvalaskoðunarmenn lagt
fram tölur sem sýna hundruð milljóna
hagnað af skoðunarferðum. Þeim töl-
um hafa hvalveiðisinnar mótmælt
sem fólsun og orð standa gegn orði.
Hótanir
Árið 1982 samþykkti Alþjóðahval-
veiðiráðið að hvalveiðar yrðu tak-
fleiri. Hvað sem þeim varnaðarorðum
líður liggur fyrir að árin á eftir var
slegið met i fisksölu og nýr vandi
blasti við fyrirtækjunum sem var
vöruskortur. Merkjanlegur skaði var
einna helst i því að Paul Watson, for-
svarsmanni Sea Sheperd-samtakanna,
tókst að sökkva hvalbátum í Reykja-
víkurhöfn og valda skemmdum á
hvalstöðinni í Hvalfirði.
Vísindaveiðum hætt
Árið 1989 var vísindaveiðunum
einnig hætt og ísland gekk úr Alþjóða-
hvalveiðiráðinu. Allar götur síðan
hafa tillögur um hvalveiðar verið
lagðar fram á Alþingi og þær dáið
jafnharðan í meðfórum þingsins.
Endalaust hefur verið þrefað um það
hvort hefja eigi veiðar eða ekki. Ríkis-
stjórnir sem setið hafa sl. 10 ár hafa
bersýnilega ekki lagt í þann slag að
hefja veiðarnar. Ástæðan er auðvitað
hræðsla við þann skaða sem veiðarn-
ar gætu kostað á
_______________ sviði útflutnings.
Norðmenn tóku
þann slag og hafa
veitt hrefnu und-
anfarin ár. Norsk-
ir hvalveiðisinnar
fullyrða að ferða-
mannafiöldi hafi
aukist og friðun-
arsamtök hafi
hvergi náð að
koma höggi á útflutning Norðmanna.
Friðunarsamtökin fullyrða á móti að
þau hafi unnið skaða á norsku efna-
hagslífi. Að sögn norskra hvalfangara
hafa veiðar á hrefnu og skoðunarferð-
ir farið vel saman. Jón Gunnarsson,
formaður Sjávarnytja, sagði við DV að
hótanir friðunarsamtaka hefðu ekki
reynst annað en innantómar upphróp-
anir. Þess vegna eigi íslendingar að
taka slaginn strax og hefia veiðar
strax í sumar. Enga þýðingu hafi að
vera með kynningarstarf á því að ætl-
unin sé að hefia veiðarnar einhvem
tímann. Öflug kynning eigi að fara í
gang samhliða því að veiðar verði
hafnar.
Staðan
Talið er að meirihluti sé fyrir því á
þingi að hefia hvalveiðar. Sá meiri-
hluti er þó ótraustur og margir eru
óttaslegnir vegna hótana. Þá hafa
fylkingar riðlast með tilkomu hvala-
skoðunarferða og ekki síður endur-
heimt Keikós. Talið er að sú ásýnd ís-
lendinga að vera dýravinir vegna mót-
töku á Keikó kynni að vera í stór-
hættu. Margir sjá fyrir sér það öng-
þveiti sem yrði eftir að Keikó fengi
fullt frelsi og frændur hans og jafnvel
hann sjálfur yrði drepinn. í dag er
staðan sú að bæði Davíð Oddsson for-
sætisráðherra og Halldór Ásgrímsson
utanríkisráðherra hafa fengið viðvar-
anir kollega sinna þess eðlis að íslend-
ingar muni skaðast hefii þeir veiðarn-
ar. Ofurþrýstingur er á Alþingi til
þess að málið verði afgreitt á yfir-
standandi þingi. Þetta er öþægilegt
þar sem kosningar eru í nánd og sam-
kvæmt heimildum DV er nú leitað að
texta í þingsályktunartillöguna sem í
raun fresti málinu fram á næsta kjör-
timabil. Þannig er hugsanleg sú lend-
ing að Alþingi samþykki loks að hefia
hvalveiðar. Það verði þó ekki fyrr en
að loknu öflugu kynningarstarfi á
málstaðnum meðal þjóða heims. Hæfi-
lega loðin tillaga gæti þannig leyst
vanda stjórnvalda og velt enn áfram
boltanum sem þegar hefur rúllað í
áratug.
