Dagblaðið Vísir - DV - 16.10.1999, Blaðsíða 36

44 1
fjölmiðlar
LAUGARDAGUR 16. OKTOBER 1999
Jack Nicholson
í árekstri með
ástkonu
Jack Nicholson ætti nú alvar-
lega að íhuga að fá sér bílstjóra
eftir að hann lenti í annað sinn
í árekstri
á fimm
árum. Þó
aö Jack og
hinn bil-
stjórinn
hafi átt
jafnmikla
sök á slys-
inu, sem
varð nýverið, hefur hinn bíl-
stjórinn farið í mál við Jack og
krafist skaðabóta. Það sem er
athyglisverðara við árekstur-
inn er að ekki hefur fengist
uppgefið hver var farþegi í bíl
Jacks. Lögreglan vill einungis
gefa upp að það hafi verið 29
ára kvenmaður. Jack kom opin-
berlega fram með leikkonunni
Löru Flynn Boyle á Emmy-
verðlaunaafhendingunni ný-
lega, en hún er einmitt 29 ára.
Enn merkilegra verður þó að
teljast að bíllinn sem Jack ók er
skráður á Sally Boyle, móður
Löru. Það þarf nú engan Sher-
lock til að sjá tengslin þarna.
Hvað var sagt um íslensku blöðin 1930?
A frá Thierry Mugler
Enalaherrar
-meobláan himinn,
stjörnur, æskudrauma
og karlmennsku
Það er stundum sagt að þegar
kynin hætti að takast á verðum
við orðin að englum og þar með
séu forsendur brostnar fyrir
þessu jarðlífsbrölti. Engu að síð-
ar hafa englar verið nokkuð í
tísku hin síðari ár og þykir ekki
bráðónýtt að finna sinn eigin
engil.
Thierry Mugler vann út frá
þessari hugmynd þegar hann
hannaði sinn fyrsta ilm fyrir
konur, ANGEL, árið 1992 og var
ætlunin að blása aftur lifi í hefð-
ina um lúxus og ilmvatnstísku
en þó á þann hátt að brjóta gaml-
ar reglur varðandi uppbyggingu
ilma. ANGEL var skilgreint sem
austurlensk sæla og í kynningu
frá framleiðanda segir að sér-
stæð velgengni ilmsins hafl með
tímanum markað áframhaldandi
sigur og einróma fognuð.
Það var því ákveðið að halda
áfram að byggja upp englafjöl-
skylduna hjá Thierry Mugler og
nú fyrir skemmstu kom á mark-
aðinn herrailmurinn A, fyrsti
herrailmur fyrirtækisins. í
kynningu segir að hann veki til
lífsins minningar um stjömurn-
ar, engla, bláan himinn, tilfmn-
ingar og æskudrauma og á móti
komi karlmennskan í öllu sínu
veldi, líkamleg og djörf.
Ilmurinn er sagður himinblár
og er yfirtónninn himneskur,
ferskur eins og morgunn, með
bergamot, helional, lofnarblómi,
piparmyntu og aldehýð. Mið-
tónninn er ákafur, spennandi
eins og í ævintýrunum og bygg-
ir á ferskum, ristuðum kaffi-
baunum, viðartónum og tjöm.
Undirtónninn er hinn nautna-
fulli tónn náinna kynna og felur
í sér vanillu, karamellu,
súkkulaði, tonka baunir og
muskus.
Of miklu rúmi eytt í
stjórnmálaþrætur
- og þau eru of persánuleg í umfjöllun sinni
Árið 1930 var gefið út sérstakt ís-
landshefti af danska blaðinu Politiken
og var tilefnið Alþingishátíðin. í
þessu blaði skrifar Þorsteinn Gíslason
ritstjóri grein um íslensku blöðin og
verður hér vitnað til nokkurra athygl-
isverðra ummæla hans. Hann hefur
frásögn sína á því að segja frá fyrsta
mánaðarblaðinu íslenska, sem var
reyndar skrifað á dönsku og hét Is-
landske maanedstidender. Ritstjóri
var Magnús Ketilsson sýslumaður.
