Dagblaðið Vísir - DV - 30.07.1999, Blaðsíða 30

38
FÖSTUDAGUR 30. JÚLÍ 1999
Flughræðslan er ástæðulaus:
Annar hver flugfaipegi
hræddur að ástæðulausu
Hvað gerist þegar drepst á hreyfl-
unum á flugvél í 10 km hæð? Þá
byrjar flugvélin að lækka flugið, en
hrapar ekki. Allar áætlunarflugvél-
ar eru mjög góðar svifflugvélar. Úr
10 km hæð er hægt að svífa 110-150
km vegalengd. Áður en lent er láta
flugmennimir vélina ganga í hæga-
gangi. Svo lækka þeir flugið. Þegar
lágflugshæð er náð setja flugmenn-
imir vélina af stað aftur, ekki vegna
þess að það sé nauðsynlegt, heldur
til þess að hreyflarnir séu tilbúnir
ef þyrfti að hækka flugið á ný.
Fleiri róandi upplýsingar: Lík-
urnar á að einmitt vélin sem þú ert
i hrapi em einn á móti milljón. Sið-
an era helmingslíkur á að þú slepp-
ir lifandi úr slíku slysi. Þetta þýðir
að það er öraggt að fljúga.
Annar hver farþegi
flughræddur
Fimmtungur jarðarbúa fer upp í
flugvél á hverju ári en aðeins 300
manns farast. Flugmaðurinn Peder
Temvig hefur þó heyrt aliar hugsan-
legar ástæður fyrir flughræðslu í sín
30 ár sem flugmaður. Hann hefur
skrifað bók, „Bliv din flyvangst kvit“
«. eða „Losnaðu við flughræðsluna" og
staðið fyrir námskeiðum. Hann segir
að sumir stígi alls ekki upp í flugvél.
„Þeir sem fljúga eru ótrúlega hrædd-
ir. Annar hver maður á við flug-
hræðslu að stríða, allt frá dálitlum
óróleika til djúprar angistar."
Nú hröpum við!
„Skynfærin ruglast og þess vegna
býr fólk sér til ranghugmyndir um
hvað gerist. í fyrsta lagi finnst
manni að |vélin hækki flugið á sífellt
minni hraða. Það gerist ekki. Hækk-
Stór hluti farþega er hræddur við að flugvélin sem þeir eru í hrapi. Á því eru þó nær engar líkur.
voru einkar hversdagslegar. Hin
flugvélin er um það bil tveimur km
neðar og eftir smástund er hægt að
lenda en af öryggisástæðum hækk-
ar flugmaðurinn flugið."
Ekki hægt að sogast
út úr flugvél
Ternvig tekur allar spurningar
sem brenna á flughræddum fyrir í
bókinni sinni. Hann svarar öllum
,já, en hvað ef...?“ spumingum, svo
sem um súrefnisskort, í eitt skipti
fyrir öll. Margir flugfarþegar hræð-
ast að finna skyndilega fyrir köfnun-
artilfmningu í 10 km hæð og sjá alla
í kringum sig í dauðateygjunum.
„Þetta er tóm vitleysa," segir
Ternvig. „í fyrsta lagi myndi þetta
verða friðsæll og sársaukalaus
dauðdagi. Fólk missir meðvitund
við súrefnisskort en verður ekki
gripið ofsahræðslu. í öðm lagi er
skipt um allt loft í farþegarými á
fjögurra mínútna fresti með aðstoð
nokkurra loftþjappa. Hægt er að
blása meira lofti inn í farþegarýmið
ef þörf krefur. Engin hætta er á að
hurð í farþegarými opnist og allir
sogist út. Allar hurðir á flugvélum
em gerðar þannig að til þess að opn-
ast þurfa þær fyrst að færast inn i
farþegarýmið og síðan út. Þetta þýð-
ir að loftþrýstingurinn í farþega-
rýminu heldur þeim á sínum stað
og þær geta ekki opnast," segir
Temvig. „Ef allar loftþjöppurnar
myndu skyndilega bila myndi loft-
þrýstingurinn í farþegarýminu ekki
falla allt í einu, heldur smám sam-
an. Flugmaðurinn lækkar þá flugið
í þriggja km hæð. Þá eykst loftþrýst-
ingurinn af sjálfu sér á ný.“
Dáist að flughræddum
„Mjög fá námskeið em í boði þar
sem fólk getur talað um hræðslu
sína. Mörgum fellur það líka illa.
