Dagblaðið Vísir - DV - 30.07.1999, Blaðsíða 15

FÖSTUDAGUR 30. JÚLÍ 1999
15
Skortur á hjúkrun-
arfræðingum
Kjallarinn
Guðm. G.
Þórarinsson
verkfræðingur
A undanfórnum
árum hefur tilfinn-
anlegur skortur
verið á hjúkrunar-
fræðingum til
starfa á heilbrigðis-
stofnunum. Nýút-
komin skýrsla Fé-
lags íslenskra
hjúkrunarfræðinga
segir manneklu í
hjúkrun nú um
stundir 14% sem
svarar til þess að
það vanti um 300
hjúkrunarfræð-
inga. Reiknað mið-
að við fólksfjölda
eru starfandi
hjúknmarfræðing-
ar á íslandi aðeins
um 65% þess sem gerist annars
staðar á Norðurlöndunum.
Fjöldatakmörkun i
háskóla veldur því að
nýliðun er minni en
þörfin er. Síðustu 5 ár
hafa 86 hjúkrunar-
fræðingar útskrifast
á ári að meðaltali en
þessi ár hefur starf-
andi hjúkrunarfræð-
ingum aðeins fjölgað
um 50 á ári. Fækkun
er vegna þeirra sem
hætta vegna aldurs.
Landspítalinn
Á Landspítalanum
hefur á þessu ári
vantað um 70 hjúkr-
unarfræðinga það
sem ,af er þessu ári á
almennt hjúkrunars-
svið en að auki er
skortur á hjúkrunar-
fræðingum á geð-
deildum og hefur ver-
ið mikill á undanforn-
um árum. Sumarlok-
anir hafa verið talsverð-
ar á Landspítala. Megin-
þáttur við þá ákvarð-
anatöku hefur verið að
skortur hefur verið á
fagfólki til afleysinga
vegna sumarleyfa.
Hér er um að ræða
fyrst og fremst hjúkrun-
arfræðinga, lækna, að-
stoðarlækna, meina-
tækna o.s.ffv. í ár eru
sumarlokanir meiri en í
fyrra einmitt vegna
skorts á fagfólki til af-
leysinga. í ár nemur
sumarlokun um 10%
legudaga. Árið 1998 var
sumarlokun 7%, árið
1997 7,3% og árið 1996
11%,. Störf á sjúkrahús-
unum eru orðin afar sérhæfð og
sú þróun verður sífellt hraðari.
Það gefur því auga leið að skortur
á fagfólki til afleysinga í sumar-
leyfum er tilfmnanlegur.
Aðgerðir til úrbóta
Ekki er auðvelt að benda á
„Leita þarf leiða til að víkka
fjöldatakmarkanir við Háskólann
og endurskipuleggja þarf gild-
andi vaktakerfi í þá átt að gera
vinnutíma sveigjanlegri. Við
þessar aðstæður er óhjákvæmi-
legt að fá að hjúkrunarstarfinu
fleiri faghópa.“
hversu við skuli bregðast. Á Land-
spítala hafa margar leiðir verið
„A Landspítalanum hefur vantað um 70 hjúkrunarfræðinga það sem af er þessu ári á almennt
hjúkrunarsvið." - Hjúkrunarfræðingar að störfum.
ræddar. Varðandi hjúkrunarfræð-
inga er ljóst að margir þeirra
koma ekki til starfa á sjúkrahús-
unum af margvíslegum ástæðum.
Árið 1993 var ákveðið að leikskól-
ar sem reknir voru á vegum
____________, sjúkrahúsanna
skyldu færðir
yfir til sveitarfé-
laganna. Fram að
því höfðu sjúkra-
húsin ýmsa
möguleika til að
liðka fýrir starfs-
fólki sínu varð-
andi leikskóla-
vist. Rekstur al-
mennra leikskóla
fellur illa að
vinnutima og
vöktum starfs-
fólks sjúkrahúsanna.
Leita þarf leiða til að víkka
fjöldatakmarkanir við
Háskólann og endur-
skipuleggja þarf gild-
andi vaktakerfi í þá átt
að gera vinnutíma
sveigjanlegri. Við þessar
aðstæður er óhjákvæmi-
legt að fá að hjúkrunar-
starfinu fleiri faghópa.
Á Landspítala er skipt-
ing milli hjúkrunarfræð-
inga og sjúkraliða nú
55%-45%. Á Landspítala
starfar nú vinnuhópur
sem tekst á við allar
hliðar þessa máls. Það
er mikilvægt að almenn-
ingur geri sér grein fyr-
ir þessari stöðu mála.
Aukin sumarlokun í ár
stafar ekki fyrst og
fremst af fjárskorti eða
sparnaði heldur veldur
skortur á faglærðu fólki
til sumarafleysinga erf-
iðleikum.
