Dagblaðið Vísir - DV - 06.11.2001, Side 9

'mmmw ... •
ÞRIÐJUDAGUR 6. NÓVEMBER 2001
9
Fréttir
hafa þetta atriði í
huga,“ segir Ólafur.
Verk og starfsaðferð-
ir umræddra lista-
manna og margra ann-
arra hafa verið viðfangs-
efni Ólafs Inga í hátt í
annan áratug. Hann segir
staðgóða faglega þekk-
ingu sem forvarðar á eín-
um til listsköpunar í sögu-
legu samhengi á Vestur-
löndum vera þann grund-
völl sem niðurstöður hans
um fólsuð listaverk eru
byggðár á.
Kaupendur eiga skil-
yröislaust aö fá eigendasógu
Ólafur segir að til að sanna eða leit-
ast við að útskýra hvort málverk sé
falsað eða ekki séu ýmsar einfaldar að-
ferðir til fyrir þá sem þekkingu hafa á
þessu sviði. Þess vegna sé í raun sorg-
legt hve falsanamálið hafl dregist á
langinn hjá lögreglu.
„í byrjun var farið fram á eigenda-
sögu verkanna. Slikar upplýsingar eru
að sjálfstöðu alltaf trúnaðarmál og ein-
göngu ætlaðar rannsóknaraðilum svo
rekja megi hvert verk til uppruna síns.
Við öflun eigendasögu er fyrsta skrefið
að hafa samband við seljandann.
Grundvallarspumingum um eigenda-
feril verka er í flestum tiifellum
auðsvarað eða auðvelt að færa sönnur
á, einkum í litlu landi eins og Islandi,"
segir Ólafúr Ingi.
„Að kaupendur fái óyggjandi að vita
um feril þeirra listaverka sem þeir
hyggjast kaupa eru líka sjálfsagðir og
heiðarlegir viðskiptahættir og eðlileg
Málverkafölsunarmál í á annan áratug
Athygli um fölsuö málverk á íslandi var fyrst vakin haustiö
1990 meö svokölluöu Pressumáli. Frá þeim tíma hefur
einn dómur gengiö í sakamáli. Þaö mál var smámunir
miöaö við þaö sem nú er væntanlega í undirbúningi hjá
Ríkislögreglustjóra.
kurteisi. Þegar slíkt
er ekki viðhaft ætti
það að vekja tor-
tryggni kaupandans,
það er að seljandinn
virðist hafa eitthvað
að fela og skýlir sér
bak við trúnað við
fyrri eigendur verk-
anna.
Viðbrögð eigenda
Gallerís Borgar voru
því vægast sagt
mjög ótrúverðug
þegar galleríið var
krafið um eigenda-
sögu margra verka.
Var þá talað um „að-
fór og árás“ á starf-
semi listhússins. Ég
veit ekki til að fyrir-
tækið hafi enn svar-
að til um eigenda-
sögur verkanna með
óyggjandi hætti.
Ætla mætti að hefði
fyrirtækið ekkert að
fela hefði það lagt
allt í sölumar til að
afla eigendasagn-
anna. Slíkt hefði ver-
ið helsta vörn list-
hússins gegn því að
verða kært,“ sagði
Ólafúr Ingi Jónsson.

DV-MYNDIR GVA
Mynd sem sögð var eftir Kjarval
Verkiö var í rannsókn hjá Ríkislögreglustjóra en er nú geymt á Kjarvalsstööum. Málningin í nafn-
skriftinni er á vissum stöðum þykkari þar sem málaö hefur veriö í skemmt yfírborð pappírsins. í
uppboösskrá frá Gallerí Borg (3.júní 1993) var verkiö sagt vera „Hestamenn“ eftir Kjarval en þeirri
spurningu varpaö fram hvort þaö væri frá Englandi. Ólafur Ingi segir aö sambærilegt verk finnist
ekki í eigu landsmanna en verk meö álíka nafnskrift finnist hins vegar víða.
Málverkafölsunarmálið
- þessir 16 listamenn eru sagðir hafa unnið
þau 180 listaverk sem lögreglan rannsakar
Þórarinn B. Þorlóksson 1867-1924
Ásgrimur Jónsson 1876-1958
Jón Stefánsson 1881-1962
Jóhannes S. Kjarval 1885-1972
Kristín Jónsdóttir 1888-1959
Júlíana Sveinsdóttir 1889-1966
Guðmundur Thorsteinsson - „Muggur“ 1891-1924
Gunnlaugur Blöndal 1893-1962
Snorri Arinbjamar 1901-1958
Gunrilaugur Scheving 1904-1972
Þorvaldur Skúlason 1906-1984
Jón Engilberts 1908-1972
Svavar Guðnason 1909-1988
Nína Tryggvadóttir 1913-1968
Samueljoensen Mikines (Fœreyjar) 1906-1979
Asgerjom (Danmörk) 1914-1973
Boöskort á sýningu hjá Galleri Leif Jensen
í Kaupmannahöfn í janúar 1996
Þessi verk eru sögö eftir Svavar Guönason en eru öil fölsuö, aö sögn
Ólafs Inga.