Það er ekki pláss fyrir óttann,“ seg-
ir Ternvig. „Mín skoðun er sú að
þetta sé spurning um almenna
skynsemi.“ Tveimur ámm eftir að
námskeiðum Ternvigs lýkur eru
þátttakendur spurðir hvort þeir
hafi flogið síðan hópurinn flaug
saman í lok námskeiðsins. 30%
svara því neitandi. Þeir byrja ekki
að fljúga aftur. Stundum gerir lítil
flugferð útslagið og fólk læknast af
hræðslunni. Ég dáist að mörgum
sem hafa átt við flughræðslu að
stríða. Þeir fara í flugferð, sann-
færðir um að hún endi með skelf-
ingu og dauða. En þeir láta sig hafa
það! Þetta krefst kjarks sem fæst
okkar hinna geta státað af.“
Heimild: Weekendavisen.
-HG
Flugvélin er lent, heilu og höldnu, og farþegar ganga frá borði.
Helmingi farþega um borð í flugvél finnst óöruggt að fljúga.
Mæður eru hræddari
Temvig segir að farþegar eigi að
hætta að ímynda sér að hið versta
' gerist. Maður á bara að vera hrædd-
ur ef áhöfnin segir að hætta sé á
ferðum. Þekking er besta vopnið
gegn flughræðslu. „Fámennur hóp-
ur fólks er haldinn fælni, svo sem
við að fara út af heimili sínu, og er
auðvitað lika flughræddur. Þá er
um að ræða miklu alvarlegri og
djúpstæðari hræðslu en flestir eiga
við að etja og ég á engin svör við
slíku. En flestir aðrir geta ráðið
a.m.k. einhvern bug á flughræðsl-
unni.“ Temvig segir að konur verði
flughræddari þegar þær hafa eign-
ast böm. Þær eru hræddar um að
skilja bömin eftir ein og jafnvel
flugfreyjumar hafa áhyggjur.
Hamfarirnar nálgast
„Svo er hópur farþega hræddur
vegna þess að hann hefur upplifað
eitthvað sem hann taldi að engu
munaði að yrði stórslys. Hræðsla
þeirra hyggist á röngum upplýsing-
um sem þeir mikla fyrir sér. Venju-
lega er um að ræða atvik þar sem
flugvél þarf að hnita hringi yfir
flugvelli, t.d. þar sem önnur vél
kemur inn til lendingar. Að vetri til
í myrkri og skýjuðu veðri, getur
þetta verið hræðileg reynsla fyrir
suma farþega. Sumir þeirra hætta
þá að fljúga. Þeir halda að þeir hafi
verið í lífsháska en aðstæðumar
ICEV.ANOAIR
Þær flugvélar sem lenda í óhöppum eru sárafáar. Á hverju ári sest um fimmtungur jarðarbúa upp í fiugvél en aðeins
um 300 deyja í flugslysum.