Guðm. G. Þórarinsson
Við erum aldamótamennirnir
Minnumst síðustu aldamóta-
mannanna, sem íslendingar mega
þakka þjóðfrelsi og reisn sína,
ásamt nútima velmegun og per-
sónufrelsi. Við erum aldamóta-
mennimir í dag. Eins og fyrrum,
þá er ábyrgðin á þjóðfrelsi og
sóma þjóðar vorrar á okkar herð-
um. Við beram ábyrgð á að hin
dygga og hugrakka barátta for-
feðranna hafi ekki verið til
einskis! Við berum ábyrgðina á að
sannir niðjar forfeðranna erfi
landið og þjóðfrelsið sem forfeð-
umir arfleiddu okkur að.
Eilífðarbarátta
Við megum aldrei láta blekkjast
og halda að þjóðfrelsisbarátta ís-
lendingá sé nokkurn tíma unnin
til fullnustu um aldur og ævi og
að við getum sofið værum þymi-
rósarsvefni, það sem eftir er. Við
verðum að skilja í eitt skipti fyrir
öfl, að þjóðfrelsisbaráttan er óað-
skiljanleg sjálfri lífsbaráttu hvers
íslendings, sem er eilífl Fjöregg ís-
lendinga má því aldrei vera í
höndum útlendinga, né þeirra
sem þjóna hagsmunum þeirra!
Við megum ekki láta menn,
sem margir hverjir em vitandi
eða óvitandi verkfæri alþjóða-
hyggjunnar, eða erlendra valda-
fíkla blekkja okkur til undirlægju
við útlendinga og hagsmuni
þeirra.
Oft þarf ekki annað en að veita
veikgeðja íslendingi „flottræfils-
stöðu“ erlendis, svo að hann
gleymi þjóðerni og skyldum sín-
um við íslensku þjóðina. Hann
lærir oft fljótt að alþjóðahyggjan
skuli ráða og að íslendinga verði
að skjalla, blekkja og nota. Margir
hverjir skammast sín ekki einu
sinni fyrir að láta þessa skoðun
opinberlega í ljós.
Nóg er einnig af svipuðum am-
lóðum hér
heima fyrir, sem
reyna að láta
bera á sér með
því að níða þjóð
og forfeður vora,
jafnvel með
styrkjum frá op-
inberum aðilum
af sjóðum skatt-
greiðenda. Þetta
segir margt um
þá andlegu
manndóms-
hrömun sem á sér stað meðal
þjóðar vorrar á þessum tímum.
Skylt að duga eða drepast
Okkur er skylt að berjast fyrir
og vemda gmndvallarhagsmuni
íslensku þjóðarinnar. Við verðum
að vernda og halda
íslandi fyrir íslend-
inga. Við verðum að
tryggja einkarétt ís-
lensku þjóðarinnar á
aflri lögsögu föður-
lands vors, íslands.
Þjóðfrelsi, þjóðemi,
sjálfsákvörðunarrétt-
ur og föðurlandið ís-
land, era tilvera-
hagsmunir okkar,
sem aldrei má
skerða. Látum því
ekki blekkjast eða
sofna á verðinum.
Vera má, að les-
anda finnist ofan-
greind orð í tíma töl-
uð en öðram að þau
séu innntóm og
ástæðulaus. Það sem ég vil þó
segja þeim sem era svo blindir að
þeir sjá ekki það sem blasir við
þeim er þetta: látið ekki blekkjast
af skoðanaframleiðendunum sem
trúa orðið eigin áróðri og lygum
og skynja því ekki lengur ábyrgð-
ina gagnvart þjóð sinni. En era á
sama tíma svo margslungnir og
útsmognir, að fólk á bágt með að
átta sig á þeim.
Grundvallarhagsmunir
Okkur ber því að vera á varð-
bergi í baráttunni fyrir þessum
grandvaUartilverahagsmunum ís-
lensku þjóðarinnar, þó ekki væri
á öðram forsendum en að tryggja
mannsæmandi lífsafkomu í landi
voru. Tfl þess að svo verði, verður
almenningur að gefa alþingis-
mönnum og stjórn-
völdum, þjónum þjóð-
arinnar, aðhald.
Breyttir tímar kalla
á endurskoðun varn-
armála íslands. Þótt
samvinna íslendinga
við varnarbandalag
vestrænna þjóða sé
eflaust sjálfsögð, þá
era kostir erlendrar
hersetu á íslandi,
ekki jafh sjálfgefnir.
Erlend herseta hlýtur
ávallt að teljast í
hæsta máta óeðlileg,
niðurlægjandi og
skaðleg, og má ekki
leyfa nema í algjörri
neyð og alltaf til
bráðabirgða. Þeir
þingmenn sem samþykktu herset-
una fyrir hönd íslensku þjóðar-
innar á sínum tíma, gerðu það á
þeim forsendum að hún væri
gjörð í neyð og til bráðabirgða þar
sem íslandi væri ógnað og innrás
yfirvofandi.