Komumst
vonandi fýrir
meinsemdina
Aðalsteinn
Ingólfsson.
Hvort sem hin folsuðu verk eru
300 eða 900 talsins, eins og Ólafur
Ingi heldur fram út frá líkinda-
reikningi, þá eru þau óhugnanlega
mörg, einkum
þegar tekið er til-
lit til þess litla
þjóðfélags sem
við lifum í. Við
vitum hver skað-
inn er: fjöldi
manns - og ekki
bara nýríkir fá-
ráðlingar, eins og
einn kollegi
minn hélt fram á
þingi um daginn, hefur tapað um-
talsverðum fjármunum, trúnaðar-
samband listsala og almennings hef-
ur beðið hnekki og látnir listamenn
hafa verið vanvirtir. Enn er ekki
fullljóst hvaða áhrif fölsunarmálið
kemur til með að hafa. Ég held nú
samt að þegar komist hefur verið
fyrir meinsemdina með réttarhöld-
um og dómum muni markaður með
eldri myndlist jafna sig. En það
verður einnig að setja uppboðsfyrir-
tækjum stífari reglur. Þau verða að
vera með eigendasögu verka á
hreinu - það þýðir ekkert að láta
seljendur sjálfa um að búa þá sögu
til athugasemdalaust - þau mega
ekki braska með eigin verk, og ein-
hver kontróll veður að vera á inn-
flutningi listaverka til sölu. Ég vona
að þetta mál verði til þess að
fræðsluyflrvöld taki sig saman í
andlitinu og leggi drög að rækilegri
uppfræðslu um íslenska myndlistar-
sögu í grunn- og framhaldsskólum.
Það er fyrst og fremst fyrir almennt
þekkingarleysi almennings á mynd-
list okkar sem svikahrappar gátu
starfað óáreittir i áraraðir.
„ öfa'yu r(it n eriameitjfn o/c/car a//m.
Pfiaic Jem erlafju/t/i/ýlttr aú tf/eíyu o/c/cur u//a.
p/h/ jem er /fóttincrtir (Jc/ur a//u "
fS utc i.9Jí ;
Bæði góð og
slæm áhrif
Að sögn Hannesar Sigurössonar,
forstöðumanns Listasafnsins á Ak-
ureyri, eru áhrif málsins til
skemmri tima litið að sjálfsögðu
slæm. „Fólk lítur
á listaverkakaup
sem ákveðna fjár-
festingu og um
leið og í ljós kem-
ur að um fölsun
er að ræða dreg-
ur það úr fjárfest-
ingargildi. Afleið-
ingin er sú að
fólk veigrar sér
við að fjárfesta í
gömlu meisturunum eins og verið
hefur,“ segir Hannes. Til lengri
tíma litið geti þetta hins vegar orð-
ið til góðs þar sem það muni von-
andi leiða til þess að gerðar verði
meiri kröfur um eigendasögu, stað-
festingar og fullvissu þess að um sé
að ræða verk eftir viðkomandi höf-
und. Það sé ekki aðeins mikilvægt
út frá fjárfestingargildi heldur
einnig listasögunni því fölsun verka
brengli alla þróun og stílsögu við-
komandi listamanna. „Það þarf að
gera allsherjarátak á þessum vett-
vangi og fara yfir safnaeignir Lista-
safns Islands og annarra megin-
safna og staðfesta hvort um mögu-
lega fölsun er að ræða eða ekki. Ef
verkin eru talin fólsuð af dómbær-
um aðilum þarf að skoða hlutina
ofan i kjölinn og komast að niður-
stöðu,“ segir Hannes og bætir við að
1 framhaldi af þvi þurfi að setja
miklu harðari reglur um kaup og
sölu á verkum á hinum almenna
markaði. Hann þorir ekki að segja
til um hvort þetta sé toppurinn á ís-
jakanum. Málið sé með ólíkindum
og menn hafi verið algjörlega ber-
skjaldaðir fyrir því að þetta gæti
hafa átt sér stað.