Blaðið var hugsað sem tengiliður
miUi íslenskra og danskra embættis-
og kaupmanna (sjá mynd). Blaðið
kom út i þrjú ár, 1773-76. Þá segir Þor-
steinn frá Magnúsi Stephensen
(1762-1833) sem var mjög áhrifaríkur
blaðamaður og reyndar voldugasti
maður á íslandi um langa hríð. Hann
var oddviti upplýsingastefnunnar á ís-
landi og hann var einráður hvað
prentun snerti þar sem hann átti einu
prentsmiðju landsins, sem var í Við-
ey-
Isafold
Þá er komið að vikuritinu Þjóðólfi
sem varð mest lesna blað á íslandi
undir ritstjórn Jóns Guðmundssonar
sem ritstýrði því frá 1852 til 1874.
Margir merkismenn urðu síðar eig-
endur og ritstjórar Þjóðólfs og verður
nánar fjallað um það síðar.
Á þúsund ára afmæli íslandsbyggð-
ar árið 1874 var stofnað nýtt vikublað,
ísafold, undir ritstjórn Björns Jóns-
sonar sem síðar varð ráðherra og eig-
andi ísafoldarprentsmiðju. Þorsteinn
segir að Bjöm hafi verið duglegur rit-
stjóri sem gegnum blað sitt hafi smám
saman náð sterkri valdastöðu i opin-
beru lífi og á efri árum einnig verið
áhrifamikill flokksforystumaður.
Hann segir að Björn
hafi haft mikilvægan
samstarfsmann sem
var Einar H. Kvaran
sem í dag kann að
vera þekktari rithöf-
undur en blaðamað-
ur. Ólafur Björnsson,
annar stofnandi
Morgunblaðsins, tók
við ritstjóm ísafoldar
að fóður sínum látn-
um. Ólafur dó ungur,
árið 1920, og þá hætti
ísafold að koma út
sem sjálfstætt blað og
er nú (1930) geflð út
sem dreifbýlisútgáfa
Morgunblaðsins.
Víkur nú sögu að
Jóni Ólafssyni rit-
stjóra og segir Þor-
steinn að hann hafi á
margan hátt verið
áhugaverðasti blaða-
maður 19. aldar.
Lögrétta (þá skrifað
Lögrjetta) var stofnuð
af ríkisstjórnarflokk-
unum á Alþingi árið
1905 og varð greinar-
höfundur fyrsti rit-
stjóri þess blaðs. Þor-
steinn segir að Lög-
rétta og ísafold hati
verið mest lesnu blöð-
in þar sem þau
studdu sitt hvora stjórnmálahreyfing-
una. Þegar flokkakerfið breyttist á 3ja
áratugnum keypti Þorsteinn Lögréttu
og segir hann í greininni að Vilhjálm-
AðiUtreU ð - ruvlo»vtk
Eoykjavík, 6. nóvcmber 1956.
Heiörafii lesandi Isaíoldar og VarÖar.
l>ar úö vér teljuin eðlilegt, að með tilliti til daglegra póataamgangna
milli Reykjavíkur og byggðarlpgB yðar, að þér kaupið heldur Morgun-
blaðið en laafold og Vörð. Höfuin vér leyft oaa afl senda yöur þaS frá
1. Jj. m. og jafníramt áð hmtta að scnda yöur vikublaðið.
ICaupfcIagið Þór á Hellu hefur góðfúalega orðið við þdrri óak vorri,
tJ'l bœgðarauka fyrir kaupendur blaðaina, að annaat um innheimtu blað-
gjaldsina I Rangárvallasýalu. (Morgunblaðið kpatar kr. 26,00 á mánuði).
Vér væntum þetsa að þér getið falliat á þcaaa breytingu og felliö
yður betur við að fá Morgunblaöið daglega en laafold og Vörð einu ainni
i viku. En ef þér hafið eitthvað við breytinguna að athuga, biðjum vér
yður vinsamlegast að anúa yður til hr. alþm. Ingólfs Jónaaonar og rœða
þetta nánar við hann.
Vinaamlegast,
F. h. Árvaka h. f., útgáfufél^gí Morgunblaöaina og lsafoldar og Varðar
framkvsemdattjóri
Valtýr Stefánsson, ritstjóri Morgunblaðsins.
ur sonur sinn (Þ. Gíslason síðar út-
varpsstjóri) hafi ritstýrt blaðinu að
mestu.
Gegn vaxandi sósíalisma
Ég hleyp yfir umsagnir Þor-
steins um Vísi og Tímann en gríp
þar niður þar sem Vilhjálmur Fin-
sen er búinn að selja Morgunblað-
ið „hlutafélagi sem stofnað var af
nokkrum kaupmönnum og togara-
útgerðarmönnum í Reykjavík sem
vildu eignast málgagn til að hamla
gegn vaxandi sósíalisma og þeim
mikla áróðri sem rekinn var af
Tímanum fyrir vaxandi áhrifum
bænda og samvinnufélaga".