1983: Alþingi samþykkir meö eins
atkvæöis mun aö mótmæla ekki
ákvöröun Alþjóðahvalveiðiráðsins
um aö hvalveiöum veröi hætt.
1983: Ákveðið að engar hvalveiðar
verði á árabilinu 1986 til 1990.
1985: Alþingi ákveður að hafnar
verði hvalvéiöarí vísindaskyni.
1985: Ríkisstjórnin undirritar sam-
ning viö Hval hf. um vísindaveiðar.
1985: Hótunum frá umhverfis-
samtökum rignir yfir íslendinga.
íslenskar vörur í skotlínunni.
1985: Greenpeace birtir heilsíöu-
auglýsingar I íslenskum blöðum
og vara þjóðina viö að hefja
hvalveiðar.
1985: Hrefnuveiðum alveg hætt.
1986: Samþykkt að veiða 120
hvali T vísindaskyni.
1986: Hvalveiðar íslendinga
sprengja sem sprungið getur
hvenær sem er, sagði Magnús
Gústafsson forstjóri Coldwater
Seafoood.
1986: Besta ár lceland Seafood
frá upphafi, sagði Guöjón B.
Ólafsson forstjóri um áriö 1985.
1986: Bandariska viöskiptaráðu-
neytíð hótar viðskiptaþvingunum
verði veiðum ekki hætt.
1986: Hótanir Bandaríkjastjórnar
fela í sér óþolandi ofstæki, segir
Steingrtmur Hermannsson forsætis-
ráðherra.
1986: Menn Sea Sheperd sökktu
hvalbátum í Reykjavíkurhöfn og unnu
skemmdir á hvalstöö Hvals hf.
1989: Hvalveiðum í vísindaskyni
hætt.
1991: Alþjóðahvalveiðiráðið sam-
þykkir hvalveiðibann til aldamóta.
1992: Islendingar segja sig úr
Alþjóðahvalveiðráðinu.
1992: Magnús Guðmundsson
kvikmyndagerðarmaður dæmdur
fyrir meiðyrði í garð Greenpeace.
1994: Nefnd sjávarútvegsráðherra
leggur til að hvalveiðar veröi hafnar.
1997: Starfshópur sjávarútvegsráð-
herra samþykkir að hvalveiöar verði
hafnar en undirbúnings sé þörf.
1997: Ríkisstjórnin samþykkti
tillögur starfshópsins um að hafist
veröi handa viö undirbúning
hvalveiöa.
1988-1997: Þingsályktunartillögur
um að hefja hvalveiöar hafa dáið á
allflestum þingum.
1997: Paul Watson segir íslendinga
auövelt skotmark, hefji þeir
hvalveiöar aö nýju.
1997: Ferðamálaráð leggst gegn
hvalveiöum en bauð upp á langreyöi
í veislu.
1998: Hiljary Clinton beöin aö beita
sér gegn fslendingum og
Norömönnum, fái Nóatúnsverslanir
aö flytja inn norskt selspik.
1998: Guðjón Guömundsson
alþingismaður og fleiri leggja enn
fram tillögu um aö hvalveiöar veröi
hafnar.
1999: Sjávarútvegsnefnd fjallar um
tillögu um að hefja hvalveiðar...
■ n^a
Kostaði áður kr_
pr. kg. Kostar nú kr. 676,- pr. kg.
a f s é r m e r k t u r
Gouda 26%
í kílóapakkníngum
á tilboóí í næstu
verslun.
afsláttur
„ O A H A
II Ilf
kr.
pr. kg.