Allir alþingismennimir og
stuðningsmenn þeirra hafa sagt
við öll opinber tækifæri, að er-
lendur her skyldi aldrei leyfður á
íslandi, nema landið væri í bráðri
innrásarhættu. Nú er tími til
kominn, að efna þau orð.
En svo lengi sem NATO er
vamarbandalag vestrænna þjóða,
þá hlýtur að vera eðlilegt að ís-
lendingar séu meðlimir í þeim
samtökum. Og það er allt annar
handleggur.
Helgi Geirsson
„Breyttir tímar kalla á endur-
skoðun varnarmála íslands. Þótt
samvinna íslendinga við varnar-
bandalag vestrænna þjóða sé ef ■
laust sjálfsógð þá eru kostir er-
lendrar hersetu á íslandi ekki
jafn sjálfgefnir."
Kjallarinn
Helgi Geirsson
framkvæmdastjóri
Með og
á móti
Á að hleypa unglingum
á útihátíðir?
Nú fer í hönd verslunarmannahelgin
og þá fer umræða um ungllngadrykkju
ávallt á stað samhliða auglýsingum
hinna ýmsu hátíða. Sitt sýnist hverjum
í því en margir hafa haldið því fram að
allt of margir unglingar fari á hátíðirn-
ar og um leið að allt of margir af þeim
byrji að drekka á útihátíðum. Aðrir
segja að þarna séu hálffullorðnir ein-
staklingar sem eru fullfærir að bera
ábyrgð á sjálfum sér.
Óhætt þegar
gæsla er góð
Ég myndi segja að um grund-
vallarspurningu væri að ræða
vegna þess að öllu skiptir hvernig
að hlutunum er staðið. Fyrir mitt
leyti er tæplega
hægt að bera
saman Halló
Akureyri ann-
ars vegar og t.d.
Húnavers-hátíð
hins vegar út
frá skipulags-
legu sjónar-
miði. Annars
vegar vel skipu-
lögð hátið í
þéttbýli, með
fullkominni
löggæslu og heilbrigðiskerfi með
vel afmörkuðum tjaldsvæðum,
skipulagt dansleikjahald innan-
húss og möguleika að flytja dag-
skrá inn ef illa viðrar, þessu til
viðbótar er óbein vöktun bæjar-
búa sem eykur aðhaldið. Hins
vegar er um að ræða útihátíö á
víðavangi þar sem allt fyrrgreint
skortir, þó ég dragi ekki í efa að
vilji og metnaður framkvæmda-
aðila hafi verið sá sami og okkar.
Munurinn felst í aðstöðu og
skipulagningu og miðað við áður
upptalin atriði er réttíætanlegt að
leyfa unglingum að fara á Halló
Akureyri ef þau hafa náð 16 ára
aldri. Við sendum þau heim ef
þau hafa ekki náð þeim aldri.
Markmið okkar rétt eins og for-
vera okkar í Húnaveri er að bjóða
þægilega afþreyingu með jákvæð-
um hætti sem hentar öllum.
Magnús Már Þor-
valdsson, fram-
kvæmdastjóri Halló
Akureyrl.
Ekki vandalaust
að vera foreldri
Það er ekki vandlaust að vera
foreldri, hvað erfiðast er foreldra-
hlutverkið þegar börnin komast á
unglingsárin. Þá reynir á að sam-
eina festu og
aga góðs upp-
eldis eðlilegum
rétti barnsins
til þess að fá að
bera ábyrgð á
sjálfum sér inn-
an þeirra
marka sem
þroski þess leyf-
ir. Útihátíðir
Ragnar Tómasson
lögfræöingur.
eru afar spenn-
andi uppákomur í heimi ungling-
anna en varhugaverðar í huga
þeirra sem reynsluna hafa. Vandi
foreldranna er að ná góðri sátt við
börn sín um hvernig eigi að
planda saman frelsi þeirra og for-
sjá foreldra. Það er afleitt fyrir
foreldra að lenda í átökum við
böm sín sem setlast til þess að
þeim sé treyst. Það væri þarft
verk ef til þess hæfir aðflar gætu
gefið útihátíðum gæðastimpil eftir
því hvemig umsjón og eftirliti er
hagað. -EIS
Kjallarahöfundar
Athygli Kjallarahöfunda er
vakin á því að ekki er tekið viö
greinum í blaðið nema þær ber-
ist á stafrænu formi, þ.e. á tölvu-
diski eða á Netinu. DV áskilur
sér rétt til að birta aðsent efni á
stafrænu formi og í gagnabönk-
um.
Netfang ritstjómar er:
dvritst@ff.is