unin verður sífellt hraðari þar tfl
réttri flughæð er náð. í öðru lagi
venst maður hallanum og hljóðinu í
hreyflunum þegar flugvélin hækkar
flugið. Þegar flugvélin hefur náð
upp í fulla flughæð flýgur hún í lá-
réttri stefnu. Þetta gerir flugmaður-
inn með því að lækka flugið aðeins
og draga úr hraða. Þá líður farþeg-
unum eins og drepist hafi á hreyfl-
unum. Ef stefnubreytingin er frem-
ur hröð færast farþegamir fram í
sætunum og falla svo til baka. Þá
hugsar fólk sem ekki veit hvað er á
seyði: „Nú hröpum við!“

Margfaldað athafnalíf vegna
skoska þingsins
Nýtt þing í Edinborg í Skotlandi
er orðið lyftistöng fyrir athafnalif
borgarinnar. Þingið hóf störf í síð-
asta mánuði og fyrirséð er að fjár-
Ifestar horfa hýra auga til borgar-
innar um þessar mundir. Þetta á
sérstaklega við um þá sem fjár-
festa í ferðaþjónustu. Þrjú hótel
eru umhverfis þinghúsið og búist
er við að fleiri fylgi í kjölfarið.
Fjölmiðlar eru óðum að koma sér
upp aðsetri í nágrenni þingsins.
Auk alls þessa er nýjasti skemmti-
garðurinn í Edinborg, Dynamic
Earth, í nágrenninu. Búist er við
því að hann muni draga að sér um
hálfa milljón ferðamanna á ári.
Hann var opnaður fyrr í þessum
mánuði og kostaði tæpa fjóra millj-
' arða króna
Yfirvöld á Jersey-eyju á Ermar-
sundi hafa lengi reynt að lokka til
sín alþjóðlega fjárfesta sem vildu
byggja fimm stjömu hótel á eyj-
unni. Þegar draumahótelið komst
nýlega af teikniborðinu gerði
mikil óánægja vart við sig. Hótel-
ið, sem á að kosta 40 milljónir
punda eða tæpa 4,7 milljarða, er
úr steinsteypu og gleri. Var því
m.a. líkt við sovéskt skrímsli.
Þingmaðurinn John Rothwell,
ferðamálafulltrúi staðarins, er
: spenntur að sjá fyrsta nýja hótel-
ið í 35 ár byggt á eyjunni en er
ekki sáttur við hönnunina. „Öll-
um skynsömum mönnum finnst
hótelið hræðilega ljótt," sagði
hann. Neil Jenkins, einn af hönn-
uðum hótelsins, segir að glerið,
stálið og hvít áferðin minni á sjó-
inn. „Ég kann vel við hönnunina
á hótelinu." Þrátt fyrir þetta hafa
hönnuðir nýja hótelsins nú sam-
þykkt að hanna það upp á nýtt.

Sælgætisráðstefna
Flestir kannast við Pez-sælgæt-
ið. Það er frægt fyrir umbúðirnar,
skammtara sem fæst í alls konar
útgáfum. Yfirleitt prýðir einhvers
konar haus kassann sem gottið er
geymt í. Nú hafa Pez-aðdáendur
ákveðið að halda Pez-ráðstefnu.
Skipuleggjandi ráðstefnunnar,
IJill Cohen, segir að Pezkaflaaðdá-
endur séu úr öllum stéttum þjóð-
félagsins. „Ég hef hitt allt frá
venjulegum borgumm til millj-
ónamæringa sem hafa skráð sig á
ráðstefnuna."
Pez kom á markaöinn um miðja
öldina en um þessar mundir nýt-
ur gottið meiri velgengni en áður.
John LaSpina (45 ára), frá
: Middletown, New Jersey, er gam-
all Pez-safnari. „Ég hélt að ég
væri sá eini sem safnar Pezi. Þar
til ég sá Pez-fréttabréfið. Þá fékk
ég þetta alveg á heilann." LaSpina
skrifaði Pez-verðlista sem inni-
heldur upplýsingar um 2000 gerð-
ir af Pez-hausum. Hann á sjálfur
um 1500 af þessum 2000 hausum.
Meðal þeirra er „Make-A-Face“
hausinn, sem er einn af þeim dýr-
ustu á markaðnum og er gerðrn-
úr andlitshlutum sem hægt er að
skipta um. Hann er jafnvirði 5000
dollara. -HG