„Seinna," segir Þorsteinn, „var
myndað blaðafélag sem að stóðu
Morgunblaöið, Lögrétta og ísafold"
og Þorsteinn geröist ritstjóri allra
þessara blaða. Blöðin studdu fram-
boð íhaldsflokksins sem sigraði í
kosningum 1923. Vegna misklíðar
milli ritstjórans og eigenda Morg-
unblaðsins var þetta
blaðafélag leyst upp
í byrjun árs 1924 og
Morgunblaðið réð til
sín tvo nýja rit-
stjóra: Valtý Stefáns-
son og Jón Kjartans-
son. „Valtýr hefur
nú,“ segir Þorsteinn,
„keypt mörg hluta-
bréf eldri eigenda og
auk ritstjómarstarfa
sinna er hann dug-
mikill stjórnandi
viðskiptaþáttar
blaðsins. Morgun-
blaðið er nú stærsta
blað landsins og aö-
aimálgagn Sjálfstæð-
isflokksins ..."
Áhrif dagblaða
síst minni en í
nágrannalöndum
Þá fjallar Þor-
steinn um Alþýðu-
blaðið og segir að
Ólafur Friðriksson
hafi verið frumkvöð-
ull sósíalskrar blaða-
mennsku en hafi ver-
ið ýtt af ritstjórastóli
Alþýðublaðsins
vegna sinna komm-
únísku tilhneiginga. Nú er blaðinu
ritstýrt af alþingismanninum Har-
aldi Guðmundssyni, sem er einn af
frammámönnum Alþýðuflokksins
og einn af bestu ræðumönnum á
Alþingi, skrifar Þorsteinn.
íslensk blöð eru lítil og tiltölu-
lega dýr, segir Þorsteinn, þar sem
áskrifendur geta vart orðið fleiri en
4--5000 og í flestum tiifellum eru
þeir 1-2000. Þorsteini finnast blöðin
verja of miklu rúmi undir stjórn-
málaþrætur og að þau séu of per-
sónuleg í umfjöllun sinni. „Það seg-
ir sig sjálft aö ekki er hægt að bera
íslensku blöðin saman við hin
stóru og fjölbreyttu erlendu blöð.
Samt sem áður eru áhrif blaðanna
síst minni á íslandi en í nærliggj-
andi löndum," segir Þorsteinn að
lokum.
Sigurjón Jóhannsson
Hér áður fyrr þegar blöðunum var miskunnarlaust beitt í þágu stjórnmála-
flokkanna var þess oft getið í háði að allir framsóknarmenn yrðu að gerast
áskrifendur Tímans og höfðu reyndar margir ekkert val, þar sem áskriftar-
gjaldið var dregið frá á reikningi þeirra hjá kaupfélögunum um allt land. Ég
varð því býsna undrandi þegar starfandi blaðamaður sagðist hafa fundið
bréfið hér að ofan í gögnum látins föður. Vegna yngri lesenda er nauðsyn-
legt að taka fram að sjálfstæðismenn á þessum tíma réðu yfir mjög fáum
kaupfélögum eða engu nema kaupfélaginu á Heilu. Undir bréfið skrifar Sig-
fús Jónsson sem lengi var framkvæmdastjóri Morgunblaðsins. Lok bréfsins
eru athyglisverð þar sem menn hittu fyrir sjáifan alþingismanninn ef þeir
vildu ræða blaðakaup sín.
yájuvifa
Þegar gömlum blöðum er flett má sjá margt athyglisvert sem vekur tii um-
hugsunar. Hér eru tvö firmamerki sem kynnu að vera þau allra fyrstu sem
birtast á prenti hérlendis og er þá átt við innlend firmamerki. Annars vegar
er um að ræða fallegt merki sem Þórarinn B. Þorláksson gerði fyrir Talsíma-
félag Reykjavíkur sem stofnað var 1904 og hins vegar merki sem Guðmund-
ur Sigurðsson klæðskeri notaði í auglýsingar árið 1901 og táknmyndin er
Ingólfur Arnarson. Kannski er Þórarinn líka höfundur þessa merkis. Ef ein-
hver veit meira um þetta svið þá vinsamlegast sendið mér nafn og síma í faxi
5670389 og ég mun hafa samband. Sigurjón Jóhannsson